RFI - Biển Đông : Bắc Kinh dịu giọng sau khi khiêu khích Mỹ

Biển Đông : Bắc Kinh dịu giọng sau khi khiêu khích Mỹ

Hàng không mẫu hạm USS George Washington và tuần dương hạm USS Cowpens tại vùng Biển Đông - Reuters

Trọng Nghĩa

Sau khi để cho báo chí liên tục tố cáo hành động bị cho là « sách nhiễu » của Mỹ sau vụ « suýt va chạm » giữa tầu chiến hai nước trên Biển Đông, sau nhiều ngày im lặng, Trung Quốc vào hôm nay 18/12/2013 đã chính thức lên tiếng giảm nhẹ hẳn tầm mức nghiêm trọng của vụ việc. Bắc Kinh đã có phản ứng như trên trong bối cảnh ngày càng có nhiều thông tin về sự cố được nhiều chuyên gia xem là động thái khiêu khích mới của Trung Quốc trong hồ sơ Biển Đông.

Phản ứng của Bắc Kinh được đưa ra trong một bản thông cáo của Bộ Quốc phòng Trung Quốc đăng trên trang web của bộ này. Đây là tuyên bố chính thức đầu tiên của Bắc Kinh, gần hai tuần sau khi vụ việc xẩy ra, và năm ngày sau khi phía Mỹ công khai tiết lộ vụ việc, được mô tả như là một sự cố nghiêm trọng, trong đó tuần dương Mỹ USS Cowpens và một chiếc tàu đổ bộ Trung Quốc suýt va chạm vào nhau.
Ngược lại với phía Mỹ, Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã trình bày vụ việc dưới một lăng kình hoàn toàn nhẹ nhàng khi xác định rằng đây chỉ là một sự « gặp nhau » giữa hai bên. Bản thông cáo ghi nhận như sau : « Mới đây, một tàu hải quân Trung Quốc khi đang tuần tra bình thường đã gặp một tàu quân sự Mỹ ở Biển Đông. Trong suốt cuộc gặp gỡ, tàu hải quân Trung Quốc đã xử lý tình huống một cách đúng đắn, theo đúng các quy định khi hoạt động ».
Trong bản thông cáo của mình, Bộ Quốc phòng Trung Quốc không cho biết thêm chi tiết về vụ việc, nhưng không ngần ngại tố cáo một số bài báo nói về vụ này là đã không đúng với sự thực.
Về sự cố xẩy ra hôm 05/12 và sau đó được Hoa Kỳ tiết lộ hôm 13/12, báo chí chủ yếu dựa trên các chi tiết được Hải quân Mỹ cung cấp, theo đó, khi đang hoạt động hợp pháp trong vùng biển quốc tế ở biển Đông, tuần dương hạm USS Cowpens của Mỹ đã bị buộc phải chuyển hướng để tránh va chạm với một tàu hải quân Trung Quốc đã lao đến cắt đường.
Trong bài nhận định đăng trên báo mạng The Diplomat hôm qua, 17/12/2013, Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viên Quốc phòng Úc xác nhận rằng chiếc USS Cowpens của Mỹ đã được giao nhiệm vụ giám sát hành trình của tàu sân bay Trung Quốc Liêu Ninh từ khi chiếc này tiến vào hải phận trong vùng Biển Đông. Về sự cố ngày 05/12, ông cho biết :
« Ngày 05/12, một chiếc trong đội tàu bảo vệ chiếc Liêu Ninh đã liên lạc vô tuyến với chiến hạm Mỹ Cowpens và yêu cầu chiếc này khỏi khu vực. Tàu USS Cowpens trả lời rằng họ đang ở hải phận quốc tế, do đó từ chối thay đổi hành trình. Ngay sau đó, chiếc Cowpens đã bị một chiếc tàu đổ bộ Trung Quốc đuổi theo, qua mặt rồi đột ngột quay mũi chỉ cách mũi tàu Mỹ khoảng không đầy 500 mét và dừng lại. Vào lúc đó chiếc Cowpens đã bị buộc phải bẻ lái khẩn cấp để tránh va chạm. ».
Diễn tiến vụ việc là như trên, nhưng theo Giáo sư Thayer, tờ Hoàn cầu Thời báo Trung Quốc, nổi tiếng với quan điểm hiếu chiến, đã đổ lỗi cho chiếc USS Cowpens là đã thâm nhập vào vùng bảo vệ có bán kính 40km của tàu sân bay Liêu Ninh, đã bám đuôi và sách nhiễu đội tàu hộ tống cho chiếc Liêu Ninh, thậm chí đã có hành vi gây hấn trước ».
Ai đúng ai sai trong việc thuật lại sự cố, câu hỏi này đang còn chờ đáp án, nhưng rõ ràng là trong vụ « suýt va chạm trên Biển Đông », một lần nữa lại có hiện tượng trống đánh xuôi, kèn thổi người, giữa một bên là Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, và bên kia là báo chí tại Trung Quốc, được lệnh nã pháo vào Mỹ, nhưng đến khi chính quyền thay đổi cái nhin thì đã muộn.

Source : RFI

Chiến dịch quốc tế chống thu thập nội tạng bất hợp pháp ở TQ

VOA

Chiến dịch quốc tế chống thu thập nội tạng bất hợp pháp ở TQ

Thành viên Pháp Luân Công ở Đài Loan mô phỏng một vụ lấy nội tạng tại một trại lao động của Trung Quốc để phản đối việc này

19.12.2013
Thế giới ngày càng tập trung chú ý hơn vào việc Trung Quốc bị cáo giác thu thập nội tạng của các tù nhân lương tâm và thành viên của các tổ chức tôn giáo và sắc dân thiểu số. Nghị viện châu Âu, hôm 12/12, đã kêu gọi Trung Quốc ngưng tập tục này và Hạ viện Hoa Kỳ cũng đang xem xét một giải pháp tương tự. thông tín viên Elizabeth Lee  tường thuật từ Los Angeles về chiến dịch ngăn chặn Trung Quốc thu thập nội tạng tù nhân.

Phía trước lãnh sự quán Trung Quốc ở Los Angeles, các thành viên Pháp Luân Công biểu tình cùng với các biểu ngữ và những bài phát biểu. Họ tố cáo chính phủ Trung Quốc dùng áp lực để thu thập nội tạng của các thành viên Pháp Luân Công đang bị tù.

Nói với các ký giả, bà Zeng Zheng kể lại kinh nghiệm của bà sau khi bị bắt.

“Vào cái ngày mà chúng tôi bị chuyển từ một trung tâm giam giữ đến trại lao động, người mà chúng tôi gặp, thật bất ngờ, không phải là cảnh vệ mà lại là một bác sĩ. Chúng tôi bị đưa đến một nơi không rõ rồi bác sĩ bảo chúng tôi đợi và thẩm vấn chúng tôi về tiền sử bệnh lý”.

Một học viên Pháp Luân Công, Dana Churchill, trong nhóm Bác sĩ Chống cưỡng ép thu thập Nội tạng. Nhóm này hoạt động sát với Pháp Luân Công. Học viên này cho biết:

“Ða số những người trong các trại lao cải là Pháp Luân Công. Phần lớn nội tạng đều là của các học viên Pháp Luân Công. Ước tính có đến 65.000 học viên Pháp Luân Công đã bị giết chết để lấy nội tạng kể từ năm 2001 đến 2006, 2007”.

Phát biểu với nhật báo China Daily, một quan chức nhà nước Trung Quốc đã bác bỏ các cáo buộc cho là “hoàn toàn bịa đặt” của  cái mà ông gọi là “tà giáo Pháp Luân Công”. Quan chức này nói rằng không có một học viên Pháp Luân Công nào bị trở thành mục tiêu của việc “cưởng bức cấy ghép nội tạng”.

Harry Wu đã trải qua 19 năm trong trại cải tạo Trung Quốc. Cuối cùng ông được nhập tịch Mỹ và là một nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng. Ông tỏ ra nghi ngờ về những cáo buộc của Pháp Luân Công. Ông nói:

“Nếu anh muốn tranh luận, nếu anh muốn chống đổi, nếu anh muốn bày tỏ trước chính quyền Trung Quốc, được thôi. Nhưng tôi nói với Pháp Luân Công rất rõ rằng anh cần phải có bằng chứng”.

Ông Wu đã nói chuyện với các bệnh nhân và bác sĩ ở Trung Quốc và cho biết việc lấy nội tạng của những tù nhân bị hành quyết vẫn tiếp diễn nhưng đã có một sự thay đổi về chính sách. Ông cho biết:

“Tính đến nay, Trung Quốc đã lấy nội tạng của tù nhân bị hành quyết từ hơn 30 năm. Nếu chúng ta chỉ làm một ước tính nhỏ thôi, khoảng 4.000 tù nhân mỗi năm, 30 năm nghĩa là 120.000. Một con số khổng lồ”.

Bác sĩ Gabriel Danowitch làm việc tại Trường đại học Los Angeles ở California và là thành viên của Hiệp hội Cấy ghép, còn gọi là TTS. Ông cho biết TTS đang làm việc với chính phủ Trung Quốc để thiết lập một hệ thống đăng ký cấy ghép giống như ở Hoa Kỳ và châu Âu. Bác sĩ Danovitch nói:

“Tôi tin rằng sẽ có một quyết định ở các cấp bậc cao nhất của nhà nước Trung Quốc và Bộ y tế. Và có sự đồng thuận rằng phải chấm dứt tập tục này.”

Haibo Wang, quan chức y tế hàng đầu của Trung Quốc, khẳng định điều này, và phát biểu trong Bản tin của Tổ chức Y tế Thế giới vào năm ngoái rằng việc dựa vào nội tạng của những tù nhân bị hành quyết là trái với đạo lý và cũng không có tính bền vững.

Tuy nhiên bác sĩ Danovitch cho biết Trung Quốc cũng cần phải thay đổi hệ thống nhắm phục vụ cho người giàu:

“Trung Quốc gần giống như một cửa hàng nội tạng dành cho mọi người từ các nơi trên thế giới đến trả tiền để mua những nội tạng đó và họ trả những khoản tiền lớn cho các nội tạng”.

Các bác sĩ và các nhóm nhân quyền cho rằng thay đổi sẽ không diễn ra trong ngày một ngày hai. Nhưng ông Danovitch hy vọng rằng áp lực quốc tế sẽ buộc Trung Quốc phải chấp nhận một phương thức hợp đạo lý trong việc lấy các bộ phận cơ thể cho việc cấy ghép.

Source : VOA

'Tàu chiến TQ hành xử vô trách nhiệm'

Cập nhật: 04:19 GMT - thứ sáu, 20 tháng 12, 2013

Ông Chuck Hagel nói những sự cố như hôm 5/12 "rất có khả năng gây ra tính toán sai lầm”.

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ nói Trung Quốc đã hành động một cách "vô trách nhiệm" trong lần chạm mặt gần đây giữa tàu chiến hai nước.

Trong khi đó, Trung Quốc cho biết đã xử lý tình huống theo "quy trình nghiêm ngặt".Ông Chuck Hagel nói tàu Trung Quốc đã cắt ngang trước mũi tàu USS Cowpens vào ngày 5/12 và gọi đây là hành động "mang tính kích động".

Đây được xem là vụ va chạm nghiêm trọng nhất giữa hai nước trên Biển Đông kể từ năm 2009.

Hoa Kỳ cho biết tàu chiến được trang bị tên lửa hành trình của nước này đang hoạt động trong hải phận quốc tế trước khi bị một chiến hạm Trung Quốc buộc phải chỉnh lái để tránh va chạm.

Tuy nhiên, Biển Đông là nơi Trung Quốc tuyên bố có chủ quyền và hôm thứ Hai ngày 16/12, tờ Hoàn cầu Thời báo nói rằng chiến hạm Mỹ đã ‘đe dọa an ninh quân sự của Trung Quốc’ và dẫn một nguồn tin ẩn danh nói rằng tàu USS Cowpens đã ‘theo đuôi và quấy rối’ hàng không mẫu hạm Liêu Ninh trong lúc chiến hạm này đang tiến hành diễn tập.

Ông Hagel nói với phóng viên: "Việc Trung Quốc đưa tàu của mình cắt ngang trước mũi tàu USS Cowpens với khoảng cách chỉ 100 yards (khoảng 91m), không phải là một hành động có trách nhiệm".

Ông nói những sự cố “mang tính kích động như thế này rất có khả năng gây ra tính toán sai lầm”.

"Cần phải thiết lập một cơ chế nào đó để tháo ngòi những vấn đề này khi chúng xảy ra", ông nói thêm.

Báo Trung Quốc nói tàu chiến Mỹ đã 'quấy rối' hàng không mẫu hạm Liêu Ninh

"Quy trình nghiêm ngặt"

Trong một thông cáo hôm thứ Tư ngày 18/12, Bộ Quốc phòng Trung Quốc nói hai chiến hạm đã chạm mặt trong một ‘cuộc tuần tra thường kỳ’ của phía Trung Quốc.

“Chiến hạm Trung Quốc đã tuân thủ quy trình nghiêm ngặt để xử lý vụ việc,” thông cáo cho biết.

Hàng không mẫu hạm Liêu Ninh đã có hành trình đầu tiên xuống Biển Đông, nơi Trung Quốc đang có tranh chấp chủ quyền với một số nước đông nam Á.

Hồi năm 2009, Chính phủ Mỹ nói năm tàu Trung Quốc đã ‘hung hăng’ tiến gần một tàu giám sát không có vũ trang của hải quân trong vùng biển quốc tế trên Biển Đông.

Tuy nhiên, Bắc Kinh nói thông tin của Mỹ đưa ra là ‘hoàn toàn sai sự thật’ và cho biết tàu của họ đang có những hoạt động bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Trung Quốc.

Source : BBC

Bấm

Cải cách Chính trị tại Trung Quốc

Thursday, December 19, 2013

Cải cách Chính trị tại Trung Quốc

Vũ Hoàng & Nguyễn-Xuân Nghĩa, RFA Ngày 131218

Diễn đàn Kinh tế

 

Tập trung quyền lực về trung ương rồi mới xoay 

 

 

* Nhân dân Đại sảnh đường trong một kỳ họp Đảng CS Trung Quốc, ảnh minh họa - AFP PHOTO / Ed Jones* 

Trong loạt bài tổng kết cuối năm và tìm hiểu về viễn ảnh năm tới, kỳ này mục Diễn đàn Kinh tế sẽ nói về những vấn đề chính trị của Trung Quốc khi phải chuyển hướng kinh tế trong các năm tới. Xin quý vị theo dõi cách Vũ Hoàng đặt vấn đề với chuyên gia Nguyễn-Xuân Nghĩa.

Chuyển hướng để điều chỉnh

Vũ Hoàng: Xin kính chào ông Nghĩa và kỳ này, chúng ta tiếp tục tổng kết về tình hình kinh tế năm 2013 sắp chấm dứt và về viễn ảnh của năm 2014. Trong nhiều kỳ trước đây, ông đã nói đến nhu cầu phải chuyển hướng và điều chỉnh của kinh tế Trung Quốc, như lãnh đạo mới của họ đã cho biết sau Hội nghị Ban chấp hành Trung ương kỳ thứ ba thuộc khoá 18 vào tháng trước. Ông nghĩ sao về nỗ lực này nếu tổng kết về kinh tế Trung Quốc sau một giai đoạn tăng trưởng dài?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi xin được phép đặt vấn đề như thế này hầu ta hiểu rõ hơn về nhu cầu chuyển hướng để điều chỉnh của Trung Quốc. 

- Hàng ngày hay hàng tuần, ta phải theo dõi tin tức về kinh tế và chính trị để tường thuật nên quá chú ý vào chuyện trước mặt mà không đặt những thăng trầm nhất thời như vậy vào một bối cảnh dài. Thứ hai, khi kiểm lại kết quả về dài, ví dụ như kinh tế Trung Quốc có đà tăng trưởng là 9-10% hay như Việt Nam có lúc tăng trưởng 7-8% trong nhiều năm liền, thì lại tưởng tình trạng khả quan ấy sẽ kéo dài mà khó thấy bước ngoặt. Thứ ba, khi nhìn rộng ra ngoài và với lợi thế là kiểm điểm lại quá khứ và so sánh được với các nền kinh tế khác, thì người ta đều có thể thấy rằng nhiều quốc gia đều có giai đoạn tăng trưởng cao rồi đến một khúc quanh là phải chuyển hướng. Vì nhiều lý do chủ quan, truyền thông quốc tế lẫn quốc nội của Trung Quốc lầm tưởng rằng kinh tế xứ này là một sự kỳ diệu, một phép lạ và đà tăng trưởng ấy kéo dài mãi để cuối cùng thì họ sẽ vượt Hoa Kỳ để có nền kinh tế số một thế giới trong mấy năm tới. Sự thật thì như nhiều nước đi trước, Trung Quốc đã đến lúc điều chỉnh, nếu không thì cỗ xe sẽ lật và xứ này sẽ bị khủng hoảng.

Vũ Hoàng: Như ông vừa trình bày thì người ta có thể thấy trước chiều hướng thăng trầm hay lên xuống của một nền kinh tế nếu nhìn trong trường kỳ và nếu so sánh với các nền kinh tế đã từng có giai đoạn tăng trưởng ngoạn mục như vậy. Xin ông đơn cử cho một vài thí dụ.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Chúng ta có nhiều ví dụ lắm. Gần đây là trường hợp Nhật với tiềm năng rất lớn đến giữa thập niên 80 của thế kỷ trước mà vì không mạnh mẽ điều chỉnh họ bị hai chục năm suy sụp cho đến nay. Trước đó chính là kinh tế Liên bang Xô viết trong nhiều thập niên sau Thế chiến II đã tăng trưởng mạnh làm thế giới cho là sẽ bắt kịp và vượt qua Hoa Kỳ. Khác với Nhật Bản dù sao là một xứ dân chủ, Liên Xô không điều chỉnh được nên mới tan rã cách nay 25 năm, gần như cùng lúc với sự suy sụp của Nhật Bản. Một trường hợp khác là Nam Hàn, cũng có 20 năm tăng trưởng rồng cọp rồi bị khủng hoảng. Nhưng khi rơi vào bước ngoặt đó, xứ này đã cải cách rất mạnh, còn mạnh hơn Nhật Bản, nên đã sớm vượt qua nguy khốn và một lý do quan trọng là trước đó họ đã có cải cách chính trị theo hướng dân chủ hơn. Nói vắn tắt thì mọi nền kinh tế Âu, Mỹ, Nhật hay Trung Nam Mỹ, đều có được mươi năm hay vài chục năm tăng trưởng cao mà trước sau thì cũng phải chuyển hướng và dễ thành công trong sự điều chỉnh nếu có hệ thống pháp quyền nhà nước và một cơ chế dân chủ. Trung Quốc hay Việt Nam cũng vậy.

Quảng trường Thiên An Môn vào ngày 11 tháng 4 năm 2012.

Vũ Hoàng: Chúng tôi vẫn xin hỏi thêm một điều vào dịp tổng kết này là liệu ta có thể rút tỉa một vài quy luật về sự chuyển hướng sau một giai đoạn tăng trưởng ngoạn mục hay chăng?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi nghĩ là có và ta nên thường xuyên nhắc tới điều này để lãnh đạo đừng chủ quan lầm tưởng rằng mình có cây đũa thần hoặc sẽ vĩnh viễn cưỡi lên đầu sóng.   

- Quy luật thứ nhất, các nền kinh tế đều có thể được một giai đoạn tăng trưởng rất cao nếu ra sức đầu tư mạnh. Nhưng khi ào ạt đầu tư như vậy thì có lúc phải đi vay thêm và nếu lạc quan thì vay quá sức trả nên bị khủng hoảng về nợ nần. Liên Xô, Nhật Bản, Âu Châu hay Hoa Kỳ đều có lúc bị gãy đòn bẩy như vậy. Quy luật thứ hai là vì chỉ nhìn vào đà tăng trưởng ngoạn mục trong nhất thời, người ta dễ dự đoán sai và không lường được khó khăn của việc chuyển hướng. Thứ ba, sau một giai đoạn sung mãn kéo dài, một số thành phần kinh tế và xã hội lại có lợi nhiều hơn và nếu họ có khả năng chính trị thì tất nhiên cản trở việc điều chỉnh. Cho nên mọi nền kinh tế mà phải chuyển hướng đều đối mặt với việc điều chỉnh hay cải cách chính trị. Vì Trung Quốc gặp hoàn cảnh còn ngặt nghèo hơn Nhật thời trước nên bài toán chính trị của họ lại khó khăn hơn.

Vũ Hoàng: Xin ông giải thích cho cái hoàn cảnh ông gọi là khó khăn hơn của Trung Quốc.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Trong hệ thống kinh tế Nhật, người ta có thấy ra sự cấu kết về quyền lợi giữa ba thế lực, như ba cái chân kiềng của phép lạ Nhật Bản, là các doanh nghiệp, bộ máy hành chính công quyền và các chính trị gia. Sự cấu kết ấy làm hệ thống chính trị khó xoay trở và việc điều chỉnh mới kéo dài mãi cho đến ngày nay. Trung Quốc cũng có loại bài toán tương tự khiến thế hệ lãnh đạo thứ tư là Hồ Cẩm Đào, Uý Kiện Hành và Ôn Gia Bảo lên cầm quyền từ năm 2003 đã muốn cải cách từ những năm 2005-2007 mà không nổi. Sau đó, khi thế giới bị suy trầm từ năm 2008-2008, họ còn lao vào phía trước mạnh hơn và chất lên một núi nợ bên cạnh rất nhiều bong bóng đầu cơ. Khi giao quyền cho thế hệ lãnh đạo mới, họ trao cả một trái núi sẽ lở.

 

Dự đoán chiều hướng cải cách

Vũ Hoàng: Bước qua năm tới, ông dự đoán thế nào về chiều hướng cải cách của Bắc Kinh?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Như chúng ta đã trình bày nhiều lần trên diễn đàn này trong tinh thần cảnh báo giới lãnh đạo kinh tế tại Việt Nam, Trung Quốc hết phép lạ và mô hình của họ không là mẫu mực đáng học. Đầu tiên, đà tăng trưởng nhờ đầu tư quá mạnh đã chấm dứt và Bắc Kinh phải trải qua thời kỳ tăng trưởng thấp hơn, phải chú trọng đến phẩm hơn lượng và tìm đầu máy khác, là tiêu thụ nội địa. Nhưng việc chuyển hóa sẽ đụng chạm vào quyền lợi của một thiểu số có chức có quyền nên cải cách kinh tế của Trung Quốc phải bắt đầu từ chính trị.

- Điều thứ hai, khi cải cách chính trị, lãnh đạo Bắc Kinh bị kẹt vì ba chuyện. Thứ nhất, họ không có chế độ dân chủ là sự bình đẳng của mọi người trước pháp luật do người dân lập ra. Thứ hai, trên lãnh thổ quá rộng và có quá nhiều khác biệt, họ không có thể chế liên bang để dung hợp quyền lợi và trách nhiệm giữa trung ương và địa phương. Thứ ba, họ không có nền pháp quyền nhà nước, tức là hạ tầng cơ sở luật pháp có khả năng cưỡng hành với mọi cấp bộ hành chính và kinh doanh, mà họ vẫn cứ bị chính trị độc đảng chi phối.

- Vì những lý do nói trên, việc chuyển hướng kinh tế của Trung Quốc trong thời gian tới đây sẽ khởi sự từ chính trị, nhưng theo một quy luật ngược. Đó là lãnh đạo sẽ tập trung quyền lực vào trung ương nên sẽ gây ra ấn tượng độc đoán hơn.

Vũ Hoàng: Ông vừa nói ra một nghịch lý mà thính giả của chúng ta có thể không hiểu. Thưa ông, Trung Quốc không có dân chủ nên sẽ khó cải cách, vậy mà ông cho rằng lãnh đạo của họ sẽ còn tập trung quyền lực về trung ương và có vẻ độc đoán hơn trước. Vì sao lại như vậy?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi xin đơn cử một thí dụ có thể minh diễn ba tệ nạn là thiếu dân chủ, không có chế độ liên bang và hệ thống pháp quyền lỏng lẻo. Thí dụ đó là đạo luật ngân sách năm 1994, 20 năm trước. Từ khi đạo luật được ban hành, số thu về thuế khóa của các địa phương sụt mạnh vì nộp tiền thuế về trung ương mà lại không được tài trợ đầy đủ. Vì thiếu tiền mà lại có trách nhiệm tạo ra việc làm và ổn định tình hình, các đảng bộ ở địa phương phải sáng tạo theo ba hướng là 1) đặt thêm lệ phí tức là loại thuế trá hình, 2) là trưng thu tiền sử dụng đất do địa phương có quyền quản lý và 3) lập ra mạng lưới công ty đầu tư ở địa phương để vay tiền hệ thống ngân hàng của nhà nước. Kết quả của tình trạng quái đản này là đà tăng trưởng ảo, người dân bị bóc lột, bị cướp đất, các địa phương đều mắc nợ ngập đầu mà nợ đến cỡ nào thì chẳng ai biết trong khi đảng viên cán bộ ở địa phương làm giàu rất nhanh và muốn duy trì hiện trạng lệch lạc.

- Thế hệ lãnh đạo trước đã muốn cải cách theo cái hướng tập trung quyền lực về trung ương để phần nào giảm bớt bất công và đẩy lui nguy cơ động loạn mà không nổi. Thế hệ mới lên sẽ phải tiến hành việc đó và sẽ dùng chuyện diệt trừ tham ô làm lý cớ. Một thí dụ khác là hệ thống doanh nghiệp nhà nước với giới điều hành là đảng viên cao cấp đã thành đại gia hay tỷ phú. Việc chuyển hướng chính trị phải dẫn tới thanh trừng đại gia khi Trung Quốc cũng là một nước có nhiều tỷ phú nhất trong một giai doạn ngắn nhất!

Vũ Hoàng: Vì phải tường thuật thời sự hàng ngày như ông nhắc tới khi mở đầu, chúng tôi xin hỏi một chuyện là gần như cùng lúc với việc lãnh đạo mới của Bắc Kinh đề ra phương hướng điều chỉnh thì lại có tin đồn ngày càng được truyền thông quốc tế xác nhận. Đó là một nhân vật lãnh đạo vừa về hưu năm ngoái là ông Chu Vĩnh Khang bị tam giam để điều tra về nhiều hành vi phạm pháp trước đây. Thưa ông, việc chuyển hướng và vụ giam giữ hoặc tranh trừng vì tội tham nhũng có liên hệ gì đến nhau chăng?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Thật ra, lãnh đạo Trung Quốc muốn điều chỉnh về kinh tế mà không nổi vì hệ thống chính trị của họ, vì vậy mà từ hai năm nay đã có hàng loạt biến động chính trị trước và sau Đại hội 18. Trước Đại hội là vụ Bạc Hy Lai vào đầu năm ngoái, sau Đại hội là vụ Chu Vĩnh Khang vào cuối năm nay. Cả hai vụ này thật ra chỉ là một. Nó phản ảnh mức độ cấu kết rất rộng và tác động rất cao của các thế lực kinh tế và chính trị tại Trung Quốc. Trước khi có tin Chu Vĩnh Khang bị điều tra thì đã có việc bắt giữ hàng loạt nhân vật lãnh đạo tập đoàn dầu khí CNPC là Công ty Dầu khí Quốc gia Trung Quốc, kể cả viên cựu Chủ tịch là Tưởng Cát Mẫn. Đấy là một Ủy viên Dự khuyết Trung ương, vừa được đưa qua làm Trưởng ban Cải tạo và Quản lý Doanh nghiệp Nhà nước, và xưa kia là nhân vật dưới quyền của Chu Vĩnh Khang.

- Tôi nghĩ là trong hệ thống quyền lực xứ này, những kẻ cầm đầu hệ thống dầu khí đã có thể thâu tóm quyền lực và như Chu Vĩnh Khang, còn nắm luôn hệ thống an ninh trong vai trò Trưởng ban Chính pháp Trung ương, điều khiển hai bộ Công an và An toàn Quốc gia lẫn mạng lưới toà án và là Ủy viên trong Thường vụ Bộ Chính trị. Vì vậy, sau khi thanh lọc ở dưới, việc thanh trừng một nhân vật cấp lãnh đạo như Chu Vĩnh Khang là điều hãn hữu nhưng không bất ngờ.

- Nó cũng cho thấy bài toán nan giải của thế hệ lãnh đạo mới khi phải chuyển hướng mà chứng bệnh quái ác của họ đã lên tới đầu. Trong năm tới, ta sẽ theo dõi tiếp nhiều đợt thanh trừng khác trong nỗ lực cải cách chính trị với màu sắc của Trung Quốc.

Vũ Hoàng: Xin cảm tạ ông Nghĩa về cuộc trao đổi này.

Source : RFA , dainamax tribune

Ông Mao là gì với Trung Quốc hôm nay?

Sidney Rittenberg

Cựu đảng viên cộng sản Trung Quốc

Cập nhật: 17:43 GMT - thứ năm, 19 tháng 12, 2013

Giống như mọi thứ khác ở Trung Quốc, vai trò của Mao ngày nay mang nhiều nét đối nghịch. Ông vừa lớn hơn, lại vừa nhỏ hơn so với bức chân dung khổng lồ đặt tại Thiên An Môn—tấm hình chắc sẽ không dễ bị dỡ bỏ nay mai.

Ông là người sáng lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, thống nhất được một quốc gia giàu truyền thống nhưng có nhiều khác biệt và dàn trải trên một lãnh thổ rộng lớn.Lớn hơn, bởi Mao là một nhân vật kiểu George Washington.

Nhỏ hơn, bởi giới trẻ Trung Quốc hiện nay, gồm cả những đảng viên cộng sản, hầu như không biết gì về những bài viết, học thuyết, thành công và cả những sai lầm khủng khiếp của ông.

Tập Cận Bình và ban lãnh đạo mới của Trung Quốc đã cảnh báo rằng sự đi xuống của chủ nghĩa Mao, tương tự như ở Liên Xô, sẽ dẫn tới sự hỗn loạn và làm suy yếu chế độ hiện tại-chế độ vốn coi sự ổn định là yếu tố tiên quyết trên con đường cải cách đầy chông gai.

Tuy vậy, họ cũng không ngần ngại khi chỉ ra những thảm họa dưới thời Mao Trạch Đông như “Đại Nhảy Vọt” thời cuối thập niên 1950 và thời Cách Mạng Văn Hóa giai đoạn 1966-1976.

Những cuộc thử nghiệm xã hội đầy hoang tưởng đó đã cướp đi mạng sống của hàng chục triệu người vô tội.

Thử nghiệm xã hội

Không giống như Stalin, Mao không trừng phạt ai và chắc chắn không muốn tạo ra nạn đói khủng khiếp.

Nhưng ông không hiểu rằng mình đã bị cuốn theo những cuộc thử nghiệm xã hội-vốn làm rối loạn cuộc sống của vô số người dân- và cũng không biết những thí nghiệm kiểu vậy sẽ đi về đâu.

"Giới trẻ Trung Quốc hiện nay hầu như không biết gì về các học thuyết của Mao"

Mao đã thừa nhận điều này với nhà văn cánh tả người Mỹ Anna Louise Strong vào năm 1958, khi bà định viết một cuốn sách về chương trình “Đại Nhảy Vọt” của Mao.

“Hãy chờ 5 năm nữa rồi hẵng viết,” Mao nói và giải thích với Louise Strong rằng ông không chắc chắn về kết quả đạt được sẽ là gì.

Liệu ông Tập có định làm sống lại chủ nghĩa Mao hay không? Liệu cựu bí thư Trùng Khánh nay đã thất sủng, Bạc Hy Lai, đã từng muốn làm vậy? Câu trả là “không” cho cả hai trường hợp.

Ông Bạc đơn giản là lợi dụng những khẩu hiện mị dân để thu hút đám đông quần chúng nghèo khổ.

Thế còn chính sách cải cách của ông Tập đang trái ngược hoàn toàn với kinh tế kiểu Mao, nhưng ông đã khéo léo sử dụng logic biện chứng của chủ nghĩa Mao để phân tích các vấn đề của Trung Quốc, và từ đó đưa ra những giải pháp thích hợp. Ông cũng thường ca ngợi những thành tựu tích cực của thời đại Mao Trạch Đông.

Điều này dẫn đến một quan điểm rất thú vị, vốn được hầu hết các học giả thừa nhận, ngoại trừ một số nhân vật như Peter Nolan của trường Đại học Cambridge: học thuyết phân tích và tổng hợp của Mao là vũ khí bí mật của Trung Quốc, dù nó đang bị bỏ quên tại thời điểm hiện tại, ngay cả ở chính Trung Quốc.

Hãy nhìn vào hoàn cảnh Trung Quốc lúc tôi đến đây hồi tháng 9, 1945.

Tư duy khoa học?

Hai phái kình chống nhau, Quốc Dân Đảng và Cộng sản, khi đó đang chuẩn bị lực lượng để tranh giành quyền lực trong một cuộc nội chiến đẫm máu.

Rittenberg từng được Mao Trạch Đông ký tặng Mao tuyển tại Thiên An Môn

Quốc Dân Đảng được chuẩn bị tốt hơn, binh lính quy củ hơn, được hỗ trợ bằng máy bay, xe tăng, pháo hạng nặng, hệ thống vận chuyển được cơ giới hóa, và đông gấp nhiều lần so với phe Cộng sản.

Quốc Dân Đảng kiểm soát hầu hết những đường dây liên hệ chính, tất cả những thành phố lớn ở bên ngoài Mãn Châu. Họ cũng nhận được sự trợ giúp khổng lồ bằng cả tiền bạc lẫn vũ khí từ Hoa Kỳ. Họ thực sự vượt trội về mọi mặt.

Phe Cộng sản thì sao? Vào tháng 11, 1946, tôi đã đi bộ 40km từ Diên An để gặp lữ đoàn 359, mà vị chỉ huy Vương Chấn là bạn của tôi.

Lữ đoàn này từng trải qua cuộc Vạn lý Trường Chinh huyền thoại và đã mở con đường máu xuống phía nam Quảng Đông để giúp xây dựng căn cứ hàng không cho quân đội Hoa Kỳ trong Thế Chiến đệ nhị.

Gặp họ trên đường hành quân đến Diên An, tôi thấy kinh ngạc với những gì được chứng kiến. Một lữ đoàn ăn xin thì đúng hơn.

Hầu hết trông như thiếu niên, một số được đi giày khâu, còn hầu hết xỏ những đôi dép cỏ tự chế. Cứ một đội 10 người thì chừng 5 hay 6 người mang súng trường lấy của quân Nhật, còn lại mang trùy gỗ hay giáo mác buộc dây màu đỏ.

Tôi thấy tim mình chùng xuống: làm sao mà họ thắng được?

Nhưng rồi họ vẫn thắng, thắng dễ dàng là đằng khác.

Tại sao? Bởi vì họ có tư duy khoa học và vượt trội hơn, vốn dẫn tới những chính sách thông minh và được ủng hộ rộng rãi (như Cải cách Thổ địa), và họ thay đổi chiến thuật liên tục để đánh bại đội quân Quốc Đân Đảng có sức ỳ quá lớn.

Triết học kiểu Mao

Mao luôn tự gọi mình là “giáo viên tiểu học.” Trên thực tế, ông có lẽ là giáo viên triết học dạy nhiều học trò nhất trong lịch sử loài người.

Một trong những giáo lý quan trọng nhất của Mao là tìm ra sự thật từ thực tế. Tìm hiểu hoàn cảnh thực tế và đưa ra chính sách dựa trên điều đó.

Mao đã vận động hàng triệu nông dân Trung Quốc tham gia kháng chiến

Không thể bắt đầu từ “sự thật hiển nhiên” và gom lại thực tế để chứng minh mình đúng, làm ngơ trước những thực tế đi ngược lại với kết luận của mình.

Vào năm 1947, tôi dịch một bộ 40 bài báo giải thích về cách thi hành Cải cách Ruộng đất. Bài số 40 được Mao đích thân viết bằng cây bút lông sói nổi tiếng của mình.

Bài báo nói rằng nếu bất cứ thành viên Cải cách Thổ địa nào bất đồng với điều 40 và muốn phá hoại nó, thì cách tốt nhất để phá hoại chính là thực hiện chính xác điều 40 đó tại làng quê của mình.

Không tìm hiểu tình hình địa phương, không ra các quyết đinh phù hợp với nhu cầu địa phương thì sẽ không thay đổi được gì cả, và tất yếu sẽ thất bại. “Không làm thì đừng có mà nói,” Mao tuyên bố.

“Một biến thành hai,” tất cả mọi thứ đều có nhiều mặt, đều nằm trong một dòng chảy, không có gì là đơn giản và thuần chất. Nếu không phân tích, không đặt ra câu hỏi, giả định rằng “cái anh nhìn thấy là cái anh nhận được” chính là nguyên do dẫn tới sự đơn giản hóa quá mức và thảm họa.

Một vị chỉ huy Quốc Dân Đảng có thể chống Cộng, nhưng cô con gái yêu của ông lại tham gia phong trào sinh viên và gây ảnh hưởng tới người cha; ông ta có thể bất đồng sâu sắc với Tưởng Giới Thạch, hay thư kí của ông ta có thể là một người cộng sản ngầm.

Con người luôn phức tạp và có nhiều mặt, phải tìm ra được nút thắt và tháo gỡ nó.

Kẻ thù vượt trội về lực lượng và vũ khí? Vậy thì hãy đánh bại chúng trong những chiến dịch nhỏ, ở những địa phương nơi mà mình có nhiều quân và nhiều lợi thế hơn; không bao giờ đánh khi không chắc thắng.

Vị trí chiến lược lúc đầu sẽ là phòng ngự, nhưng trong mỗi trận chiến riêng lẻ phải là thế tấn công, để thay đổi tương quan lực lượng và giành thắng lợi sau cùng.

Mao áp dụng tư tưởng Con đường Quần chúng “từ dân và vì dân.”

Giới lãnh đạo phải là một trạm xử lý, tổng hợp dữ liệu dựa trên nhu cầu và đòi hỏi của quần chúng, tạo ra những chính sách phù hợp với những nhu cầu đó, và đưa lại cho quần chúng quyền giám sát các quyết định, tạo ra những sửa đổi phù hợp.

Lãnh đạo phải là một quá trình “dưới lên-trên xuống-dưới lên” như vậy. Tái tạo lại lối suy nghĩ này là một trong những nỗ lực lớn của ông Tập Cận Bình.

Các sử gia Trung Quốc cũng như quốc tế sẽ tiếp tục tìm hiểu vai trò của Mao trong hàng thế kỉ tới, nhưng nhân vật đa tài này, với cả những điều thiện và điều ác khủng khiếp mà ông ta đưa ra, sẽ không dễ bị gạt ra bên lề trong xã hội Trung Quốc hiện đại.

Sidney Rittenberg là người Mỹ, năm nay 89 tuổi. Ông là đảng viên cộng sản với thời gian 35 năm sống ở Trung Quốc, từng đứng cạnh Chủ tịch Mao Trạch Đông và được Mao yêu mến. Bài này được ông viết cho BBC nhân dịp Trung Quốc kỷ niệm 120 năm ngày sinh nhật Mao, 26/12/2013.

Source : BBC

Bấm

Trung Quốc nhận viện trợ từ Anh

Trung Quốc nhận viện trợ từ Anh

TS Đoàn Xuân Lộc

Gửi cho BBC từ London

Cập nhật: 16:49 GMT - thứ năm, 19 tháng 12, 2013

Thủ tướng Cameron gần đây thăm TQ.

Tựa đề lớn trên trang nhất của tờ Daily Mail – một trong những nhật báo quan trọng tại Anh – số ra ngày thứ Hai (16/12) là ‘Why Are We Giving China £27m in Aid?’ tạm dịch là ‘Tại sao chúng ta lại viện trợ Trung quốc 27 triệu bảng?’ khi quốc gia này vừa mới ‘phóng vệ tinh lên mặt trăng và là một siêu cường kinh tế’?

Theo số liệu mà tờ Daily Mail có được, năm 2012, Anh đã viện trợ Trung Quốc đến 27.4 triệu bảng (Anh) và Việt Nam – một trong số 15 nước vẫn còn nhận viện trợ từ Anh – 51.5 triệu bảng.

Giàu vẫn nhận viện trợNhưng trong số các quốc gia nhận viện trợ Anh, Trung Quốc là nước làm tác giả của bài viết ấy là Jason Groves thắc mắc và đặt câu hỏi tại sao Anh lại đi viện trợ cho quốc gia Cộng sản giàu có và vừa thành công phóng vệ tinh lên mặt trăng này?

Bài viết đã trích dẫn ông Peter Bone, một dân biểu thuộc đảng Bảo thủ và là người đã kêu gọi bà Justine Greening, Bộ trưởng Phát triển quốc tế của Anh, phải giải thích tại sao Anh vẫn viện trợ cho Trung Quốc.

Hệ thống tàu cao tốc của TQ được phát triển mạnh và nhanh trong nhiều năm qua.

Ông Peter Bone được trích dẫn nói rằng: ‘Công luận có lý khi kinh tởm về việc chúng ta vẫn tiếp tục lãng phí tiền viện trợ cho Trung Quốc. Thật là bất thường khi chúng ta làm việc đó họ lại đi gửi tàu thăm dò lên mặt trăng’.

Một dân biểu khác thuộc đảng Bảo thủ và là thành viên của ủy ban phát triển quốc tế của Hạ viện Anh, bà Pauline Latham, cũng được trích dẫn nói rằng bà rất ngạc nhiên về tiết lộ ấy và cho rằng khi Trung Quốc đã phóng vệ tinh lên mặt trăng ‘rõ ràng họ không cần sự giúp đỡ của chúng ta nữa’.

Theo tác giả của bài viết Trung Quốc hiện có gần 2000 tỷ bảng tiền dự trữ, đang đổ hàng tỷ vào chương trình không gian của mình và có đến 1.4 tỷ người Trung Quốc xem trực tiếp trên truyền hình chương trình phóng Jade Rabbit (Thỏ Ngọc) lên mặt trăng vừa rồi của nước này.

Có thể nói phóng viên Jason Groves, các dân biểu như Peter Bone và Pauline Latham cũng như người dân Anh có lý khi hỏi tại sao chính phủ của họ lại bỏ ra một số tiền lớn như vậy để viện trợ cho Bắc Kinh.

Trung Quốc hiện là nước có kích cỡ kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Theo Ngân hàng thế giới (World Bank), sản lượng quốc gia (GDP) của nước này năm 2012 là 8,358 tỷ đôla Mỹ – sau Mỹ (15,680 tỷ) và trước Nhật (5,969 tỷ) – trong khi đó GDP của Anh chỉ là 2,435 tỷ. Như vậy, tính theo GDP, Trung Quốc ‘giàu’ hơn Anh gần đến bốn lần.

Về thương mại, Trung Quốc cũng vượt trội Anh. Theo Tổ chức mậu dịch thế giới (WTO), năm 2012, với việc chiếm đến 10.45% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu thế giới, Trung Quốc chỉ đứng sau Mỹ (10.5%) và vượt xa Anh (3,15%).

Điều đáng nói hơn, Trung Quốc hiện là nước đứng đầu về xuất khẩu (chiếm đến 11.1% tổng kim ngạch xuất khẩu thế giới), trong khi đó Anh xếp thứ 11 (với chỉ 2.6% tổng kim ngạch xuất khẩu thế giới).

TQ phát tăng đầu tư cho hải quân và không quân.

Trung Quốc hiện cũng là quốc gia có chi tiêu quốc phòng lớn thứ hai trên thế giới. Theo số liệu của Stockholm International Peace Research Institute, chi tiêu cho quốc phòng của Trung Quốc năm 2013 là 166 tỷ, trong khi đó Anh chỉ dành cho quốc phòng 60.8 tỷ.

Về thu nhập đầu người, Trung Quốc vẫn còn thua xa các nước phát triển khác như Anh. Theo số liệu của World Bank, trong khi thu nhập đầu người của Trung Quốc năm 2012 chỉ có 5,680 đôla Mỹ, thu nhập đầu người ở Anh là 38,250.

Nhưng tính theo các chỉ số khác, như GDP, thương mại hay chi phí cho quốc phòng, Trung Quốc không còn là một nước nghèo. Trái lại, quốc gia này đang trở thành một cường quốc kinh tế và quân sự.

Thậm chí xét về thu nhập đầu người, Trung Quốc cũng giàu hơn nhiều quốc gia châu Á khác như Ấn Độ (1,530 đôla/người), Indonesia (3,420 đôla/người), Philippines (2,470 đôla/người) hay Việt Nam (1,400 đôla/người).

Tuy vậy, xem ra Trung Quốc vẫn cảm thấy ‘nghèo’ và đi nhận viện trợ từ một quốc gia khác như Anh. Tưởng cũng nên nhắc lại rằng vào đầu tháng 12 này, Thủ tướng Anh David Cameron đã có chuyến công du tới Trung Quốc và trong khi ông còn đang ở đây, một số báo chí nước này đã lên tiếng chê bai nước Anh và cho rằng nước Anh không còn là ‘một nước lớn’.

'Giàu nhưng hơi keo kiệt'?

Một điều đáng nói là nữa là dù tương đối ‘giàu’ và sẵn sàng đi nhận viện trợ từ các chính phủ khác, chính quyền Trung Quốc lại tỏ ra keo kiệt đối với những quốc gia, nạn nhân bị thiên tai.

Chẳng hạn, Bắc Kinh chỉ viện trợ cho Philippines 100 nghìn đôla tiền mặt sau khi quốc gia này bị bão Haiyan tàn phá nặng nề vào tháng 11. Với số tiền ít ỏi ấy (bằng Việt Nam và chỉ bằng 1/200 tổng giá trị gói viện trợ 20 triệu đôla của Mỹ), Trung Quốc xếp chót bảng các nước viện trợ Philippines.

Thái độ ti tiện này của Trung Quốc đã thu hút sự chú ý của báo chí và dư luận thế giới. Ngay cả Hoàn cầu Thời báo (Global Times) – một tờ báo của Trung Quốc có xu hướng diều hâu, nặng chủ nghĩa dân tộc – cũng phải lên tiếng về khoản viện trợ quá khiêm tốn ấy và cho rằng làm như thế sẽ ảnh hưởng đến hình ảnh của Trung Quốc trên thế giới.

"Tại sao một quốc gia đang trở nên giàu mạnh, đang lên như thế lại không có lòng tự trọng, chấp nhận đi nhận viện trợ từ một quốc gia khác."

Sau khi bị công luận quốc tế và truyền thông trong nước chỉ trích về khoản viện trợ bằng tiền mặt quá ít ỏi ấy, chính phủ Trung Quốc mới quyết định viện trợ thêm cho Philippines 1,4 triệu đôla.

Một cường quốc kinh tế chỉ bỏ ra 100 ngàn đôla để cứu trợ một nước láng giềng đang bị thảm họa – với việc hàng ngàn người bị thiệt mạng và hàng chục ngàn người rơi vào cảnh màn trời chiếu đất – trong khi những quốc gia xa xôi lại đồng loạt đưa ra những khoản viện trợ lớn và kịp thời cho thấy Trung Quốc rất keo kiệt, ti tiện.

Dù sau đó Trung Quốc cung cấp thêm gói viện trợ trị giá 1,4 triệu đôla, khoản viện trợ ấy cũng thua xa rất nhiều các nước khác, trong đó có Anh – quốc gia đã tăng gấp đôi viện trợ từ khoảng hơn 20 triệu đôla ban đầu lên 80 triệu trong khi người dân Anh cũng đóng góp khoảng hơn 53 triệu.

Chuyện Trung Quốc giàu nhưng vẫn đi nhận viện trợ từ Anh hay việc quốc gia này chỉ dành một gói viện trợ quá khiêm tốn cho Philippines sau bão Haiyan chứng tỏ dù đang trở thành cường quốc kinh tế của thế giới Trung Quốc vẫn chưa cư xử như là một nước lớn và có trách nhiệm. Và chắc chắn những chuyện đó cũng làm ảnh hưởng đến vị thế, uy tín của Trung Quốc.

Trong một thế giới mà sức mạnh mềm đóng một vài trò quan trọng, việc Trung Quốc đi nhận viện trợ từ Anh như tờ Daily Mail tường thuật sẽ làm không ít người đặt câu hỏi tại sao một quốc gia đang trở nên giàu mạnh, đang lên như thế lại không có lòng tự trọng, chấp nhận đi nhận viện trợ từ một quốc gia khác.

Có thể nói, nếu việc Trung Quốc phóng thành công vệ tinh lên mặt trăng làm nhiều người thán phục, nể sợ Trung Quốc bao nhiêu, chuyện nước này nhận một số tiền viện trợ như vậy từ Anh lại làm cho công luận coi thường Trung Quốc và nghi ngờ sức mạnh của quốc gia này bấy nhiêu.

Bài viết phản ánh quan điểm riêng và lối hành văn của tác giả, một nghiên cứu viên tại tổ chức Global Resarch Institute tại Anh Quốc.

BBC

Bấm