Đọc THƠ NGUYỄN TRUNG BÌNH: Giọt nước mắt đàn ông trong đêm

Đọc THƠ NGUYỄN TRUNG BÌNH: Giọt nước mắt đàn ông trong đêm
Trần Hữu Dũng


Nhà văn Khương Bình viết trong lời Tựa: “Tiếp sức với Nguyễn Trung Bình thực hiện một phần việc còn lại cũng là muốn làm một điều gì đó trong ý thức tiễn đưa linh hồn nhà thơ về với cõi vĩnh hằng. Nhà xuất bản Lao Động, Nhà in Kim An Đông và một số anh chị em văn nghệ TP. Hồ Chí Minh tiến hành tổ chức in và phát hành tập thơ đang còn dở dang Thơ Nguyễn Trung Bình.”

Nguyễn Trung Bình sinh năm 1968, quê Quảng Nam, tốt nghiệp đại học ngành ngữ văn Trường ĐH Tổng hợp Huế (1991). Anh từng lang bạt khắp nơi với nhiều nghề khác nhau như làm phim, làm báo, làm sách, làm thơ và trụ ở Sài Gòn hơn 15 năm. Tác phẩm đã xuất bản gồm: Bài của trẻ dáng nâu (Văn Nghệ, 1996), đồng tác giả kịch bản lời thoại phim Xích lô (đạo diễn Trần Anh Hùng – giải thưởng Sư tử vàng Liên hoan phim quốc tế Venice 1995). Anh mất ngày 10.12.2009 tại Bệnh viên 115 (TP. HCM) sau cơn bạo bệnh lúc 42 tuổi.

Tập Thơ Nguyễn Trung Bình gồm 30 bài thơ, trình bày Ngô Thanh Tùng, bìa Nhật Khang, ảnh bìa MPK, in 1000 cuốn, khổ 12X20 cm, tập hợp những sáng tác gần đây nhất, thời kỳ tác giả biết mình mang trọng bệnh xơ gan, xuất huyết bao tử, mang một hơi thở trăn trở day dứt của kiếp nhân sinh nhiều hệ lụy buồn đau.

Cơn bão đeo đuổi suốt từ quê nhà đến tận ngõ ngách gia đình khiến nhiều lúc anh phải chạy trốn:

mặt người hay mặt ta?
ủ ê trông thật tội
rượu nấu từ gạo
chẳng bổ béo gì
mặt đỏ gấc
miệng huyên thuyên
chạy trốn thôi…
(Bão)

Tự cho mình Đi lạc trong quê hương luôn hoài nhớ phố cổ Hội An, nên giọng thơ anh ngậm ngùi, đầy xót xa:

mưa trên cánh chuồn chuồn no gió
xóm dưới làng bên ai cũng người quen lạ
chỉ riêng em mấy bữa rồi chẳng thấy
hèn chi trời giông chớp bão liên miên
(Đi lạc trong quê hương)

"thơ có cần cho sự sống nữa không anh?"
em hỏi ngay lần đầu gặp mặt
anh lặng im nhìn ra biển ngày động
trời âm u vùi lấp bóng đảo xa…
(Hội An)

Những ngày cuối năm 2009, anh sống nội tâm, lặng lẽ của một người chất chứa quá nhiều tâm tư nặng trĩu về cuộc sống mà không biết chia sẻ cùng ai:

này thả
nắp chai bật lên từ đổ vỡ
làm gì có hải đăng chỉ đường cho con tàu anh
lạc lối
hãy bỏ lại
những con đường nhựa nóng
nắng không đủ oi bức
mặt trời nung ánh mắt
va chạm
vỡ
sóng lan về những phía xa ít đau và trắng rưng
rưng !…
(Khúc lặng)

Giọt nước mắt đàn ông rơi đau đớn, lì lợm, hệt như hồi chuông ngân hay giọt mưa đêm:

còn ai để nhớ / mưa như nước mắt đàn ông / rơi
lì lợm…
mưa không biết mình phải đi đâu mưa rơi vào
mắt nâu mưa rơi…
(Khúc mưa)

Tập thơ nầy mang giọng điệu khác hẳn tập Bài của trẻ dáng nâu, sử dụng tối đa thể thơ tự do, thơ văn xuôi, gần như dòng chảy độc thoại nội tâm đau đớn, báo hiệu cái chết sắp đến mà anh bình tĩnh đón nhận.

Đọc thơ vấp phải những lời tắc nghẽn, cơn mê đỗ vỡ, giấc mơ bấn loạn như lạc vào mê cung sâu thẳm không dò lối ra. Toàn tập thơ là những dòng ý tưởng đan xen tạo nên bức tranh-hiện-thực-hỗn-độn-đa-sắc khiến người đọc bàng hoàng, đau đớn khôn nguôi.


TRẦN HỮU DŨNG







Trích tập Thơ Nguyễn Trung Bình


Mắt nâu



sáng nay đôi mắt nhìn lên bầu trời mây xám
những nơi thật xa bạn bè đang bận bịu
chắc không ai nghĩ mình đang lẩn quẩn qua ngày
nỗi lẩn quẩn đầy ẩn dụ và chịu đựng
có người say sưa vì nó
người không thích cũng chẳng dám bước ra khỏi
cái vòng xoay đó
mắt nâu buồn nhưng đừng khóc nghe…
mở mắt đã nghe lời em vọng về nức nở
đời này dài sao tình yêu của tụi mình ngắn thế
nhỏ nhoi
lạc lõng
dám đi thật xa không?

nơi không có những cái đầu quá nóng
không tị hiềm trong từng đuôi mắt
chỉ dâng hiến tràn trề hơi thở của nhau
mầm non bật lên từ dịu dàng
đau đớn
em được khóc ngon lành trong lòng anh khô cứng
nâu à !… nâu ơi…
tháng năm trôi mới hay tụi mình dễ dãi quá
tự bằng lòng trong bộ cánh không phải của mẹ
may
đi đứng thành thói quen nên chẳng lúc nào rẽ
lối
ai cũng nghĩ miên man

ai cũng dừng chân trước biển báo
lâu lâu tự gật gù một mình chứ không chia sẻ
nên thiên hạ nhìn vào cứ bảo tụi mình na ná mẹ
cha
đừng phiền muộn mắt nâu đừng phiền muộn…
mấy hôm rày trời giông bão mãi
em còn nhớ mình đã nói gì về con đường mòn
tuổi thơ?
bao nhiêu bà con xóm giềng trượt té vì lầy lội
vẫn dìu nhau đứng dậy
đi vào cuộc đời theo cách chân quê
thực tình chứ không thực dụng
nhiều khi thua thiệt vẫn cười

như người nông dân mùa màng thất bát chứ
không thất bại
những luống cày vẫn phơi mở mùa sau
sáng nay mắt nâu nhìn bâng quơ
cứ nhìn thật xa để thấy thật gần
mây lừng khừng mây rời đuôi mắt
gió ngược chiều thổi suốt mi cong
chợt nghĩ về em miên man những trận mưa
phương Nam
chợt nhớ bạn bè mười phương không hình dung
ra được
đừng chớp mắt nâu ơi mắt nâu!…

Sài Gòn,
tháng 8.2007






Mặt trời chim non



giờ trăng mọc
ta mất em
thung lũng đền đài âm ỉ cháy
khói sương mờ mắt
có thể năm tháng không qua đây
ngồi với cỏ bốc lên mùi gạch đá
khuya khoắt loạng choạng chim trời
cánh diều trôi những đâu uể oải
đêm cứ bay trên bờ vai mỏi mệt
môi lang thang

môi khép hững hờ
gió réo… rừng rung…
dong ruổi cho đã đời
dắt nhau về nước mắt
em cong chi đá
cứng lòng nhân gian
mê muội gì
chim non thả xuống mặt trời mọc ngược.

Đà Nẵng, 9.2008






Phố ngày em đi



khói thuốc bay lờ lờ không gian ô cửa lướt qua
giấc mơ cô bé đang nướng thêm 15 phút vì tối
qua mê chát
phố căng mình chờ những đợt sóng người / màu
sắc / khói bụi / âm hỗn tạp / những cái rìu
băm xuống mặt đường vô tư trồng lô cốt
con bé cầm xấp vé số như chim vào ngày tung
tăng vỉa hè cơm tấm / cháo lòng / tiết canh / hủ
tiếu / sữa đậu nành / bắp luộc /bánh ướt nóng…
bụi khói la la… li li…
thuốc diệt chuột lên tiếng thi giọng với bán mua
nồi cơm điện / tivi cũ / bàn ủi hư / quạt rách /
CD – VCD Hoài Linh / DVD Sắc Giới (ở xứ này
không cấm / nguyên bản in lại cỡ vài triệu chiếc)
café sân vườn đám vô công rồi nghề mở miệng.

cưa kéo chuyện trên trời dưới đất / từ đông sang
dải Gaza / cướp biển Xômali thua thằng cha giả
công an cướp vàng không thành nên tự sát giữ
chí khí
café máy lạnh lùng mấy cái mặt nhà giàu âm
mưu bữa nay kiếm thêm được bao nhiêu chứng
khoán / cua thêm con bé nào ham tiền dưới quê
lên / chiều nên rủ thằng nào nhậu / khuya chắc
cú bỏ luôn Manchester United (M.U) bắt Real
Madrid
người ở đâu tràn ra đầy nghẹt phố / chỉ khổ con
đường ta đi / em đi / mẹ gánh gồng / cha đạp
xe bagac nhỏ dần… mất hút trong ầm ào xe máy
/ lũ buýt ngang phè nối đuôi từ phố này sang
quận nọ / vượt đủ thứ đèn / chà lên người như

cơm bữa / lấn hết mọi lối em về (thôi đi đâu đi)
/ giả vờ điếc thích đâu dừng đó / nhờ thế người
ta tưởng chỗ nào cũng là bến (lãng mạn thật)
đón đưa
có gì đáng yêu hơn phố tuổi thơ em bị đánh cắp
hội đồng / con hẻm nhỏ bây giờ không yên vắng
nữa / này… cô bé… khóc to lên một lần thời con
gái mơ màng cửa sổ / chắc gì khi trở lại còn
bóng cây bên mái đình sắp rã
không có gì xảy ra phố đang chảy vào ngày /
ngày đang chảy vào phận người các kiểu / các
kiểu đều chung một lối về là cái chết sao người
ta cứ giành giật nó từng giây trông mà thương

quá là thương / biết vậy mà / lầm lầm lì lì… í…
a… chuyện đời… (xuống giọng kiểu cải lương)
đi thôi / cô bé / ở đây không có chỗ cho tình
yêu bén rễ / đi về nơi em thích /một chút nắng
mưa nhẹ nhàng / một chút mê đắm quê mùa /
lấy chồng /sinh con đẻ cái /dạy bọn trẻ câu
chuyện cổ tích rằng: ngày xưa hay ngày nay… có
người con gái sinh ra ở phố / lớn lên đầy mộng
mị / một hôm trời đất bỗng khóc òa… nàng bỏ
phố đi đâu?…

Sài Gòn,
tháng 4.2009






Sinh nhật



có quên
tiếng khóc vụng dại trong gầm gừ máu
năm tháng rơi
im bặt & ngây ngô
đồng xanh giun dế
chưa kịp phố
quê đã mùa
hoang thang nhớ
gió khô / gió ẩm thổi triền miên tuổi tác…
vốc một bụm nước phèn khỏa bịn rịn
ngày em vào thực / mê man sông khóc
chảy thấm niềm đau & mỏi mệt lối mòn
biển không rõ sao rừng sâu ngùn ngụt cháy…
biển kia chẳng bao giờ vẽ được chân dung mình
trên cát
quằn quại câu thơ con sóng bạc đầu!…

Sài Gòn,
2.5.2009






Sợ



Gửi T & những người chưa quen!

bất chợt đến rồi đi trong lặng lẽ bỏ lại những
khuôn mặt
chưa quen tháng ngày vờ vịt nơi bóng tối lê
phận người di động trên bàn cờ nhân thế…
em cười hồn nhiên gió lướt nhẹ qua miền mây
trắng lang thang tuổi thơ chưa bình yên cả khi
tụi mình trong
sáng lời hẹn giấc mơ hiền…
anh nói
em nói
hắn nói
tôi nói
I love you!…
không mắc cỡ khi phản biện trái tim lạnh có
thể… yêu & làm người dễ dãi vậy…

sao phải sợ mình trước nhiều cám dỗ?
không đủ giọng để hát câu dân ca bình dân sót
lại cho nhau
chưa đùa dai nhách lòng tin & tự trọng
chẳng rung động chút nào trước ngon ngọt bùi
tai
thế thôi?… sự sống cụng ly chúc mừng nhiều
như lúa đồng
bằng không ở lại quê nhà ham đi Á-Phi-Mỹ la
tinh… cha thẩn
người, mẹ khom lưng trời quen rồi cong cong
làm đòng năm tháng
tuổi trẻ người không non dạ mà vẫn bị dụ vào
cuộc chơi định mệnh…

thư của T (trích): em sợ sống mà không tìm ra mình
anh ơi! gặp rồi chia tay để làm khổ đời nhau vậy?…
trung thực hay công khai nghĩa là đối mặt với bão
táp cứ chực xé nát tụi mình giữa dòng đời náo nhiệt,
rồi con cái sẽ nghĩ gì về chúng ta, thật tội lỗi hơn cả
ngoại tình nữa, em sợ…em sợ sự thật rồi anh!… ôi…
sống! phải diễn thế nào cho trọn vai đây…nước mắt
không chảy nữa rồi…nụ cười mệt mỏi này dành cho
anh…(lọt thỏm trong vô số nụ cười đang rộn rã ngoài
kia!…) đây …

sợ không viết xong một bài thơ theo cách nghĩ
của mình
sợ một bàn tay chìa ra dẫn em đi về lối khác
sợ phải gặp lại rất nhiều khuôn mặt cũ lâu rồi
vẫn thế
những con đường đã qua không trổ thêm ngã rẽ
lời nói vô tình mà cả đời điêu đứng
chẳng thoát ra khỏi sáng-trưa-chiều-tối đã lên
lịch
dòng sông ngày về hai bờ tan nát bến tuổi thơ…
bởi sinh ra trên dải đất nhiều nắng nôi sóng gió
ngày ra đi chưa hề nghĩ sẽ quay về
đêm phương Nam ngồi nghe tiếng thở dài đất
vọng
lên đôi vai từng âm vận tiếng người
tiếng quạt giấy vỗ vào phên tre khô nhạt

giọng chầu văn í ới gốc rạ khuya lửa ngún cánh
đồng tháng chạp
lẫn lời ru bị ngắt quãng… tiếng cằn nhằn… muỗi
vo ve…
rồi lại nắng nhức mắt người đàn ông buổi trưa
ra thăm ruộng
rồi lại mưa chảy dài tóc em tuổi dậy thì bến
sông trôi mất dép
rồi lại u u đôi mắt trẻ thơ quẩn quanh ao làng cá
lội
tìm đâu ra ánh sáng trên quầng mắt tập nhìn
vào rỗng không
sợ!…

Đà Lạt, tháng 9
Sài Gòn, tháng 10.2009