Alice Munro, giải Nobel 2013[1]
(Danh mục toàn bộ tác phẩm xem ở cuối bài)
(nguyên tác: Face)
Người dịch: Phùng Hoài Ngọc
Tôi biết rằng cha tôi nhìn tôi, thực sự thấy tôi, chỉ một lần. Sau đó, ông thấy rõ những gì đã nhìn thấy.
Trong những ngày đó, họ không cho những người cha ngó nghiêng vào phòng mổ, nơi những đứa trẻ được sinh ra, hoặc vào phòng các phụ nữ sắp sinh con ngột ngạt tiếng rên la hoặc kêu đau của sản phụ. Những người cha dán mắt trên các bà mẹ chỉ một lần khi họ đã được lau rửa sạch, tỉnh lại và nằm dưới tấm chăn nhợt nhạt trong khu trại hoặc trong các phòng riêng hay phòng có mấy sản phụ. Mẹ tôi có một phòng riêng vì đã trở nên người có địa vị trong thị trấn, và việc đó chỉ là, trên thực tế, nhìn mọi sự đẹp đẽ hơn.
Tôi chẳng biết liệu cha tôi đã nhìn thấy mẹ tôi trước hoặc sau khi cha đứng bên ngoài cửa sổ của nhà trẻ sơ sinh khi ông nhìn thoáng qua tôi lần đầu tiên. Tôi thích nghĩ rằng đó là “sau khi”, và khi bà nghe thấy bước chân ông bên ngoài cánh cửa, bà cảm thấy sự giận dữ của ông nhưng cũng chưa hiểu tại sao. Chỉ biết là bà đã sinh cho ông một đứa con trai, có lẽ đó là những gì mọi người đàn ông đều muốn.
Tôi biết những gì ông nói. Hoặc những gì mẹ kể lại với tôi những lời ông nói.
“Thật là một cái bánh gan xắt nhỏ”. Sau đó, “Em không cần phải suy nghĩ việc em sắp mang nó vào nhà”.
Một bên của khuôn mặt của tôi là bình thường. Và toàn bộ cơ thể của tôi là bình thường từ ngón chân đến vai. 0,53 thước là chiều dài của tôi, 3.774 kg[2] là trọng lượng của tôi. Một trẻ sơ sinh nam vạm vỡ, da đẹp, mặc dù có lẽ vẫn còn màu đỏ từ cuộc hành trình gần đây không đáng chú ý của tôi.
Cái bớt chàm của tôi không phải màu đỏ mà là màu tím. Tối xẫm trong giai đoạn sơ sinh và trẻ nhỏ, nhưng sẽ phai mờ dần khi tôi lớn lên, nhưng không bao giờ mất hẳn cái trạng thái không hợp lý, không bao giờ mất dấu hiệu đầu tiên người ta nhận thấy về tôi, và về sau không bao giờ ngừng gây sốc cho những người nhìn thấy tôi từ phía bên trái. Tôi nhìn thấy như ai đó đã đổ nước nho ép trên mặt tôi, một bãi vung vãi lớn nghiêm trọng có thể biến thành những giọt ngay khi nó chảy đến cổ tôi. Tuy nhiên sau khi làm ướt sũng một mí mắt, nó chảy quanh mũi tôi khá nhiều.
“Nó làm cho màu trắng của mắt đó trông thật đáng yêu và trong trẻo” là một trong những điều ngu ngốc nhưng là cái có thể tha thứ, mẹ tôi nói, với hy vọng giúp đỡ tôi để tôi tự thích thú bản thân mình. Và một điều kỳ dị đã xảy ra, được sự che chở như thế, tôi thực tình tin mẹ.
Tất nhiên, cha tôi không thể làm bất cứ điều gì để ngăn cản tôi về nhà. Và tất nhiên, sự hiện diện của tôi, sự tồn tại của tôi, gây ra sự rạn nứt khổng lồ giữa cha mẹ tôi. Mặc dù tôi thật khó tin rằng đã không thường có ít nhất một kiểu rạn nứt, hoặc thất vọng đắng cay.
Cha tôi là con trai của một người đàn ông thất học, người sở hữu một xưởng thuộc da và sau đó là một nhà máy sản xuất găng tay. Sự thịnh vượng đang đuối sức từ thế kỷ XX trở đi, nhưng ngôi nhà lớn mà ông tôi đã xây dựng vẫn còn đó, như người đầu bếp và người làm vườn còn đó. Cha tôi đã đi học đại học, tham gia vào một hội huynh đệ, đã có những gì được gọi là một thời cao tuổi, sau đó bước vào kinh doanh bảo hiểm khi nhà máy sản xuất găng tay phá sản. Ông nổi tiếng quanh vùng thị trấn của chúng tôi như ông đã nổi tiếng ở trường đại học. Một người chơi golf giỏi, một thủy thủ tuyệt vời (Tôi vẫn chưa nói rằng chúng tôi sống bên các vách đá trên hồ Hu ron, trong một ngôi nhà kiểu Victoria đối diện với hoàng hôn).
Ở nhà, khả năng sống động nhất của cha tôi là cái năng lực thù ghét và khinh miệt. Hai động từ đó thường đi cùng nhau. Cha ghét và khinh thường một số loại thực phẩm nhất định, chế tạo xe ô tô, âm nhạc, phong cách phát biểu nơi công cộng và các kiểu trang phục, diễn viên hài đài phát thanh, và, sau này, nhân vật truyền hình, cùng với các kiểu xếp hạng các chủng tộc là thói quen ghét bỏ và khinh bỉ của cha trong ngày (mặc dù có lẽ không phải hoàn toàn như ông đã làm). Trong thực tế, hầu hết các ý kiến của ông sẽ tìm thấy rất ít sự phản đối trong thị trấn của chúng tôi, những người đồng thuyền của ông, anh em huynh đệ cũ của ông. Đó là chính sự dữ dội của ông, tôi nghĩ, điều đó mang lại một sự không thoải mái mà cũng có thể lên đến sự vui thích.
Gọi một cái thuổng là cái thuổng. Đó là những gì đã được nói về ông.
Tất nhiên, một sản phẩm như bản thân tôi là một sự xúc phạm mà ông phải đối mặt mỗi khi ông mở cửa phòng mình. Ông ăn sáng một mình và không về nhà ăn trưa. Mẹ tôi dùng những bữa ăn với tôi và một phần bữa ăn tối với tôi, phần còn lại với cha. Cuối cùng thì, tôi nghĩ rằng, có một số phiền toái về điều này, và sau đó mẹ ngồi suốt bữa tối ăn với tôi nhưng không ngồi suốt bữa ăn với cha.
Rõ ràng là tôi đã không đóng góp gì cho một cuộc hôn nhân thoải mái.
Nhưng họ đã từng đến với nhau như thế nào ? Mẹ đã không đi học đại học, mẹ phải vay tiền để học tại trường sư phạm nơi giáo viên được đào tạo ở lứa tuổi của mẹ. Mẹ sợ chèo thuyền, vụng về ở sân golf, và nếu mẹ xinh đẹp như một số người đã nói với tôi (rất khó đánh giá mẹ mình như thế), mẹ có vẻ không thực sự như cái loại mà cha tôi ngưỡng mộ. Ông đã nói về phụ nữ nào đó như “tuyệt vời”, hoặc, sau này trong cuộc sống của mình, như cô “búp bê.” Mẹ tôi không thoa son môi, áo ngực của mẹ rất rụt rè, mái tóc mẹ đã được cuộn trong một cái mũ bó chặt với những bím tóc nổi bật màu trắng trên vầng trán rộng. Quần áo của mẹ lùi xa với thời trang, được coi là kỳ cục và vương giả, mẹ là loại người phụ nữ mà bạn có thể tưởng tượng đeo một dây chuỗi ngọc trai đẹp, mặc dù tôi không nghĩ mẹ đã làm được.
Những gì tôi dường như muốn nói, rằng tôi có thể là một cái cớ, thậm chí một phước lành, trong đó tôi trang bị cho họ một cuộc tranh cãi làm sẵn, một vấn đề không giải thích được mà ném chúng trở lại vào sự khác biệt tự nhiên của họ, nơi chúng có thể thực tế là đã được thoải mái hơn. Trong tất cả những năm tôi ở thị trấn của mình, tôi không gặp một người nào đã ly dị, vì vậy nó có thể được dùng cho giả dụ rằng có những cặp vợ chồng khác sống cuộc sống li thân trong một ngôi nhà, nơi người đàn ông và những người phụ nữ khác đã chấp nhận thực tế là có những lời nói, hành động không bao giờ có thể được tha thứ, những rào cản giữa chúng không bao giờ được rửa sạch.
Sau đó, chẳng ngạc nhiên trong một chuyện, rằng bố tôi hút thuốc và uống rượu quá nhiều, mặc dù hầu hết bạn bè của ông cũng vậy, bất chấp hoàn cảnh của họ. Ông bị đột quỵ khi mới trên năm mươi tuổi, và chết sau vài tháng nằm liệt giường. Và điều đó cũng không gây bất ngờ, mẹ tôi đã chăm sóc ông suốt thời gian đó, giữ ông ở nhà, nơi thay vì trở nên dịu dàng hơn và khen ngợi mẹ, ông lại gọi tên mẹ rất tục tĩu, các âm tiết dày lên bởi sự bất hạnh của mình, nhưng luôn luôn có thể đoán ra được với mẹ, và ông thấy có vẻ như khá hài lòng.
Tại lễ tang, một người phụ nữ tóc bạch kim nói với tôi, “mẹ của bạn là một vị thánh”. Tôi không thích cô ấy ngay từ đầu. Tôi đang học năm thứ hai ở trường đại học. Tôi không tham gia, hoặc được mời tham gia Hội huynh đệ của cha tôi. Bạn bè của tôi đang lên kế hoạch trở thành nhà văn và diễn viên, và có óc hài hước hiện nay, thời gian lãng phí, các nhà phê bình xã hội dữ tợn, người theo thuyết vô thần mới nảy sinh. Tôi không tôn trọng đối với những người hành xử như các bậc thánh. Và, để trung thực, đó cũng không phải là những gì mẹ tôi nhắm đến. Mẹ cũng khá xa với những khái niệm đạo đức giả mà mẹ chưa bao giờ hỏi han tôi mỗi khi tôi về nhà, mẹ đi vào phòng của cha tôi và cố gắng nói một lời giảng hòa với cha. Mẹ tôi không ngốc nghếch.
Mẹ đã được dành để cho tôi, không phải là một câu mà hai chúng tôi đã nói, nhưng tôi nghĩ rằng một lời nói đúng – cho đến khi tôi được chín tuổi. Mẹ đã tự dạy tôi học. Sau đó, mẹ gửi tôi đến nhà trường. Điều này nghe giống như một cách làm thảm họa. Một anh chàng mặt tím được mẹ nâng niu, bị ném bất ngờ vào giữa sự chế nhạo, các cuộc tấn công man rợ trẻ con. Nhưng tôi đã không chịu một thời gian tồi tệ, và cho đến ngày nay tôi không hiểu lý do tại sao. Tôi cao ráo và mạnh mẽ hơn lứa tuổi mình, và có thể đã được chấp nhận. Tuy nhiên tôi nghĩ, rằng bầu không khí trong nhà chúng tôi, khí hậu nóng nảy bệnh tật, tàn bạo và ghê tởm từ người cha thường không nhìn nhận tôi, phải tạo bất kỳ nơi nào khác có vẻ hợp lý, gần như được chấp nhận. Không phải là một vấn đề của bất cứ ai tạo nỗ lực để đối xử tốt với tôi. Có một cái tên dành cho tôi, đó là Hạt Nho màu tím. Tuy nhiên gần như tất cả mọi người đều có một biệt danh xúc phạm, một cậu bé với đôi chân đặc biệt bốc mùi, điều đó dường như chẳng ích lợi gì từ việc tắm hàng ngày được dựng lên để vui vẻ chịu đựng cái biệt danh là bé Hôi. Tôi cũng như vậy. Tôi đã viết thư hài hước cho mẹ, và bà trả lời phần nào cũng theo cách ấy, tham gia một giọng ca êm dịu chế giễu các sự kiện trong thành phố và ở nhà thờ – tôi nhớ mẹ mô tả một hàng ghế trên lối rẽ phải, cắt bánh mì cho bữa trà của quý bà và thậm chí cố gắng để hài hước nhưng không cay đắng nói về cha tôi, người mà mẹ gọi là His Grace (quý ngài hồng ân của Chúa).
Tôi đã gây khó chịu cho cha về điều cần giải trình của tôi suốt cho đến nay, và mẹ tôi chính là người cứu hộ và bảo vệ tôi, và tôi tin rằng sự phát ngôn giải trình này là sự thật. Nhưng, ngay cả trước khi tôi đi học, cha mẹ không phải là những người duy nhất trong câu chuyện của tôi và bầu không khí trong nhà không phải là cái duy nhất mà tôi biết. Những gì tôi đã nghĩ về nó như vở kịch vĩ đại của cuộc sống của mình thực tế lại liên quan đến một người khác.
Tấn kịch lớn. Nó gây bối rối cho tôi khi đã viết ra như thế. Tôi tự hỏi rằng nó có vẻ châm biếm rẻ rúng hay tự làm nặng thêm nỗi khó chịu hay không. Nhưng sau đó, tôi nghĩ, phải chăng là nó bình thường đối với tôi khi chứng kiến cuộc sống của tôi như vậy, nói về nó theo cách đó, khi bạn băn khoăn làm thế nào tôi kiếm sống được?
Tôi đã trở thành một diễn viên. Ngạc nhiên không? Tất nhiên, ở trường đại học tôi bị vây quanh bởi những người bận rộn trong các rạp chiếu phim, và trong năm cuối cùng, tôi đạo diễn một vở kịch. Có một câu chuyện đùa nổi tiếng, mà tôi đã có nguồn gốc, về việc làm thế nào tôi có thể đảm đương một vai diễn bằng cách luôn giữ tiểu sử sơ lược không rõ rệt của tôi đối với khán giả và đi giật lùi qua sân khấu khi cần thiết. Tuy nhiên không cần thiết phải diễn tập ráo riết như vậy.
Trong những ngày đó, có những vở kịch thường xuyên trên đài phát thanh quốc gia, và một chương trình đặc biệt tham vọng vào những buổi tối chủ nhật. Chuyển thể những cuốn tiểu thuyết. Kịch Shakespeare. Kịch Ibsen ([3]). Giọng nói của tôi tự nhiên linh hoạt và với một chút đào tạo rèn luyện nên nó được cải thiện. Lúc đầu tôi đạt được một số vai phụ. Nhưng lúc đó truyền hình đưa toàn bộ kinh doanh vào giờ nghỉ ngơi, tôi đã được tung lên sóng hầu như mỗi tuần và tên tôi đã được biết đến một cách chân thành nhất định, chẳng biết khán giả có bao giờ đông đảo như thế.
Mỗi khi diễn kịch xong, giọng nói của tôi vốn bền vững và lại sẵn sàng, và tôi đã kiếm được công việc của một phát thanh viên, đầu tiên ở Winnipeg, sau đó quay lại Toronto. Trong hai mươi năm cuối cùng cuộc đời làm việc của mình, tôi là chủ nhân của một chương trình âm nhạc đa dạng giới thiệu vào các buổi chiều trong tuần. Tôi đã không chọn các tuyển tập, vì người ta thường thờ ơ. Tôi chỉ có một khả năng hạn chế về đánh giá âm nhạc. Nhưng tôi chế tác một tính cách phát thanh hơi ngụy biện vòng vo và dễ chịu. Chương trình đã nhận được rất nhiều thư. Chúng tôi nghe ý kiến từ các nhà dưỡng lão và nhà dành cho người mù, từ những người thường xuyên lái xe đường dài hoặc kinh doanh đơn điệu, từ bà nội trợ một mình trong giữa ngày với nướng bánh và ủi áo quần và từ người nông dân trong ca-bin máy cày hoặc máy bừa, một số người quét rơm rạ trên cánh đồng gieo trồng. Trên khắp cả nước.
Có một sự trào dâng lời tâng bốc khi cuối cùng tôi đã về hưu. Họ nói rằng họ cảm thấy như họ đã mất đi một người bạn thân hoặc thành viên trong gia đình. Những gì họ muốn nói là một số thời gian nhất định đã được lấp đầy cho họ, đáng tin cậy, năm ngày một tuần. Họ đã không bị bỏ lửng, và vì điều này họ đã thực sự bối rối biết ơn. Và, thực ngạc nhiên, tôi đã chia sẻ tình cảm của họ.
Nhưng việc nhớ lại các chương trình và nhớ về bản thân mình đã bị mờ đi nhanh chóng. Bổn phận mới được hình thành. Tôi đã nghỉ ngơi hoàn toàn, từ chối đấu giá từ thiện chiếc ghế ngồi hoặc băng ghi âm đọc những lời phát biểu hoài cổ. Mẹ tôi đã qua đời vài năm trước đó, sau khi sống đến một độ tuổi tuyệt vời, nhưng tôi đã không bán ngôi nhà gia đình, chỉ để cho thuê. Bây giờ tôi chuẩn bị bán đi, trao thông báo cho người thuê nhà. Tôi quyết định tự sống ở đó cho thời gian đã mất để có được một vị trí, đặc biệt là các vườn đã thành hình.
Tôi không cô đơn như một người lớn. Ngoài khán giả của mình, tôi có bạn bè. Tôi cũng đã có phụ nữ nữa. Một số phụ nữ, tất nhiên, chuyên về các loại người mà họ tưởng tượng đang cần để ăn diện -họ đang háo hức giải trí cho những người đàn ông bám xung quanh như một dấu hiệu của tính hào phóng của họ. Tôi là sự canh chừng theo dõi của họ. Người phụ nữ tôi gần gũi nhất trong những năm qua là một nhân viên lễ tân tại nhà ga, một người dễ thương, biết điều, người đã từng bị bỏ lại một mình với bốn đứa con. Có một số dấu hiệu cho thấy chúng tôi sẽ di chuyển cùng nhau, khi nào đứa bé nhất dời khỏi tay cô. Nhưng đứa bé nhất là một đứa con gái, người mà cô ấy cố gắng để có một đứa con của riêng mình mà không bao giờ để lại nhà, và bằng cách nào đó kỳ vọng của chúng tôi, chuyện yêu đương của chúng tôi, nhỏ dần lại.
Chúng tôi chuyện trò điện thoại sau khi tôi nghỉ hưu và chuyển về nhà cũ của mình. Tôi mời cô ấy đến thăm. Sau đó có một thông tin bất ngờ rằng cô sắp kết hôn và sẽ đến sống ở Ireland. Tôi sẽ bị đánh bật khỏi nơi trú ngụ của mình, chỉ còn biết hỏi xem con gái và các em bé có đi hay không.
Khu vườn là một mớ hỗn độn kỳ diệu. Cây lâu năm cũ vẫn còn lộn xộn lên trong đám cỏ dại, lá rách xơ xác lớn hơn những cái dù đánh dấu vị trí của một chiếc giường bằng cây đại hoàng sáu hay bảy chục tuổi, và nửa tá cây táo còn lại, mang những cái tên khác nhau trên những cây táo ít bị sâu ăn mà tôi không thể nhớ. Các mảnh đất nhỏ tôi dọn dẹp trong chốc lát, nhưng những đống cỏ dại và bụi cây tôi đã thu thập được thực là đồ sộ. Hơn nữa chúng phải được chở đi với chi phí của tôi. Thị trấn không còn cho phép đốt củi lửa.
Tất cả việc này thường được chăm sóc bởi một người làm vườn tên là Pete. Tôi đã quên họ của ông. Ông kéo lê một chân và mang cái đầu ngoẹo sang một bên. Tôi không biết rằng ông đã bị một tai nạn hay đột quỵ. Ông làm việc thong thả nhưng siêng năng và ít nhiều nóng tính. Mẹ tôi đã nói chuyện với ông với giọng tôn trọng dịu dàng, nhưng ông không nghĩ nhiều về gợi ý của bà về các luống hoa. Và ông không thích tôi vì tôi đã liên tục đi xe ba bánh nơi tôi không nên đi, và vì ông biết rằng tôi gọi ông là “Pete lén lút”. Tôi không biết do đâu mà có tên gọi đó. Có thể nó xuất phát từ một bộ truyện tranh ?
Một lý do khác có thể giải thích cái thói gầm gừ không ưa của ông vừa mới xảy ra với tôi, và thật kỳ lạ khi trước đây tôi không nghĩ về nó. Chúng tôi đều là những người không hoàn thiện, các nạn nhân rõ ràng của sự bất hạnh về thể chất. Bạn sẽ nghĩ rằng những người như vậy sẽ cùng bị tạo ra những chủ đề thảo luận phổ biến.Mỗi chuyện có thể được nhắc nhở bằng cách này khác mà anh sớm quên đi.
Nhưng tôi không chắc chắn rằng đó là trường hợp của tôi. Mẹ tôi đã sắp xếp mọi thứ để cho hầu hết thời gian tôi sống dường như không biết về tình trạng của mình. Bà tuyên bố rằng bà đã dạy tôi ở nhà vì căn bệnh phế quản và sự cần thiết phải bảo vệ tôi khỏi sự tấn công của vi trùng ở trường học. Chẳng biết có ai khác ngoài tôi tin bà ấy, tôi không biết. Và, đối với sự thù địch của cha tôi, điều đó đã tràn ngập ngôi nhà của chúng tôi mà tôi thực không nghĩ rằng tôi cảm thấy đơn độc bởi chuyện đó.
Và ở đây, trong nguy cơ lặp lại bản thân mình, tôi phải nói rằng tôi đã nghĩ mẹ tôi đã làm đúng. Sự nhấn mạnh cái vết nhơ đáng chú ý của tôi, sự thúc giục và kết bè nhóm, sẽ dính vào tôi lúc quá trẻ và không còn nơi để ẩn tránh. Bây giờ mọi chuyện đã khác, và sự nguy hiểm cho một đứa trẻ bị ảnh hưởng như tôi là sẽ nhận được quá nhiều phiền phức và lòng tốt chói ngời, không bị chế nhạo và cô lập. Nhưng cuộc sống của thời gian đó đã lấy mất nhiều sức sống của nó, trí tuệ và văn hóa dân gian của nó, như mẹ tôi có thể biết, từ bản chất tinh khiết của bà.
Cho đến một vài thập kỷ trước đây, có thể lâu hơn, có một công trình khác xây dựng trên tài sản của chúng tôi, một ngôi nhà nhỏ, nơi Pete lưu giữ công cụ của mình và nơi mà mọi thứ khác nhau đã từng được sử dụng của chúng tôi được đưa ra khỏi khu nhà cho đến khi một số quyết định đã được thực hiện phải làm gì với chúng. Nó đã bị phá bỏ ngay sau khi ông Pete được thay thế bằng một cặp vợ chồng trẻ tràn đầy năng lượng, Ginny và Franz, người đã mang thiết bị hiện đại của riêng trong xe tải của họ. Sau đó, họ đi vào làm vườn thuê, nhưng vào thời gian đó họ đã có thể cung cấp lao động trẻ em đi cắt cỏ, và mẹ tôi đã mất hứng thú làm bất cứ việc gì khác nữa.
Nhưng, để có thể trở lại tòa nhà, làm thế nào tôi loay hoay và do dự quanh chủ đề này, đã có một thời gian, trước khi trở thành chỉ là một kho chứa, khi người ta sống trong đó. Trước tiên, có một cặp vợ chồng mang họ là Bells, người đầu bếp -quản gia và người làm vườn ài xế cho ông bà tôi. Ông nội tôi sở hữu một chiếc xe Packard mà ông không bao giờ học lái xe. Cả hai vợ chồng Bells và xe Packard đã biến mất trong thời gian tôi sống, nhưng nơi này vẫn được gọi là căn lều của Bells.
Trong vài năm thơ ấu của tôi, một phụ nữ tên là Sharon Suttles đến ở căn lều của Bells, người ấy sống với cô con gái tên là Nancy. Trước đây cô đã đến thị trấn với chồng là một bác sĩ, đã lập một phòng khám và chỉ trong vòng một năm gì đó ông đã chết vì nhiễm độc máu. Cô vẫn còn trong thành phố với đứa con, không có tiền, và như thường nói, “không có người” . Câu này hẳn phải có nghĩa là không có người có thể giúp cô hoặc nhận cô ấy vào làm. Lúc nào đó, cô đã nhận một công việc trong văn phòng bảo hiểm của cha tôi, và đến sống ở ngôi nhà Bells. Tôi không nhớ chắc chắn thời gian lúc cô đến. Tôi không nhớ rõ Nancy bao nhiêu tuổi khi lần đầu tiên tôi biết cô ấy ? Có thể, cô chỉ mới ba tuổi? Rất có thể là bốn. Cô ấy nhỏ hơn tôi nửa tuổi. Nhưng tôi không nhớ khi họ chuyển khỏi nhà, hoặc nhớ ngôi nhà bị bỏ trống từ hồi nào. Nó được sơn lại tại thời điểm đó, một màu hồng bẩn bụi, và tôi luôn nghĩ về điều đó vì sự lựa chọn của cô Suttles, như thể cô không thể sống trong một ngôi nhà có màu sắc khác.
Tôi gọi cô là Suttles, tất nhiên. Nhưng tôi đã hiểu được tên của cô, vì tôi ít khi biết tên của bất kỳ người phụ nữ đã lập gia đình. Sharon là một cái tên bất thường trong những ngày đó. Và nó có mối liên hệ với một bài thánh ca tôi biết từ lớp học chủ nhật mà mẹ tôi cho phép tôi tham dự vì đã có giám sát chặt chẽ và liên tục. Chúng tôi hát những bài thánh ca mà ca từ được chiếu lên một màn hình, và tôi nghĩ rằng hầu hết chúng tôi, ngay cả trước khi học đọc đã hiểu một số nội dung của những câu hát từ hình dạng nét chữ của chúng trước mặt chúng tôi.
Bởi rãnh nước xói râm mát của Siloam
Làm thế nào hoa huệ lớn lên ngọt ngào !
Làm thế nào hơi thở ngọt ngào, dưới đồi,
Của hoa hồng phủ sương Sharon!
Làm thế nào hoa huệ lớn lên ngọt ngào !
Làm thế nào hơi thở ngọt ngào, dưới đồi,
Của hoa hồng phủ sương Sharon!
Tôi không thể tin rằng thực sự có một bông hồng trên góc màn hình, nhưng tôi đã nhìn thấy một bông- một bông hoa màu hồng nhạt, có mùi hương toát ra được chuyển vào cái tên Sharon.
Tôi không có ý nói rằng tôi đã yêu cô Sharon Suttles. Tôi đã từng yêu hầu như lúc vừa ra khỏi thời thơ ấu với một người giúp việc trẻ tuổi tinh nghịch như con trai tên là Bessie, người đưa tôi đi thảnh thơi trong xe đẩy và đẩy tôi quá cao trên xích đu công viên mà tôi tưởng như đã lên tới đỉnh cao nhất. Và không lâu sau, tôi yêu một người bạn của mẹ tôi, người có một áo khoác cổ nhung và một giọng nói êm như “nhung”. Sharon Suttles không phải loại người sẽ rơi vào tình yêu theo cách đó. Cô không có giọng êm như nhung, và cô đã không quan tâm đến việc tạo cho tôi một thời gian vui vẻ. Cô ấy cao và gầy chẳng giống như một bà mẹ, không có dáng nghiêng nghiêng. Mái tóc của cô có màu sắc của kẹo bơ cứng, màu nâu với các rìa vàng, và trong thời gian Chiến tranh thế giới thứ Hai cô ấy vẫn cắt ngắn quá vai. Son môi của cô là màu đỏ tươi và dày, như của các ngôi sao điện ảnh tôi đã nhìn thấy trên áp phích, và khi dạo quanh ngôi nhà của mình, cô thường mặc bộ kimono, mà tôi tin rằng trên áo có một số hình chim xanh xám, loài cò? những cái chân của nó làm tôi nhớ đến chân cô. Cô đã dành rất nhiều thời gian nằm trên ghế dài, hút thuốc lá, và đôi khi, để giải trí cho chúng tôi hay tự làm khuây cho mình, cô ấy đá đôi chân thẳng lên trong không khí, lần lượt từng chân, và đá một chiếc dép lông bay lên. Khi cô không giận chúng tôi, giọng cô khàn khàn và trầm giọng hơn, không thân thiện nhưng không dịu dàng hoặc khôn ngoan hay quở trách, với các tông màu âm đầy đủ, hàm ý của nỗi buồn, mà tôi mong chờ ở một người mẹ.
“Bọn ngu, câm miệng lại,” cô gọi chúng tôi.
“Ra khỏi đây và để tôi yên tĩnh một chút, bọn ngu, im miệng nào.”
Cô nằm trên chiếc ghế dài với một cái gạt tàn trên bụng, trong khi chúng tôi chôm chĩa ô tô đồ chơi của Nancy trên sàn. Cô ấy thích bao nhiêu yên tĩnh ?
Cô ấy và Nancy ăn các loại thực phẩm đặc biệt vào những giờ bất thường, và khi cô đi vào nhà bếp để sắp xếp một bữa ăn nhẹ, cô không bao giờ trở lại với ca cao hoặc bánh quy bột thô cho chúng tôi. Mặt khác, Nancy không bị cấm múc súp rau bằng thìa ra khỏi hộp, dày như cái bánh pudding, hoặc để bốc cơm krispies đầy tay ngay từ trong hộp.
Phải chăng Sharon Suttles là tình nhân của cha tôi? Với công việc cha cung cấp cho cô ấy, và ngôi nhà màu hồng miễn phí?
Mẹ tôi nói về cô một cách hài lòng, không hiếm khi đề cập đến thảm kịch đã xảy đến với mình, với cái chết của người chồng trẻ của cô. Những cái chúng tôi nhờ người giúp việc vào thời điểm đó là được gửi các món quà quả mâm xôi hoặc khoai tây mới hoặc đậu bóc vỏ còn tươi từ vườn của chúng tôi. Tôi đặc biệt nhớ đậu Hà Lan. Tôi có thể vẫn nhìn thấy Sharon Suttles, nằm trên ghế, lật lật mấy thứ đó với ngón tay trỏ của mình, nói “Tôi phải làm gì với những thứ này?”
“Cô nấu trên bếp với nước,”, tôi nói vẻ giúp đỡ .
“Không đùa đấy chứ?”
Đối với cha tôi, không bao giờ thấy cha ở cùng với cô ấy. Ông đi làm việc khá muộn và về nhà sớm, để theo kịp các hoạt động thể thao khác nhau của mình.
Chắc chắn có những ngày, khi mẹ của Nancy không có ở nhà- không mặc bộ kimono của mình trên chiếc ghế dài- và có thể được coi là những ngày cô không hút thuốc hoặc thư giãn mà làm công việc thường xuyên trong văn phòng của cha tôi, rằng “nơi huyền thoại” mà tôi chưa bao giờ thấy và là nơi tôi chắc chắn không được hoan nghênh.
Vào những lúc như vậy, một người cáu kỉnh tên bà Codd ngồi trong nhà bếp căn nhà, nghe kịch truyền thanh và ăn bất cứ thứ gì trên tay. Chuyện đó không bao giờ xảy ra với tôi, kể từ khi Nancy và tôi thường dành tất cả thời gian của chúng tôi với nhau, mẹ tôi có thể yêu cầu bà Codd theo dõi cô cũng như tôi, hoặc yêu cầu người giúp việc của chúng tôi làm như vậy, để tiết kiệm việc thuê bà Codd.
Dường như đối với tôi bây giờ, chúng tôi chơi với nhau tất cả các giờ không ngủ của mình. Điều đó xảy ra từ khi tôi khoảng năm tuổi cho đến khi tám tuổi rưỡi. Chúng tôi chơi chủ yếu là ngoài trời, những ngày chúng tôi đã dành chơi trong nhà Nancy và gây phiền nhiễu mẹ là các ngày trời mưa. Chúng tôi phải tránh xa khu vườn rau và cố gắng không để gãy những bông hoa, nhưng chúng tôi đã liên tục vào ra các luống cây berry và dưới cây táo và trong khu vực hoàn toàn hoang dã bên kia ngôi nhà, đó là nơi chúng tôi xây dựng cho mình “mái vòm ngoài trời đột kích” bọn lính Đức và ẩn náu phòng vệ.
Có một cơ sở huấn luyện quân sự ở phía bắc thị trấn chúng tôi, và những máy bay thực liên tục bay qua trên đầu chúng tôi. Và, bởi tất cả những cái nhắc nhở đến chiến tranh, chúng tôi đã chọn để biến Pete không chỉ là một kẻ thù địa phương mà là hình ảnh bọn lính Đức Quốc xã, và cái máy cắt cỏ của ông ta sẽ là một chiếc xe tăng địch. Đôi khi chúng tôi bắn súng táo vào ông ấy từ “trại đồn trú quân đóng ngoài trời” của mình. Một lần, ông phàn nàn với mẹ tôi, và chuyện đó làm chúng tôi mất một chuyến đi du lịch bãi biển.
Mẹ thường dẫn Nancy với chúng tôi đến bãi biển. Không phải một người với ván trượt nước trượt từ vách núi xuống ngôi nhà của chúng tôi, nhưng với một cái ván nhỏ hơn mà bạn phải lái đến, nơi không có người bơi lội ồn ào hoặc ván trượt nước. Thực tế là mẹ dạy cả hai chúng tôi biết bơi. Nancy dũng cảm hơn và liều lĩnh hơn tôi, khiến tôi khó chịu, do đó, có lần tôi kéo cô dưới một làn sóng và ngồi trên đầu cô. Cô đá chân lên và nín thở và chiến đấu theo cách của mình để lấy tự do.
“Nancy là một cô bé,” mẹ tôi mắng. “Nó là một cô bé, và con nên đối xử với nó như một người em gái”.
Đó là chính xác những gì tôi đang làm. Tôi không nghĩ rằng cô ấy yếu hơn tôi. Nhỏ hơn, nhưng đôi khi đó là một lợi thế. Khi chúng tôi leo lên cây, cô ấy có thể trèo như một con khỉ từ các cành nhánh mà tôi thì không làm được. Và, trong một cuộc chiến, cô cắn cánh tay bị giữ của tôi và nhổ máu ra. Thời điểm đó, chúng tôi đã được tách nhau ra, trong khoảng một tuần, nhưng cái nhìn trừng trừng của chúng tôi từ các cửa sổ sớm trở thành khao khát và cầu xin, và lệnh cấm đã được dỡ bỏ.
Vào mùa đông, chúng tôi được phép đi lang thang quanh toàn bộ khu bất động sản, xây dựng pháo đài tuyết, dự trữ que củi và kho vũ khí đạn tuyết để quăng vào bất cứ ai đi dọc theo đó. Đã xảy ra vài vụ, con đường cụt của chúng tôi bị coi như con đường “chết”. Chúng tôi phải làm một người tuyết, chỉ để có thể đấm túi bụi vào nó.
Còn về trò chơi tình dục, bạn có thể băn khoăn tự hỏi. Vâng, có, chúng tôi đã có những trò đó. Tôi nhớ lại cuộc ẩn núp của mình, một ngày trời rất nóng, trong một cái lều có mái nghiêng, phía sau ngôi nhà, tôi không hiểu vì sao. Hai đứa đã bò trườn ở đó với mục đích khám phá lẫn nhau. Bức tranh sơn dầu có một cảnh khiêu dâm gì đó nhưng có vẻ ấu trĩ, giống như mấy cái quần áo lót mà chúng tôi cởi ra. Chúng tôi cù nhau đủ kiểu nên đã kích thích cả hai đứa, rồi chúng tôi nằm đè lên nhau, và chẳng mấy chốc đã ướt đẫm mồ hôi, ngứa ngáy và ngượng nghịu xấu hổ. Khi chúng tôi tự thoát ra khỏi đó, chúng tôi cảm thấy xa rời nhau hơn trước và cảnh giác kỳ lạ với nhau. Tôi không nhớ chuyện tương tự có xảy ra một lần nữa không, với cùng một kết quả không, nhưng tôi sẽ không ngạc nhiên nếu điều đó đã xảy ra.
Tôi không thể nhớ khuôn mặt của Nancy trong tâm trí rõ ràng như tôi có thể nhớ khuôn mặt mẹ cô ấy. Tôi nghĩ rằng màu da của cô ấy là, hoặc có thể là màu ấy chỉ trong thời gian ấy là màu như thế. Tóc vàng, bị tẩy trắng bằng rất nhiều thời gian phơi dưới ánh nắng mặt trời, mà cuối cùng sẽ ra màu nâu. Rất hồng hào, thậm chí màu da đỏ. Đúng. Tôi thấy đôi má đỏ của cô ấy, gần như được vẽ bằng phấn màu. Đó cũng nhờ thời gian chúng tôi ở ngoài trời, và nhờ khả năng quyết định của cô.
Trong nhà tôi, không cần nói, tất cả các phòng, trừ các phòng danh nghĩa là cho chúng tôi, đều bị cấm. Chúng tôi không có mơ ước sẽ được lên cầu thang hoặc vào phòng khách phía trước hoặc phòng ăn. Nhưng trong ngôi nhà, khắp mọi nơi đều được cho phép, và tầng hầm là một nơi tốt để vào khi thậm chí chúng tôi mệt mỏi với cái nóng buổi chiều. Không có lan can dọc theo các bậc xuống hầm, và chúng tôi có thể nhảy nhiều bậc, táo bạo hơn và hạ cánh trên sàn đất bụi cứng. Và khi đã chán trò chơi đó, chúng tôi có thể trèo lên cái xe ngựa cũ và bật lên và xuống mà không có lò xo, quất roi một con ngựa tưởng tượng. Một lần, chúng tôi đã cố gắng để hút một điếu thuốc chôm từ gói thuốc của mẹ Nancy (chúng tôi cũng không dám lấy nhiều hơn một điếu). Nancy xoay xở tốt hơn tôi đã làm, và đã có nhiều điều thuốc để thực hành hơn.
Trong hầm rượu, còn có một tủ gỗ cũ, trong mấy hộp chủ yếu là sơn khô, véc ni, một loại cọ lông cứng, dùng đũa khuấy trộn, và tấm bảng trên đó màu sắc đã được bôi thử và bàn chải đã lau sạch. Một vài hộp có nắp đậy vẫn chặt chẽ, có những cái chúng tôi cạy mở với một số khó khăn và phát hiện ra sơn có thể được khuấy động với một độ dày còn hoạt động. Sau đó, chúng tôi đã dành thời gian để làm cho xốp các loại cọ bằng cách để chúng vào trong sơn và gõ chúng vào các cạnh tủ quần áo, tạo ra một mớ hỗn độn nhưng không nhận được nhiều kết quả. Một trong những hộp, tuy vậy, cho thấy có nhựa thông, thứ này vẽ tốt hơn. Bây giờ chúng ta bắt đầu vẽ với những cây cọ lông đã trở thành hữu dụng. Năm đó tôi tám tuổi, có thể đọc và viết một ít là nhờ mẹ tôi. Nancy cũng có thể như vậy, bởi vì cô đã học hết lớp Hai.
“Đừng nhìn cho đến khi tôi làm xong,” tôi nói với cô ấy, và đẩy nhẹ cô. Tôi đã nghĩ đến một cái gì đó để vẽ. Cô ấy bận rộn, đập bàn chải của mình xung quanh một hộp sơn đỏ.
Tôi viết, “Phát xít Đức trong SELLEAR này”
“Bây giờ hãy nhìn,” tôi nói.
Nancy xoay lưng lại phía tôi và đang cầm cây cọ vẽ sơn lên người mình.
Cô nói, “Tôi đang bận”.
Cô nói, “Tôi đang bận”.
Khi Nancy quay lại, khuôn mặt cô đã được bôi đầy sơn đỏ.
“Bây giờ tôi trông giống như bạn chưa?”, Cô kêu lên, quệt một vệt xuống má, “Bây giờ tôi trông giống như bạn chưa ?”
Cô rất vui mừng, như thể cô đã làm được một cái gì đó huyền diệu, một sự biến đổi rạng rỡ. Bạn có thể nghĩ rằng, đây là một cái gì đó cô đã hy vọng cho tất cả cuộc sống của mình.
Bây giờ tôi phải cố gắng để giải thích những gì xảy ra trong vài phút tiếp theo.
Đầu tiên, tôi nghĩ rằng trông cô rất khủng khiếp.
Tôi không tin rằng một phần khuôn mặt của tôi là màu đỏ. Mà trên thực tế, nó không đỏ. Một nửa khuôn mặt tôi là cái bớt màu tím như quả dâu chín bình thường.
Nhưng màu này không phải là cái màu sắc tôi nhìn thấy trong tâm trí mình. Tôi tin rằng cái bớt của tôi là một màu nâu mềm mại.
Mẹ tôi đã không làm bất cứ điều gì quá ngu ngốc, quá kịch tính, chẳng hạn như cấm dùng gương soi ở ngôi nhà chúng tôi. Nhưng cái gương có thể được treo quá cao, cao hơn tầm vóc một đứa trẻ khiến nó không nhìn thấy mình trong đó. Điều đó là chắc chắn trong phòng tắm. Cái duy nhất mà tôi có thể dễ dàng nhìn thấy hình ảnh của tôi được treo ở phòng phía trước, nó bị mờ vào ban ngày và đèn thắp sáng yếu vào ban đêm. Đó hẳn phải là nơi tôi đã có ý tưởng rằng một nửa khuôn mặt của tôi tối tăm đần độn, loại màu nhẹ, gần như rụt rè, một cái bóng tối như da thú.
Tôi nghĩ cái màu sơn của Nancy như một sự xúc phạm, một trò đùa ghê sợ. Tôi ráng hết sức đẩy mạnh cô ấy vào tủ quần áo và bỏ chạy lên cầu thang. Tôi nghĩ rằng tôi đã chạy để tìm một tấm gương, hoặc thậm chí tìm một người có thể nói cho tôi biết rằng cô ấy đã sai trái. Và, một khi đã được xác nhận, tôi có thể sập hàm răng của tôi vào lòng căm ghét tinh khiết của cô. Tôi sẽ trừng phạt cô. Tôi không có thời gian ngay lúc đó, suy nghĩ làm thế nào.
Tôi chạy qua căn nhà – Mẹ Nancy ở chỗ nào đó có thể nhìn thấy được, mặc dù đó là thứ Bảy và tôi chạy ra lối đi rải sỏi, sau đó ra con đường lát đá giữa các hàng cây hoa lay ơn bền vững. Tôi thấy mẹ tôi đứng lên từ cái ghế đan bằng cây liễu gai nơi bà ngồi đọc sách trên hiên nhà phiá sau.
“Không phải màu đỏ,” tôi rú lên với ngụm nước mắt tức giận. “Con không phải màu đỏ.” Mẹ bước xuống các bậc thềm với khuôn mặt hốt hoảng nhưng cho đến lúc ấy vẫn không hiểu gì. Liền đó, Nancy chạy ra khỏi ngôi nhà phía sau tôi với tất cả bàng hoàng và sửng sốt.
Mẹ tôi đã hiểu.
“Con bé khó chịu, độc ác kia”, mẹ thét gọi Nancy bằng một giọng nói mà tôi chưa bao giờ nghe thấy. Một tiếng nói lớn, hoang dã, rung rẩy.
“Không, cô không được đến gần chúng tôi. Cô không dám. Cô là một đứa con gái xấu xa. Cô không có lòng tốt lịch sự của con người, phải không? Cô chẳng bao giờ được dạy dỗ -…”. Mẹ của Nancy bước ra khỏi căn nhà, với dòng tóc ướt phủ trên mắt cô ấy. Cô đang cầm một chiếc khăn tắm.
“Jeez,[4] sao tôi không thể gội đầu được ngay cả quanh đây…?”
Mẹ tôi cũng hét vào mặt cô.”Không, cô dám sử dụng ngôn ngữ đó trước mặt con trai tôi và tôi ư …?”.
“Ồ, tào lao,” mẹ của Nancy đáp ngay lập tức,”Hãy nghe chị la- hét –đến- văng- đầu- mình kìa…”
Mẹ tôi hít một hơi thật sâu: “Tôi-không-la- hét -văng -đầu ra. Tôi chỉ muốn nói với đứa con độc ác của cô rằng nó sẽ không bao giờ được chào đón trong ngôi nhà của chúng tôi nữa. Nó là một đứa bé tàn nhẫn, ác ý, chế giễu con tôi vì một tai nạn của thiên nhiên khiến con tôi không thể chịu đựng nổi. Cô chưa bao giờ dạy dỗ con bất cứ điều gì, cách cư xử nào. Cô thậm chí còn không biết cảm ơn tôi khi tôi đưa nó đi với chúng tôi đến bãi biển – thậm chí không biết nói lời xin và cảm ơn. Còn nghi ngờ gì nữa, một người mẹ phô trương với mọi người xung quanh trong một cái vỏ bao bọc [5].…”
Tất cả những điều này mẹ trút ra như một cơn lăng mạ giận dữ, đau đớn, ngớ ngẩn ở mẹ, rằng điều đó không bao giờ dừng lại. Tuy nhiên, bây giờ tôi đang kéo váy mẹ và nói, “Đừng, đừng mẹ”.
Sau đó mọi thứ trở nên tồi tệ hơn, nước mắt tăng lên và nuốt lẫn lời nói của mẹ, nghẹn ngào và run rẩy.
Mẹ của Nancy đã vén đám tóc ướt ra khỏi mắt và đứng đó quan sát.
“Tôi sẽ nói với chị một điều,” cô nói,”Chị tiếp tục như thế này và họ sẽ đưa chị đến cái bệnh viện tâm thần. Tôi có thể giúp đỡ được gì nếu chồng chị ghét chị và chị có một đứa con với một khuôn mặt sai sót? “
Mẹ tôi ôm đầu trong cả hai tay. Mẹ kêu lên: “O-o,” như thể nỗi đau đang nuốt chửng bà.
Người phụ nữ làm việc cho chúng tôi tại thời điểm đó, bà Velma, đã đi ra trên hành lang và nói, “Thưa bà. Thôi nào, thưa bà… “. Sau đó, bà cao giọng gọi mẹ của Nancy “Chị đi đi. Chị vào trong nhà chị. Chị cút đi”.
“Ồ, tôi sẽ đi. Đừng lo, tôi đi đây. Chị nghĩ chị là ai mà dám nói tôi phải làm gì? Và chị làm sao mà thích làm việc cho một bà phù thủy già với những con dơi trong các tháp chuông ?”. Sau đó, cô quay về Nancy, “Làm thế nào Chúa Giêsu đang sống giúp mẹ rửa sạch mặt con? “. Rồi, cô cất tiếng nói to một lần nữa để chắc chắn rằng tôi có thể nghe thấy, “Cậu ấy chỉ là kẻ bú mẹ. Hãy nhìn cậu ta đeo bám bà phù thủy già. Con không bao giờ đi chơi với cậu ta nữa. Kẻ bú sữa phù thủy già”.
Suốt trong lúc đó, Nancy như bị mắc bệnh. Cô chẳng nói một lời.
Velma đứng ở một bên mẹ và tôi bên kia, chúng tôi đã cố gắng an ủi, đưa mẹ tôi trở vào nhà. Mẹ đã ngừng gây tiếng ồn khủng khiếp. Mẹ đứng thẳng và nói với giọng vui vẻ thiếu tự nhiên có thể vang xa đến ngôi nhà kia,”Lấy cho tôi cái kéo làm vườn, Velma? Trong khi tôi ở đây, tôi cũng có thể cắt tỉa các cây hoa. Một số cây đang hết sức héo rũ “.
Vào lúc bà làm xong, cây, hoa, lá đã trải đầy tất cả các con đường, không một cây còn đứng, héo rũ hoặc nở hoa.
Tất cả điều này hẳn phải xảy ra vào ngày Thứ Bảy, như tôi đã nói, bởi vì mẹ của Nancy đã ở đó và bà Velma cũng vậy, bà thường không đến vào các ngày Chủ nhật. Vào ngày thứ Hai, hoặc có thể sớm hơn thì ngôi nhà trống rỗng. Có lẽ Velma có đi với cha tôi trong các câu lạc bộ hay trên bãi cỏ hoặc bất cứ nơi nào ông có thể, và ông trở về nhà, thiếu kiên nhẫn và thô lỗ nhưng sớm chiều theo. Chiều theo, có nghĩa là, về chuyện Nancy và mẹ cô bỏ đi.. Tôi không nghĩ rằng mẹ của Nancy đã gây bất kỳ phiền phức nào về việc ra đi.
Thực tế là tôi sẽ dần dà không bao giờ còn nhìn thấy Nancy xuất hiện nữa. Lúc đầu, tôi đã tức giận với cô ấy và không quan tâm. Sau đó, khi tôi hỏi han về cô ấy, mẹ tôi phải đưa ra những câu trả lời mơ hồ, không muốn nhắc lại những cảnh đau khổ cho tôi hay cô ta. Đó là vào thời điểm mẹ đang lo tính nghiêm túc việc gửi tôi đi học và bắt đầu tìm kiếm xung quanh một nơi thích hợp. Mẹ có thể nghĩ rằng một khi tôi đã quen với việc ở trường, ký ức của một chàng trai về bạn nữ sẽ mờ đi và dường như không đáng nhớ, thậm chí coi là vô lý.
Một ngày sau tang lễ của cha tôi, mẹ khiến tôi ngạc nhiên khi bảo tôi đưa mẹ đi ăn tối (mặc dù, tất nhiên, thực sự là bà đưa tôi đi) tại một nhà hàng cách vài dặm dọc theo bờ hồ.
“Mẹ chỉ cảm thấy mình đã được tạo ra trong căn nhà này mãi mãi”, mẹ nói. “Mẹ cần hít thở không khí trong lành”.
Trong các nhà hàng, bà nhìn xung quanh một cách kín đáo và nói rằng bà không quen biết ai ở đây. “Con uống cùng mẹ một ly rượu vang nhà?”, bà nói.
Chúng tôi đã thúc đẩy thế nào đó để bà có thể đi uống rượu ở nơi công cộng.
Khi rượu mang đến, chúng tôi gọi món, mẹ nói, “Có một điều mẹ nghĩ rằng con nên biết”.
Đây có thể là một trong những lời khó chịu nhất mà một người từng nghe. Có một cơ hội khá tốt mà bất cứ điều gì bạn nên biết sẽ nặng nề, và khi kể nó ra sẽ có ý kiến cho rằng những người khác đã phải chịu gánh nặng đó, trong khi bạn lại được thoát ra nhẹ nhàng, đó là lúc này.
“Cha con không phải là cha thật của con phải không ?”, tôi nói thêm, “Đạo đức giả”.
“Đừng có ngốc thế. Con có nhớ người bạn nhỏ Nancy? “
Tôi thực sự không nhớ trong một khoảnh khắc. Sau đó, tôi nói, “nhớ mang máng thôi”.
Tại thời điểm này, tất cả các cuộc trò chuyện của tôi với mẹ dường như cần có một chiến lược. Tôi phải giữ cho bản thân mình vui vẻ, hài hước, không xúc động. Trong giọng nói và khuôn mặt của mẹ là một nỗi buồn ẩn giấu. Mẹ không bao giờ phàn nàn về hoàn cảnh của mình, nhưng có rất nhiều người dân vô tội và bị bệnh được nhắc trong các câu chuyện mẹ nói với tôi, rất nhiều thảm kịch, rằng tôi chắc chắn có nghĩa là, ít nhất hãy quay trở lại với bạn bè và cuộc sống may mắn của tôi với một trái tim nặng nề hơn.
Tôi sẽ không hợp tác. Tất cả điều mẹ muốn, có thể là một sự thông cảm, hoặc có thể âu yếm thân thể. Tôi sẽ không chấp nhận điều đó. Mẹ là một người phụ nữ khó tính chưa bị ô nhiễm bởi tuổi tác, nhưng tôi lùi lại cho xa mẹ như thể mẹ đang chứa chấp một sự mốc meo truyền nhiễm. Tôi đặc biệt chối từ bất kỳ tài liệu tham khảo về bệnh trạng của tôi, trong đó, dường như với tôi, mẹ đặc biệt yêu mến – cái dây xích tôi không thể nới lỏng đã ràng buộc tôi với mẹ từ trong lòng mẹ.
“Có lẽ con đã biết về nó nếu con đang ở nhà,” mẹ nói. “Nhưng chuyện đã xảy ra ngay sau khi chúng ta gửi con đến trường”.
Nancy và mẹ cô chuyển đến sống trong một căn hộ thuộc sở hữu của cha tôi trên quảng trường. Nơi đó vào một buổi sáng mùa thu tươi sáng, mẹ của Nancy đã bước vào trong phòng tắm khi con gái đang tắm, dùng một lưỡi dao cạo cắt vào má cô. Máu chảy trên sàn nhà, trong bồn rửa và đây đó trên mình Nancy. Nhưng cô đã không từ bỏ mục đích của mình hoặc gây một âm thanh đau đớn.
Làm thế nào mà mẹ tôi biết tất cả điều này? Tôi chỉ có thể cho rằng, nó là một vở kịch thị trấn, quá đẫm máu, theo nghĩa đen của từ này, không được kể lại một cách chi tiết.
Mẹ của Nancy quấn một chiếc khăn quanh người cô và bằng cách nào đó đưa cô đến bệnh viện. Không có xe cứu thương trong thị trấn của chúng tôi tại thời điểm đó. Có thể cô đã vẫy một chiếc xe hơi trên quảng trường. Tại sao cô ấy không gọi điện cho cha tôi? Không thành vấn đề, cô ấy không gọi. Vết cắt không sâu và mất máu không nhiều như vậy, không có thương tích cho bất kỳ mạch máu lớn nào. Mẹ của Nancy vẫn nhiêc móc đứa trẻ và hỏi cô cái đầu giữ ngay ngắn chưa. “Con chỉ là sự may mắn của mẹ” cô nói. “Một đứa trẻ điên rồ như con”.
“Nếu có các nhân viên xã hội xung quanh tại thời điểm đó,” mẹ tôi nói, “điều nhỏ bé đáng thương sẽ được tạo ra, một trại bệnh của Quỹ hỗ trợ trẻ em”.
“Dấu vết đó là cùng bên gò má” mẹ nói, “cũng giống như con”.
Tôi đã cố gắng giữ im lặng, giả đò không biết mẹ đang nói về cái gì. Nhưng tôi phải nói.
“Sơn vẽ khắp khuôn mặt của cô ấy mà”, tôi nói.
“Ừ, nhưng lúc đó bà ấy đã cẩn thận hơn. Bà ấy chỉ rạch một bên má. Cố gắng tốt nhất cô ấy có thể làm là trông giống như con”.
Lúc này, tôi lại cố gắng giữ im lặng.
“Nếu cô ấy là một cậu bé, sự thể đã khác”, mẹ tôi nói, “Nhưng thực là một điều khủng khiếp đối với một cô gái”.
“Ngày nay bác sĩ phẫu thuật có thể làm những điều đáng kể mà”.
“Ừ, có lẽ họ có thể”.
Sau một lúc, mẹ nói thêm, “ôi trẻ em, chúng có được những cảm xúc sâu sắc làm sao ! “
“Họ sẽ vượt qua điều đó”.
Mẹ nói rằng mẹ đã không biết điều gì đã trở thành họ, đứa bé hoặc mẹ nó. Mẹ rất vui rằng tôi đã không bao giờ hỏi, bởi vì mẹ ghét phải nói với tôi bất cứ điều gì gây đau buồn, khi tôi vẫn còn trẻ.
Tôi không biết cái mang dấu vết khắc điều gì đó, nhưng tôi phải nói rằng mẹ tôi đã thay đổi hoàn toàn trong tuổi già của mình, trở thành khôi hài tục tĩu và không thực tế. Mẹ tuyên bố rằng cha tôi đã là một người yêu tuyệt vời và bản thân mẹ là “một cô gái khá xấu”. Mẹ tuyên bố rằng tôi nên kết hôn với “cô gái rạch lên khuôn mặt của mình” bởi vì cả hai chúng tôi đã không có khả năng để thể hiện sự chiến thắng người khác về việc đã làm một hành vi tốt. Mỗi người chúng ta, mẹ cười khúc khích, sẽ chỉ là một mớ hỗn độn như nhiều người khác.
Tôi đồng ý. Lúc đó tôi thấy thích cô ấy một chút.
Mấy ngày trước, tôi đã bị một con ong bắp cày cắn trong khi dọn sạch một số quả táo thối dưới một trong những cây cổ thụ. Vết cắn ngay trên mí mắt tôi, và nhanh chóng xưng lồi ra khiến mí mắt khép lại. Tôi lái xe đến bệnh viện, bằng cách sử dụng con mắt kia (con mắt đau nằm ở bên mặt lành lặn của tôi) và rất ngạc nhiên khi được thông báo rằng tôi phải ở lại qua đêm. Lý do là, một khi tôi đã được tiêm thuốc, cả hai mắt sẽ được băng bó để tránh căng thẳng cho con mắt còn nhìn thấy.
Tôi đã trải qua những gì gọi là một đêm không nghỉ ngơi, thức giấc thường xuyên. Tất nhiên, không bao giờ thực sự yên tĩnh trong một bệnh viện, và trong thời gian ngắn mà tầm nhìn của tôi chẳng thấy gì thì dường như thính giác của tôi đã phát triển nhạy bén hơn. Khi nghe bước chân ai đó bước vào phòng mình, tôi biết rằng đó là một người phụ nữ, và tôi có cảm giác rằng cô ấy không phải là một y tá.
“Bạn còn thức không?”, Cô nói, “Tôi là người đọc của bạn”. Tôi duỗi một cánh tay, tin rằng cô ấy đến để đọc những gì được gọi là những dấu hiệu sự sống.
“Không, không,” cô nói, bằng một giọng nhỏ kiên nhẫn,”Tôi đến để đọc cho bạn nghe, nếu bạn muốn. Đôi khi người ta chán nằm đó với đôi mắt nhắm lại”.
“Bệnh viện chọn vấn đề đọc sách, hay do bạn chọn?”
“Họ chọn. Tôi mang theo một loạt tất cả những sách quanh tôi”.
“Tôi thích thơ ca,” tôi nói.
“Bạn có vẻ không mấy nhiệt tình”.
Tôi nhận ra rằng đây là sự thật, và tôi biết lý do tại sao. Tôi có một số kinh nghiệm đọc thơ to giọng trên đài phát thanh, lắng nghe tiếng nói chuyên nghiệp khác, có một số phong cách đọc tôi thấy dễ chịu, và một số kiểu khác tôi ghét cay ghét đắng.
“Sau đó, chúng ta có thể làm một trò chơi,” cô nói, như thể tôi vừa giải thích điều này. “Tôi có thể đọc một hoặc hai dòng, sau đó dừng lại và xem bạn có thể đọc dòng tiếp theo. O.k? “
Chợt nghĩ rằng cô ấy có thể là một người khá trẻ tuổi, lo có một người đánh cược để thành công trong việc này.
Tôi nói O.K. “Nhưng không dùng tiếng Anh cổ đấy nha”, tôi bảo cô ấy.
“Nhà vua ngồi trong thị trấn Dunfermline,” cô bắt đầu, bằng một giọng hỏi.
“Uống rượu vang màu đỏ máu,” tôi đọc có vần điệu, và chúng tôi tiến tới với sự hài hước thú vị. Cô đọc khá hay, mặc dù với tốc độ khá trẻ con. Tôi bắt đầu tận hưởng những âm thanh giọng nói của tôi, thỉnh thoảng chen vào một chút điệu nghệ diễn viên.
“Rất hay”, cô nói.
“Rất hay”, cô nói.
“Tôi sẽ chỉ cho bạn cách hoa huệ lớn lên,
Trên những bờ sông Italie.”
“Là nó lớn lên hay nở hoa?”, cô nói,”Tôi không có sách với những câu đó, tuy nhiên tôi nên nhớ. Đừng phiền, nó rất đáng yêu. Tôi thường xuyên thích giọng nói của bạn trên các đài phát thanh”.
“Thật sao? Bạn có nghe ư? “
“Tất nhiên. Rất nhiều người đã nghe bạn”.
Cô dừng lại không đọc cho tôi những dòng thơ và để tôi đọc tới. Bạn có thể tưởng tượng. Những bài thơ “Bãi biển Dover” và “Kubla Khan” và “West Wind” (Gió Tây) và “Thiên nga hoang dã” và “Tuổi trẻ bi đát”. Vâng, có lẽ không phải tất cả số đó, và không phải mọi cách để kết thúc bài thơ.
“Bạn đang trở nên khó thở, hụt hơi rồi”, cô nói. Đột nhiên, bàn tay nhỏ bé nhanh nhẹn của cô đặt lên miệng tôi. Và sau đó khuôn mặt của cô, hoặc một bên má cô áp trên mặt tôi. “Tôi phải đi rồi. Một lần nữa trước khi đi, tôi sẽ làm cho trò chơi khó khăn hơn, bởi không đọc từ đầu:
“Không lâu sẽ thương tiếc cho bạn,
Cầu nguyện cho em, nhớ em,
nơi bạn bỏ trống…‘”
“Tôi chưa bao giờ nghe thơ đó,” tôi nói.
“Chắc không ?”
“Chắc không ?”
“Chắc chắn rồi. Bạn thắng”.
Bây giờ, tôi nghi ngờ điều gì đó. Cô ấy có vẻ phân tâm. Tôi nghe tiếng những con ngỗng kêu với nhau khi chúng bay qua bệnh viện. Chúng đang bay luyện tại thời điểm này trong năm, sau đó chuyến bay sẽ dài hơn, và một ngày nào đó chúng đi hẳn. Và sau đó tôi thức dậy, trong trạng thái ngạc nhiên, phẫn nộ, sau một giấc mơ có sức thuyết phục. Tôi muốn quay trở lại và kéo cô nằm úp mặt một lần nữa trên mặt tôi. Má cô trên má tôi. Nhưng giấc mơ không sẵn sàng xảy ra nữa.
Khi mắt tôi có thể lại nhìn thấy, ở nhà tôi đi tìm các vần thơ cô đã để lại cho tôi trong giấc mơ. Tôi đã lục hết một vài tuyển tập nhưng không tìm thấy chúng. Tôi bắt đầu nghi ngờ rằng những dòng thơ đó không thuộc về một bài thơ thực sự nào, chỉ vừa mới được sáng tác trong giấc mơ để làm tôi bối rối.
Câu thơ sáng tác bởi ai?
Sau đó vào mùa thu, khi tôi đã chuẩn bị được một số sách cũ để sẵn sàng tặng cho một tổ chức bán hàng từ thiện, một mảnh giấy ngả màu nâu rơi ra khỏi đống sách, với những dòng chữ viết bằng bút chì trên đó. Không phải là chữ viết tay của mẹ tôi, và tôi hầu như không nghĩ nó là của cha tôi. Vậy thì của ai? Tôi không biết. Ai đó đã viết ra tên của tác giả ở cuối: Walter de la Mare. Không có tiêu đề bài thơ. Và không phải là một nhà thơ tôi biết tới chút nào. Nhưng hẳn là tôi đã phải nhìn thấy bài thơ vào lúc nào đó, có lẽ không phải trong bản này, mà có thể ở trong một cuốn sách giáo khoa. Tôi hẳn đã phải chôn vùi các từ ngữ trong một nơi ẩn sâu của tâm trí mình. Và tại sao? Chỉ là để cho tôi có thể khỏi bị chúng trêu chọc, hoặc bởi một con ma nữ trẻ gan góc, trong một giấc mơ?
Không có nỗi buồn
Thời gian không chữa lành bao giờ;
Không mất mát, sự phản bội,
Không thể sửa chữa.
Dưỡng cho tâm hồn, sau đó,
Mặc dù ngôi mộ sẽ cắt đứt
Người yêu từ tình yêu
Và tất cả họ chia sẻ;Hãy nhìn, mặt trời ngọt ngào tỏa sáng,
Vòi hoa sen đã qua,
Hoa làm dáng vẻ đẹp của nó,Cái ngày sao cho công bằng!
con cái không quá gần gũi
Về tình yêu, về nhiệm vụ;
Bạn bè lãng quên từ lâu
Có thể chờ đợi bạn ở đâu
Cuộc sống với cái chết
Mang đến cho tất cả mọi người một vấn đề;
Không ai sẽ thương tiếc lâu dài với bạn,
Cầu nguyện cho anh/em, nhớ anh/em,
Nơi anh/em bỏ trống,anh/em không ở đó.
Thời gian không chữa lành bao giờ;
Không mất mát, sự phản bội,
Không thể sửa chữa.
Dưỡng cho tâm hồn, sau đó,
Mặc dù ngôi mộ sẽ cắt đứt
Người yêu từ tình yêu
Và tất cả họ chia sẻ;Hãy nhìn, mặt trời ngọt ngào tỏa sáng,
Vòi hoa sen đã qua,
Hoa làm dáng vẻ đẹp của nó,Cái ngày sao cho công bằng!
con cái không quá gần gũi
Về tình yêu, về nhiệm vụ;
Bạn bè lãng quên từ lâu
Có thể chờ đợi bạn ở đâu
Cuộc sống với cái chết
Mang đến cho tất cả mọi người một vấn đề;
Không ai sẽ thương tiếc lâu dài với bạn,
Cầu nguyện cho anh/em, nhớ anh/em,
Nơi anh/em bỏ trống,anh/em không ở đó.
Bài thơ đã không làm tôi ngã lòng. Theo một cách đặc biệt, nó dường như chứng minh quyết định tôi đã thực hiện vào thời điểm đó: không bán bất động sản, và ở lại.
Một cái gì đó đã xảy ra ở đây. Trong cuộc sống của bạn có một vài địa điểm, hoặc có thể chỉ có một nơi, nơi có một cái gì đó đã xảy ra. Và sau đó có những nơi khác, chỉ là những nơi khác.
Tất nhiên, tôi biết rằng nếu tôi đã gặp lại Nancy, nhiều năm sau đó, trên tàu điện ngầm, chẳng hạn ở Toronto, cả hai chúng tôi mang dấu hiệu của mình, chúng tôi sẽ, trong mọi khả năng có thể, làm chủ được chỉ trong những cuộc chuyện trò vô nghĩa, ngượng ngùng… vội vã nhắc lại sự kiện tiểu sử vô dụng. Tôi sẽ ghi nhớ cái gò má được vá lại gần như bình thường hoặc là vết sẹo vẫn hằn rõ, nhưng nó sẽ không đi vào cuộc đàm thoại của chúng tôi. Trẻ em nên được nhắc đến. Chắc thế, cho dù khuôn mặt của cô đã được ổn định hay không.
Cháu nội cháu ngoại. Công ăn việc làm. Có thể tôi không phải kể với cô ấy về gia đình tôi. Chúng tôi đã bị sốc, nồng nhiệt, gắng lặn xuống để thoát ra.
Bạn có nghĩ sẽ phải thay đổi những điều này?
Câu trả lời là: tất nhiên thôi, và thay đổi trong một lúc, và chẳng bao giờ thay đổi. ♦
(Ảnh minh họa: ANDREA CHUGETTY)
Long Xuyên
25/11/2013
Lời bàn của người dịch
Nhân vật “tôi”- nỗi đau khổ và tình yêu từ thuở nhỏ vẫn khắc sâu tâm trí, mặc dù người ấy đã trải qua một cuộc đời đầy cảm hứng và thành công, như một diễn viên kịch nổi tiếng, một phát thanh viên quen thuộc của Đài tiếng nói quốc gia. Về hưu, ký ức của ông vẫn chỉ dành cho cái tuổi thiếu niên đau khổ và tình yêu đầu đời bỏ lỡ ấy, ông cần phải viết nó ra trang giấy…
Những nhân vật phụ nữ, mẹ tôi, cô Sutle Sharon và con gái Nancy, vẻ đẹp mỗi người một khác. Nổi bật là vẻ đẹp của lòng nhân ái, tình mẫu tử và tình bạn.
“Khuôn mặt” của con người thực chất là gì?
Nó không chỉ là dung mạo bên ngoài mà thực ra là cái khuôn mặt ẩn kín bên trong. Quy luật muôn đời, mọi dân tộc đều như thế. Chỉ khác nhau ở bút pháp nhà văn mà thôi.
Chú thích:
Nguồn bản gốc tiếng Anh: báo The New Yorker
Danh mục toàn bộ tác phẩm của Alice Munro
14 tập truyện ngắn và 5 tuyển tập chọn lại
ORIGINAL SHORT-STORY COLLECTIONS
- Dance of the Happy Shades – 1968 (winner of the 1968 Governor General’s Award for Fiction)
- Lives of Girls and Women – 1971
- Something I’ve Been Meaning to Tell You – 1974
- Who Do You Think You Are? – 1978 (winner of the 1978 Governor General’s Award for Fiction; also published as The Beggar Maid)
- The Moons of Jupiter – 1982 (nominated for a Governor General’s Award)
- The Progress of Love – 1986 (winner of the 1986 Governor General’s Award for Fiction)
- Friend of My Youth – 1990 (winner of the Trillium Book Award)
- Open Secrets – 1994 (nominated for a Governor General’s Award)
- The Love of a Good Woman – 1998 (winner of the 1998 Giller Prize)
- Hateship, Friendship, Courtship, Loveship, Marriage – 2001 (republished as Away From Her)
- Runaway – 2004 (winner of the 2004 Giller Prize) ISBN 1-4000-4281-X
- The View from Castle Rock – 2006
- Too Much Happiness – 2009
- Dear Life – 2012
5 SHORT-STORY COMPILATIONS
- Selected Stories – 1996
- No Love Lost – 2003
- Vintage Munro – 2004
- Alice Munro’s Best: A Selection of Stories – Toronto 2006/ Carried Away: A Selection of Stories – New York 2006; both with an introduction byMargaret Atwood
- New Selected Stories – 2011
(BÀ NHẬN ĐƯỢC NHIỀU GIẢI THƯỞNG TRƯỚC KHI NHẬN GIẢI NOBEL 2013)
GNLT
[1]. Giải Nobel văn học 2013 tặng cho toàn bộ truyện ngắn của Alice Munro, nữ văn sĩ Canada.
[2] Nguyên văn: 8 inch (inh: 2.54cm ; 5 pound và 5 ounce (1pound: 454 grams, 1 ounce: 28.35 grams).
[3] Shakespear: Wiliam Shakespear: (1564 – 1616) nhà thơ nhà viết kịch Anh tiêu biểu thời Phục Hưng…
* Ibsen: Henrik Ibsen (1828-1906) nhà viết kịch nổi tiếng người Na Uy, vở “Ngôi nhà búp bê” của ông đã được nhà hát kịch Tuổi Trẻ dàn dựng và công diễn ở Hà Nội (ND).
[4] Jeez :tiếng thô tục chỉ nói khi giận dữ, kinh ngạc …
