25/7/11
PHAN MỘNG HOÀN - NHỮNG DẶM ĐƯỜNG QUÊ HƯƠNG
NHỮNG DẶM ĐƯỜNG QUÊ HƯƠNG
Cuối tháng 5/ 94. Tôi đa mang quá đỗi. Hai cái vali lớn hết chỗ để nhốt kín những nhớ thương trìu mến. Bạn bè, chồng con ai cũng có một cái chi gửi gắm về bên nhà. Và cứ thế tôi quay về cố hương sau hơn 3 năm 6 tháng ở quê người.
Mồng 8 tháng 6/1994. Mưa từng giọt bay bay, tàu xình xịch trườn đi. Cỏ cây ướt đẫm, man mác. Màu xanh bỗng dịu xuống khi cơn mưa tới. Tôi thấy thương quá túp lều tranh đứng chơ vơ giữa cánh đồng đất đỏ, mái rạ xám màu nắng mưa. Mảnh ruộng non mơn mởn mỉm cười. Đất ướt mềm và mấy bông lau phất phơ trước gió. Không gian ngất ngây mây trắng và dải núi tím nhạt từ phía xa quét một nét mơ hồ trên nền trời buồn buồn.
Ga sông Pha - Đọc lên nghe âm hưởng một nốt nhạc thanh. Con tàu bương bả đã chậm dần khi tới sân ga nhỏ. Tôi nhìn ra khoảnh vườn con thấy bầy gà chíu chít dành ăn. Một cậu bé đứng tần ngần bên hiên cửa dòm theo con tàu đi. Đôi mắt đen láy hiền như buổi sớm và mùa hạ chợt dễ thương như thế khi mưa về. Tàu đi giữa khu rừng lá. Màu xanh khít rịt với những thân cây gầy đứng chen chân nhau. Vòm lá đan kín che sầm cả bầu trời đang gay gắt nắng. Từng lúc tôi mỗi rời xa, bỏ lại sau lưng chòm xóm yên phận. Mấy người đàn ông gân guốc tấm ngực trần, lơ đãng giữa ruộng xanh. Cảnh đời lam lũ chịu đựng nơi góc đời buồn hiu. Quê hương gầy guộc vì hằng trăm, hằng ngàn mẫu đất chưa được vỡ hoang.
Ga Mường Mán - Tôi tò mò theo dõi qua khung cửa sổ, dưới kia nơi sân lát đá nham nhở, khách đi tàu bu quanh một gánh cháo gà. Con gà luộc khô khan nằm chổng gọng trên mâm nhôm, thỉnh thoảng được lôi xuống rưới lên mặt lớp nước lèo vàng ngậy những mỡ. O bánh hàng lanh tay xé tơi những mớ thịt trắng bệch bạc rải lên mặt tô cháo đục lờ, không quên rắc thêm chút vụn hành ngò che chưa kín mấy lát thịt gà hiếm hoi... Tự dưng tôi hết thèm ăn dù bụng đang đói cồn cào. Thau nước váng mỡ, vuông thớt nhỏ tanh tao. Cả giang sơn nuôi sống một đời người thu gọn nơi gánh quà rong khiêm tốn. Còi tàu rúc một hồi dài mệt mỏi, tôi thở dài, buồn vô cớ từ giã sân ga quạnh hiu...
Khi tới ga Tháp Chàm tôi nghe vẳng tiếng loa phát thanh nhắc nhở khách phải hạ chấn song cửa sổ. Trẻ con ở ven đường sắt ưa ném đá thường gây tai nạn bể đầu sứt trán. Trong bóng hoàng hôn chập choạng dăm ngọn tháp sù sì khắc khổ nhô lên giữa trời chiều cô tịch.
Ga Nha Trang. Tàu đến đây lúc 9 giờ tối. Đèn điện thắp sáng choang hiện rõ cảnh bán buôn tấp nập. Một dãy cửa quán treo la liệt hàng tạp hóa nhập từ Trung Quốc. Tôi thấy mấy chàng du lịch Ba-lô tóc vàng mắt biếc đang khua tay mà cả. Ngất ngưởng sau lưng họ là túi hành trang cao xấp xỉ người họ. Những du khách trẻ trung từ các miền đất nước xa lạ càng lúc càng có khuynh hướng đổ xô về quê hương mình thời mở cửa. Với nền kinh tế trị trường, nhân dân nao nức kiếm ăn. Tôi chợt buồn hơn là vui, có một vẻ chi đó không ổn khó tả lắm.
Rồi tôi thiếp đi trong điệu ru êm ả của tiếng máy nổ đều đều. Nôi tàu lắc lư nhè nhẹ. Tôi mơ màng nhớ lại tuổi thơ nào xa ngun ngút thuở mẹ hiền hời hỡi đẩy đưa tôi giấc ngủ yên lành…
Mồng 9 tháng 6/94. Nhìn đồng hồ tôi thấy kim chỉ 3 giờ rưỡi. Trời còn nhá nhem giữa sáng và tối, đẩy ngày tới trong chuyếnh choáng bước tàu đi lặng lẽ. Ga Diêu Trì thoáng sạch. Vẵng trong đêm sâu tiếng cô hướng dẫn vang lên rành rọt. Âm hưởng làn hơi Hà Nội sau 75 khiến lòng tôi chùng lại chút cảm tình vưà ngùn ngụt dâng lên “Xin qúy khách khẩn trương lên tàu, vì trong chốc lát chuyến tàu Sàigon Thống Nhất sẽ chuyển bánh đến ga cuối cùng là ga Huế...” Khẩn trương-tranh thủ-bố trí là những trạng từ luôn luôn kêu réo con người hăm hở lao tới hòng dành dựt một vị trí để tồn tại.
5 giờ thiếu 15, tôi choàng tỉnh cơn ngủ ngầy ngật. Dạ dày chợt co thắt làm mình nôn nao khó chịu. Tôi nhai mẩu bánh mì để cố trấn an cái bao tử dễ ghét của mình. Vậy là tàu đã đi hơn 8 tiếng.
Từ xa cuối chân mây bầu trời lộng lẫy màu vàng cam. Mây lớp lớp sáng lòa, hớn hở đuổi theo dãy núi lam nhạt. Hàng cây ven quốc lộ chạy giật lùi, kéo chạy theo những trụ điện cao vênh váo, trên đỉnh có bầy chim trắng đứng chụm đầu ríu rít. Bầy chim ngửa cổ hót, và những sợi dây triền miên nối liền ánh điện xuyên suốt theo mình con tàu đi...
Ga Quảng Ngãi lúc 8 giờ sáng. Tôi lướt qua trên chiếc cầu đen thậm thượt dài. Dưới xa là bãi cát vàng mênh mông. Dăm chiếc thuyền nan gắn hững hờ trên sóng nước lăn tăn. Mấy đứa trẻ con mải mê ngụp lặn trong dòng nước xanh mát rười rượi, bên cạnh chúng có con trâu già. Người và thú hồn nhiên vui sống. Ơi dòng sông quê hương đã khiến tôi xao xuyến nỗi luyến thương tràn đầy.
Trưa đứng bóng, con tàu trôi chậm và dừng hẳn ở ga Đà Nẵng. Nỗi xúc động oà vỡ trong tôi, khi trước mắt là mươi cậu học trò bé bỏng ngày xưa, chừ vụt hoá thành người lớn. Họ đến ga đón cô giáo trẻ là tôi nay đã luống tuổi chợt quay về thăm thành phố cảng. Có lâu lắc chi, mới hơn 19 năm về trước đó là những chú bé nghịch tinh từng chọc ghẹo mình khi tôi vừa bắt đầu học đòi nghề làm thầy. Hết sức vụng dại là tôi. Ngỡ ngàng bên bảng xanh, rụt rè và nắn nót ghi lên dòng phấn trắng “Giao lại tuổi thơ” cho học trò lớp đệ ngũ “Em 15 tuổi, em tuổi 20 đừng để mất một cái gì mà không hưởng...” Một tuần lễ ở Đà Nẵng là thời gian ngắn ngủi và đầy ắp những thăm hỏi trìu mến. Cái nắng nung nấu thịt da của xứ Quảng đã làm con người tôi tưởng chừng bị đốt cháy.
12 tháng 6. Những đốm phượng hồng rung rinh đưa tôi lên thăm Cổ viện Chàm. Nét cổ tích đọng lại nơi tượng đá vô tri. Dáng vũ nữ uốn mềm cánh tay trần ủ ấp và môi cười lặng lẽ. Trưa hạ trắng, tôi âm thầm len lỏi giữa u uất triều đại nào hoang phế. Ngày ấy xe ngựa rộn rịp nay chỉ là vết mòn của tháng năm, ghi dấu ấn mơ hồ lên mặt đá đen xám u buồn. Tôi thấy vui khi bỗng nghe tiếng một con chim hót lảnh lót bên ngoài khuôn cửa sổ, âm thanh sáng loá, ngời theo đợt nắng long lanh đang kéo về.
Sắp từ giã Đà Nẵng. Buổi sớm rực lên vẻ sinh động của một thành phố chuyển mình. Xe cộ, người ngợm chỗ nào cũng đông đúc ồn ào. Tôi chóng mặt trước tất cả và chợt giận dỗi như thử lúc gặp lại Sàigòn sau đúng 3 năm rưỡi xa cách. Thủ đô nước VNCH thanh lịch với những kiến trúc hài hòa của nền văn hóa Tây phương. Vẫn còn đó những nẻo đường tráng nhựa đen bóng êm ả đổ về ngã Nhà thờ Đức Bà. Tượng Đức Mẹ trắng toát như mỉm cười âu yếm với thế nhân phần lớn vẫn còn khó nhọc lo kiếm miếng ăn từng ngày. Tôi không thích nói tới cái lối giàu có nhanh như một cú sút Mundial 94 của một cầu thủ mang số 10 nào đó vào khung thành địch. Sàigòn lối ấy tôi không ham. Bởi nó đã cố tình góp nét xấu xí cho thành phố tôi hằng yêu mến của năm 20 tuổi làm quen với hòn Ngọc Viễn Đông và gần đây với 11 năm ròng rã làm Mẹ Mốc chống chọi những con người thiếu trái tim. Sàigòn hỗn độn quá quắt. Thành phố bị phanh thây xẻ thịt. Khi để đối phó với nạn tăng tốc khủng khiếp về dân số, đã phải phóng đường (cào bỏ bớt nhà để tăng thêm đường mới), đã mở thêm hằng trăm con lộ rối rắm để may ra tạo huyết mạch cho người dân Sàigòn luân lưu. Có một lúc tôi đã điên cuồng muốn làm một Néron bạo tàn. Để giải thoát cơn cùng cực ấy cho Sàigòn, phải cần đến một mồi lửa thần tốc, đốt sạch tất cả và làm lại từ đầu!
Đà Nẵng nhu mì hơn, nhưng cũng trên đà hỗn loạn với nạn người xe ít lúc ngơi. Rất nhiều nhà cao tầng dồn dập mọc lên làm cho thành phố biến dạng. Đặc biệt của quê hương hôm nay là nét thanh nhàn cố ý bày ra nơi những khuôn mặt tuổi trẻ đăm chiêu. Từ 6 giờ sáng đến giữa trưa, họ đã tư lự trước tách cà phê đen đặc như nỗi buồn khó khuây giải. Ở đâu tôi cũng ngột ngạt và khó thở hít phải không khí quyện kín mùi Nicotin.
Khói thuốc, khói xe, rác rưởi bừa bãi... rồi người ngợm xe pháo quay cuồng. Hết thảy đã làm tôi ngậm ngùi xót xa thương khi nào hết đất nước mình!
15/6/94. Khi chiếc “xe con” bò thấu đỉnh đèo tôi đã muốn khóc vì thiên nhiên xinh đẹp dàn trải mênh mông trước mắt mình. Hải Vân quan cao ngất tưởng chạm tới trời xanh. Tôi mon men tìm lên thăm cổng thành xây bằng gạch đỏ, giờ đen sạm vì năm tháng. Gió tha hồ rủ mây bay về qua khoảng trống không đong đầy một màu xanh trong trẻo. Chênh vênh trên những gộp đá, tôi đắm nhìn vào cõi vô cùng. Thương hết sức những bông hoa xám nhạt ẩn hiện bên khe sâu. Xa xa dòng suối héo hắt bám trên vách đá dựng đứng. Những vệt dài mốc thếch vì nắng hạn vẽ chân rít lên mình đá u sầu. Đèo cao. Lũng sâu. Dưới kia là vết đường sắt vẫn chuyên chở những chuyến tàu xuyên Việt thanh bình đang lấp lánh dưới ánh nắng ban trưa rồi chìm khuất giữa cỏ cây một màu xanh mướt. Sóng nước từ xa khơi tung bọt trắng xóa dước cơn nắng gắt. Biển trời hội tụ quanh tôi và vây phủ bằng một màu xanh ngất ngây.
Khi xe quành xuống chỗ “cùi chỏ” gắt gao, nơi ngày xưa mỗi lần qua đó tôi thường lẩm nhẩm với linh hồn bạn Kim Trâm, người bạn học thân thiết cùng lớp những năm ở ĐK-QH. Bạn tôi đã bỏ mình cùng với chồng, một giáo sư trẻ đại học Huế, thuở Huế chạy loạn mùa hè Đỏ lửa 72. Ảo tưởng nào vẽ nên dáng dấp ẻo lả của người thiếu phụ xinh đẹp đã chết oan khuất nên hằng nuối tiếc cõi tục lụy.
Bây giờ xe đổ đèo ở khúc quành đẹp nhất. Bãi cát vàng óng ánh dưới kia, tháp chuông Nhà thờ Lăng Cô đen thẫm và vươn cao thanh thoát nổi bật giữa một xóm chài hiền hoà. Rải rác vài chiếc ghe thả lưới ngoài khơi. Mảnh lưới hình như lấp lánh vì những con cá vẩy bạc đang oằn oại quẫy mình... Xe tiếp tục băng mình về Huế giữa buổi xế trưa chang chang nắng và ngọn gió Lào thổi rát mặt. Lúc ngang qua khu vườn xanh um bóng dừa, xe tạm dừng bánh cho tôi có dịp thưởng thức hương vị ngọt thanh của ly nước dừa tươi. Hai cô chủ quán trẻ, tóc uốn cao đỉnh đầu. gọn nhẹ trong bộ váy áo hoa giản dị tôi không thấy họ chướng mắt chút nào mặc dù tự thâm tâm tôi thầm tiếc rẻ hình ảnh những cô thiếu nữ ngày ấy mái tóc đen mun xỏa mềm xuống bờ vai áo lụa tròn trĩnh. Theo cơn lốc thời gian, những cô gái nhỏ dịu dàng cũng biến hình trẻ trung với thời đại.
Ôi chao! nắng không trong veo như xưa mà trắng đục một màu xám buồn. Hôm nay bụi đường đã nhuộm nắng khác đi cho Huế nét chi ủ dột. Hình như ở đâu tôi cũng gặp những con người hốc hác đầy vẻ chịu đựng ngó buồn quá sức. Nhất là lúc xe đi hết con đường gập ghềnh đầy những sỏi đá lỗ chỗ từ dốc cầu An Cựu. Lòng đã quặn thắt khi thấy trước mắt mình ngổn ngang từng đống gạch vữa cao có ngọn nơi lối lên cầu Trường Tiền. Và từ thân cầu mới nhìn chếch về hướng Đập Đá tôi xót xa thấy thương vô cùng 6 vài cầu trắng bạc. Thuở mình xỏa tóc đó là chiếc nhẫn quý sáng lấp lánh khi ngày tới nắng lên. Cây cầu xinh đẹp nằm vắt ngang dòng sông Hương xanh trong mỹ miều... Hình ảnh thơ mộng ấy nay biến mất chỉ trơ lại mấy nhịp cầu đỏ quạch xám xịt với bộ xương sắt đâm chỉa trên nền trời đùng đục đến thảm hại.
Duy mỗi con đường Lê Lợi chìm trong bóng cây xanh phần nào dịu xuống nỗi hằn học khi mình mới đến Huế. Lúc đưa mắt lùng kiếm Văn khoa, tôi đã thất vọng não nề. Dãy lầu Morin thanh lịch ấy chừ là cư xá tập thể. Tường vôi loang lổ mốc thếch, những sợi dây kẽm phơi phóng hàng tá áo quần tơi tả... Cả một khối nhớp nhúa và rầu rĩ như muốn thách thức với nét thanh nhã kiều mị chốn đế đô! Tim tôi đã nhói buốt khi nhìn trên cao, nơi hành lang hẹp ngày xưa tôi thường ra đó mơ mộng... Gió từ Hương Giang tạt về vuốt ve làn tóc mềm thuở ấy, chừ có chăng chỉ một khung cửa hẹp đen đủi xô lệch mà thôi!
Đang là mùa hạ nên không còn thấy hàng soan ven lối đi dẫn lên trường Đồng Khánh nở những chùm hoa tim tím dễ thương. Nhưng nếu có nhằm mùa mưa chắc chắn tôi sẽ không bao giờ còn gặp nữa con đường xưa của kỷ niệm, với hoa soan tím ngát. Bởi qua bao mùa mưa bão tàn khốc, thiên nhiên hung ác đã làm gãy gục hàng cây của tuổi hồng thiếu nữ mất rồi!
Đêm đầu tiên ở Huế sau những năm dài xa cách tôi đã xúc động. Quanh tôi dâng lên lời dế nỉ non. Bóng tối huyền hoặc dấu kín nỗi thê lương trong xó vườn mà cỏ cây và tiếng côn trùng ôm choàng lấy nhau khắng khít.
Đêm yên tĩnh nên tôi dễ dàng nghe rõ âm thanh của đất mẹ. Ngoài sân lâu lâu vẳng lên tiếng chó sủa rời rạc và gió thì xào xạc dưới kia hồ sen, nghe như có tiếng thở dài giữa những tàng lá tỏa rộng. Tôi mường tượng những nụ hồng đang chúm chím mỉm cười. Hương sen thoang thoảng đâu đây. Tôi hít thật sâu vào lồng ngực mùi thơm thanh khiết ấy. Hồi xế trưa những đoá sen hồng duyên dáng nghiêng đầu chào tôi, người khách du từ xa thật xa đến nửa vòng quả địa cầu trở về đây để thăm chốn cũ.
Tôi chao đảo hồn trí không phải vì say bụi nắng dặm dài mà vì màu xanh lục biếc của vòm cỏ cây quanh quất đã làm tôi choáng ngợp. Dưới bờ hồ đất lở sụt xuống, màu nâu nhạt sẽ đậm hơn vì luỹ tre rậm bóng mát viền quanh khu vườn. Thân tre mềm oặt cao vút đong đưa những tàng lá xanh. Ngàn lá tre thuôn dài xênh xếch như mắt thiếu nữ Trung Hoa đang chúi xuống dịu dàng làm duyên. Tôi đã dạo một vòng để thăm hỏi tất cả. Mấy cây ổi lớn vụt lên cành trĩu nặng những trái tròn xinh căng mọng hứa hẹn âm thanh dòn tan khi cắn tới. Tôi đi cứ chực vấp ngã. Hai con Mực, Vá cứ quấn quýt theo chân mình mãi. Gần 4 năm rồi mà chúng còn quyến luyến người thân vừa đi xa về. Cây sabôchê đầy những trái có màu càphê nhạt lồng cẩn thận trong túi nylông. Gần bên là mấy gốc vú sữa lá dày đậm nhạt khác nhau. Hàng rào chè tàu được cắt xén vuông vức ngăn cách với nhà láng giềng mà những dây tơ hồng vương vít hoài trên ấy không chịu rời xa. Vài luống đất nhấp nhô bụi sả thơm lừng, đám rau lang bò rạp mình gần đó... Hết thảy đều xanh mởn mơ dù nắng hạ càng lúc càng như thiêu đốt xứ Huế nhỏ bé nghèo nàn này!
18 tháng 6. Tôi mệt nhoài sau mấy ngày liền tham lam công tác. Bạn bè ở thiệt xa bên ấy, giao phó cho tôi thay họ đem chút tình mật ngọt đến những người thương yêu bên nhà. Đứa cháu gái mảnh mai chở tôi bằng chiếc Honda đi khắp nơi. Ở đâu tôi cũng trân trọng lắng nghe những nhắn nhủ trìu mến đáp lễ người thân bên ấy. Tôi không ngăn nổi sự xúc động trước những giọt nước mắt ứa ra khi nhận được món quà gói trọn tình cảm ấy. Đến hôm nay vẫn còn quá nhiều ruột thịt của chúng tôi nhọc nhằn với nếp đời an phận. Mấy mẹ con T.C sống hẩm hút trong khu vườn trồng đầy cây ăn trái nhưng có lẽ thu hoạch không bao lăm. Ngày xưa những cô Tôn Nữ xinh tươi ấy khi đại gia đình còn sum họp đã khúc khích cười sau đám cây lá xanh ngần chắc là vui biết mấy... đâu có ngờ ngày mai đời họ tan tác... Nhìn vẻ khắc khổ in hằn lên những nếp nhăn ở cuối mắt và khóe môi mình như xót xa hơn hoàn cảnh của T.C. May mắn bạn tôi vẫn tồn tại nhờ tình thương đều đặn đổ về từ người chị dâu ở mãi bên trời Texas. KT đã tiện tặn tiêu pha, đã vui vẻ “cày” thêm ngày cuối tuần. Bạn KT của tôi quyết chí nuôi bầy cháu ăn học tới cùng. Cô muốn thay thế người cha lũ trẻ tưởng chừng như đã biến mất trên cõi đời này.
Ngồi trên nền nhà lát ximăng mát rượi chúng tôi tâm sự mãi. Thêm ngụm nước chè tươi trong như hổ phách với hương vị gừng cay cay đã tức khắc hạ cơn khát cứ mỗi lúc một tăng cường độ. Tôi không muốn buông rời tay bạn. Bàn tay nổi gân vì lao nhọc. Giã từ ngôi nhà thô thiển chìm khuất trong rẻo vườn đầy màu xanh tôi đã tự ghét mình. Hồi nãy tôi đã luôn miệng kêu rên nóng nực. Mới non 4 năm ở xứ người chưa chi tôi đã kệch cỡm hoá nên giống kẻ xa lạ nơi chính quê hương mình!
Nắng táp, gió Nồm và đời sống im lìm tủi nhục sau hàng cây xanh ngắt... Khoảnh đời khép kín ấy khiến cho trái tim tôi chìm xuống một nỗi rầu rĩ khôn nguôi.
19 tháng 6. Miệt vườn ngã lên Kim Long… tôi một phen bị xóc dữ dội trên yên sau chiếc xe gắn máy. Hôm nay đưá cháu trai kêu tôi bằng cô thay phiên đèo mình tiếp tục nhiệm vụ. Hắn chạy xe thiệt vững. Hai bánh xe chồm lên hung hăng vượt quãng đường đầy đất đá nhọn hoắt. Cuối cùng cũng tới nơi. Nhà người bà con sui gia ở tận ngóc ngách nơi mảnh đất nên thơ. Ông lão mới ngoài 60 mà đã móm xọm vì hết răng. Rè rè giọng nói cho chiếc máy ghi âm nhỏ xíu của tôi uống những lời tâm sự. Ông già tỉ tê kể chuyện với người em trai đang lập nghiệp ở San Diego. Dù tuổi đã về hưu nhưng ông vẫn ham chạy xe thồ. Hàng ngày phải cúi khom tấm thân gầy gò mải miết đạp chiếc xe cọc cạch từ Văn Thánh xuống chợ Đông Ba để may ra kiếm tiền nuôi mấy đứa cháu nội. Bởi cha chúng đang mắc chứng sạn thận không thể lao động nặng. Từ nửa năm nay anh bị nghỉ việc. Vì thế gánh gia đình đành trút xuống vai người cha già tôi nghiệp. Tôi lơ đãng ngồi nghe mẫu độc thoại da diết vừa đưa mắt ngắm mấy giò phong lan treo lủng lẳng nơi giàn mướp. Những cánh hoa trắng ngần cụp lại, khô héo vì thời tiết hạn hán. May thay vẫn còn những cành lá xanh xao rũ xuống yểu điệu...
Tôi nhìn ông lão xúng xính trong bộ pyjama kẻ sọc còn nguyên lằn xếp phẳng phiu. Chắc hẳn ông diện hắn chiều nay để đón khách phương xa sẽ đem niềm vui tới cho gia đình. Sau đó cả nhà lăng xăng quay ra xếp hàng chụp một lô bóng kỷ niệm cho tôi mang về bên ấy. Một giây phút chạnh lòng khi cô dâu trẻ níu lấy tôi nhờ nhắn nhủ với ông chú xin thương các cháu. Đó là những cháu ngoan bác Hồ học hành xuất sắc vượt chúng. Đáng lẽ chúng được lãnh phần học bổng từ trên ban xuống. Nhưng vì lý lịch lỡ có ông chú ở đế quốc Mỹ nên đành vuột mất.
Chiều xuống dần. Vài tia nắng èo uột rọi lên gộp đá gập ghềnh của hòn non bộ xinh xắn. Những cây tùng nhỏ xíu. Ông Lã Vọng ngồi trầm tư câu cá. Đàn cá đủ màu rực rỡ bơi lội tung tăng dưới làn nước trong leo lẻo của chiếc bể cạn bề thế. Tôi vui thú ngắm nhìn có khi quên mất cảnh đời buồn khổ trước mắt.
Chúng tôi bịn rịn chia tay nhau trong nỗi ngậm ngùi. Mươi hôm nữa tôi lại quay về với đời sống tiện nghi nơi một xứ sở thặng dư nhiều thứ. Rồi sẽ dần quên đi đời sống xác xơ nơi tít sâu miệt vườn Kim Long này.
20 tháng 6. Thêm một buổi quay trở lên gần ngả về Linh Mụ. Tôi còn phải giao cho xong món quà khá đậm đà của hội Thương Huế ở Bắc Cali và của mấy người bạn đàn chị gửi về cứu giúp một bệnh xá từ thiện. Cổng tu viện mở rộng ân cần đón tôi như từng đón hằng trăm bệnh nhân nghèo khổ từ các làng xã xa xôi hẻo lánh kéo về. Tôi ôm chầm lấy bạn, hai đứa reo hò ầm ĩ vui như lúc còn làm học trò trường Mai Khôi. Chừ bạn tôi là nữ tu bác sĩ đang trông coi cơ sở bác ái này. Mỗi tuần vào những ngày ba, năm, bảy các nữ tu dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm sẽ chẩn bệnh, phát thuốc hoàn toàn miễn phí. Bạn tôi đã kêu gọi được vài vị bác sĩ trẻ tuổi mới ra trường tới phụ giúp. Họ là những thiên thần bằng xương bằng thịt đã ra sức chữa lành những con bệnh khốn khổ. Gần đây họ mới được phép hành nghề và đã âm thầm làm việc. Tất cả phương tiện thuốc men chỉ biết trông cậy vào Đấng Nhân Lành sẽ dẫn dắt những kẻ đầy lòng nhân ái đến với họ mà thôí.
Chúng tôi rủ nhau chụp chung một tấm hình ghi lại sinh hoạt có thực của viện tình thương. Có như thế lần sau “Cái bang tôi” mới mong xin thêm tiền cho cô bạn ma soeur tiếp tục làm việc thiện. Hai đứa tạm từ giã nhau, vì tôi còn hẹn trở lui ăn một bữa cơm thân mật mừng lễ bổn mạng soeur bề trên. Đó là soeur Cephas, cô giáo Pháp văn dạy mình năm học đệ tứ. Ngoài 60 tuổi người nữ tu ấy vẫn còn trẻ măng như ngày nào. Tôi bỗng cảm nhận hạnh phúc rằng tôi còn bé bỏng như lúc 15 tuổi làm học trò một trường tư thục Công giáo ở vùng Gia Hội.
21 tháng 6. Về đến Huế non tuần lễ mà tôi chưa thèm ghé thăm ngôi trường màu hồng của mình. Nhưng lần nào đi ngang qua đó tôi cũng mỏi cổ vì cứ ham ngoái đầu nhìn lui mãi hàng phượng tươi cười nở hoa đỏ thắm. Những lớp học thân yêu ngày xưa giờ im lìm. Cành phượng mềm mại lá xanh mướt sà xuống trước những khung cửa lớp của dãy lầu hai. Bây giờ mặt tiền của lầu đã bị sửa đổi. Với tôi thiệt là khó thương. Tôi bực tức không muốn nhìn tới hắn. Từ lâu tôi đã biết trước qua loạt hình bạn bè gửi về bên nầy. Nỗi giận hờn chỉ chực dâng lên như thử mình vừa bị tước đoạt một cái gì qúy báu nhất. Tên trường đổi thay đã làm tôi nhức nhối khó chịu, héo hon chút tình cảm vẫn dạt dào trong tim. Tôi ghét lây luôn danh tánh hai vị nữ anh hùng dân tộc một cách phi lý. Chỉ vì họ đã trám lên danh hiệu Đồng Khánh dấu yêu của tôi.
Buổi tối ở Huế tôi không đi đâu, thường ngồi nhà tiếp truyện mấy người bạn trẻ. Những chàng trai Huế hiền lành ít át. Cứ kêu tôi kể hoài về bạn gái họ chừ đang sống cách xa vời vợi. Khi nghe tôi trở về quê hương, các cô bạn nhỏ bên ấy đã gửi bao nhiêu là quà và những lá thư dày cộm gói ghém cả trời thương nhớ! Tôi lẩn thẩn nói gì đâu những nét sinh hoạt thường ngày của đời sống sinh viên xứ người. Thế mà, lạ chưa người nghe cứ bắt tôi nói mãi, kể tỉ mỉ những lúc đổi giờ học, chúng tôi phải chạy đua với cây kim đồng hồ để bắt kịp giáo sư cũng tất bật không kém chi mình... Giờ ăn chiều phải cố mà nuốt cho trôi lũ Hamburger chán ngấy để còn đủ sức vào lớp tối nữa. Đời sống sinh viên không dám mơ mộng. Bạn họ phải luôn tỉnh táo. Di chuyển ào ào. 8 giờ cày xong ở hãng là bết bát lao xe tới trường ngốn thêm có khi 8 tiếng đồng hồ. Con người lúc nào cũng căng thẳng như sợi dây đàn.
Rồi tôi chăm chú lắng nghe tâm tình của kẻ ở lại. Thì ra ở đâu thế hệ trẻ cũng phải nỗ lực học hành và làm việc kiếm sống. Để may ra dành lấy một tương lai sáng sủa cho bản thân. Ước mong đất nước hồi sinh cho những người trẻ thân thiết phải xa lìa nhau sớm có ngày hội ngộ.
Trưa 21 tháng 6. Chiều nay tôi tạm từ giã Huế tiếp tục cuộc hành trình ra Bắc. Tôi sẽ thăm Hà Nội mà nhóm Tự Lực Văn đoàn hằng ca ngợi. Tôi lo không biết mình có đủ can đảm để nhìn thấy một dãy phố phường hoang tàn là di tích của rộn rịp mùa xưa. Tôi có tìm ra dáng dấp u nhã của cây cầu Thê Húc cong cong dẫn lên đền Ngọc Sơn? Hồn thiêng đất nước có còn vẳng trên sóng nước Hồ Gươm. Hàng liễu còn êm đềm rũ bóng và Văn Miếu vẫn uy nghi với bia đá ghi khắc danh tiến sĩ?
Mà thôi, hãy cứ ra đi thử tìm lại niềm tin yêu từ lâu đã rạn nứt. Tôi chỉ gượng vui khi sống lại phần nào kỷ niệm ngày cũ. Huế của tôi chừ bốc lửa vì nắng hạ trắng, cỏ cây vẫn tươi xanh nhưng hồn xưa đã héo gầy. Buổi sớm tinh sương sân nhà vướng bóng một ông lão mình hạc xác ve. Mình ông đăm chiêu kiếm sống. Nhìn vai áo bạc màu của người ăn xin già cỗi, tôi đã ứa nước mắt khóc thương kiếp người cô đơn đến cùng cực trong tuổi chiều bóng xế...
Cuối tháng 6/94. Chưa đầy tuần lễ ở Hà Nội mà sao tôi thấy mình đã phí phạm thời gian đến thế. Rồi tôi vội vã quay trở lại Huế bằng chuyến tàu nhanh. Giã từ thủ đô của một nước Việt Nam Mới mãi mãi xa lạ với mình. Mặc dù trái tim chai cứng và trí óc thiển cận còn đủ sáng suốt ghi nhận một điều: đây là thành phố đẹp nhất nước! Với màu xanh tràn lan khắp nơi. Và mênh mông những mặt hồ lặng sóng. Dáng liễu mềm thướt tha đứng xỏa tóc soi bóng ven hồ lối vào chùa Trấn Quốc... Nhưng sao tôi thấy dửng dưng trước tất cả những kiến trúc cổ kính của Thăng Long một thời vang bóng ấy. Tim thì nhức nhối vì hình ảnh Chùa Một Cột phải nép mình tội nghiệp nơi một góc Ba Đình đồ sộ. Mộ bia nào của kẻ chết từ lâu sao cứ tồn tại trêu ngươi!?
Tôi rời bỏ Hà Nội không chút nuối tiếc. Chỉ thấy bàng hoàng nhớ lại nếp sống quay cuồng của giới trẻ. Họ ăn nói văng mạnh và mê mải kiếm đô la càng nhiều càng tốt. Quanh thủ đô chưa tới mươi cây số, hàng ngàn cao ốc ngất ngưởng mọc lên san sát. Kiểu cọ thiệt “hiện đại” nhiều lúc ngó bắt chướng mắt. Tôi có cảm tưởng thiên hạ đang hốt hoảng ra sức níu kéo lại khoảng thời gian gần 30 năm bị đánh cắp!
Tôi thở phào sung sướng khi tàu dừng lại thả mình xuống sân ga thoáng và sạch. Huế đây rồi, tôi ôm lấy không gian chan chứa mến thương tưởng chừng đã xa cách hằng thế kỷ...
Cuối tháng 6. Trời tự nhiên mưa, thêm những đợt gió từ miệt núi xa kéo về làm cỏ cây run rẩy và lòng tôi choáng ngợp một nỗi vui bất ngờ. Những sợi mưa đan mau như muốn xóa nhòa hết vẻ nghèo nàn của Huế. Tôi vội vàng ra phố dạo mưa như thuở nào còn xỏa tóc. Con đường Trần Hưng Đạo không còn nhếch nhác nữa vì thiên hạ rủ nhau núp mưa hết trơn. Nhưng trong tôi sống lại mãnh liệt tuổi học trò ngày ấy... Những chiều thứ bảy, con phố bỗng trở nên là điểm hẹn cho bao nhiêu người trẻ vừa đến tuổi mơ mộng. Những tà áo lụa óng ả hơn và nón bài thơ nghiêng nghiêng làm dáng. Mắt em dáng thuyền khiến lòng ai thêm chao đảo.
Mồng 2 tháng 7. Tôi “tranh thủ” thời gian. Muốn thăm viếng tất cả danh lam thắng cảnh chốn Cố đô yêu quý. Vài hôm nữa thôi đã phải lên đường trở về tổ ấm của mình nơi Quê người. Đang giữa mùa hè nhưng thời tiết choáng ngợp hơi thu. Có lẽ ảnh hưởng từ cơn bão rớt từ Vịnh Hạ Long kéo tới nên thinh không bát ngát mây trắng bay.
Bến đò Than buổi sớm vắng khách sang ngang. Tôi đã tìm qua thăm Điện Hòn Chén mãi hoài một màu xanh ngất ngây. Sóng nước sông Hương miệt nguồn xao xuyến quá
Và chiều hôm trước tôi đã lên thăm lăng Tự Đức. Ngồi đếm thời gian trôi chảy nơi gộp đá dẫn xuống khe suối nhỏ. Nhìn nắng chiều lên phơi phới và nhạc thông reo vi vu... Tôi chợt ao ước hòa tan vào không gian, hoá thân làm giọt nắng long lanh hay tiếng côn trùng ri rỉ lời ca ngợi chốn quê hương muôn đời xinh đẹp này.
Tôi quyến luyến không muốn rời chân vì hoàng hôn trên đồi Vọng Cảnh huy hoàng quá đã chiếu dọi dãy núi Kim Phụng lồng lộng xuống dòng Hương Giang mênh mông và đằm thắm.
Ơi Huế dấu yêu, trước sau chi thì tôi cũng xa lìa đất mẹ. Nhưng trái tim tôi nghiệp của tôi mãi mãi nhịp thổn thức vì Huế...
Viết tại Huế trước ngày 11 tháng 7-1994
Source :
Hoàng hôn thôn Vỹ
Trang Phan Mộng Hoàn
art2all.net
PHAN MỘNG HOÀN - NHẬT KÝ VIẾT MUỘN
NHẬT KÝ VIẾT MUỘN
Taipei, 19 tháng 6, 2001
Minhon con gái út của chúng tôi vừa đem từ khách sạn về điện thư của anh học trò PCT gửi cho me: “ Cô thương mến, cô đang ở đâu? VN có vui không? Em đang gom bài, cô đã viết cho tụi em chưa?.." .
Bây giờ là 3 giờ sáng, tôi trằn trọc không sao dỗ được giấc ngủ vì cái lỡ hẹn với ngày họp mặt sắp tới. Ba ngày ở Đài-Bắc mệt và vui bỗng nhiên vụt biến mất…Khoảng cuối tháng 5, giữa lúc tôi bận rộn sắp xếp cho chuyến đi xa, từ Houston Bác sĩ Nguyễn Văn Hào nhắn qua E Mail, “Chúc cô “qui cố hương” vui vẻ và đừng quên mất đường về- Em đã nhắn bạn bè, bọn học trò cũ của thầy cô, tụi hắn nao nức chờ vì hơn 25 năm thầy trò mình mới gặp lại nhau”. Vì thế tôi đã hăng hái hứa sẽ ghi lại tâm tình sống với quê hương từng ngày, sẽ gửi dần cho Houston. Nhưng hơn 3 tuần lễ dồn dập trôi nổi qua những dặm đường của đất nước tôi đã quên mất lời hẹn! Bởi vì khi quay trở lại chốn cội nguồn, bao nhiêu thương nhớ dâng trào cùng với nhịp đời quay cuồng trăn trở đã khiến tim tôi nhíu lại, xao xuyến, đã buồn nhiều hơn vui, đã xót xa trước những rẻo đời hiện ra ngay trước mắt mình từng phút từng giây.
Chuyến tàu hỏa S1, giường mềm, phòng riêng, chạy nhanh nhất nước, có máy lạnh v.v.. xình xịch, nhẩn nha đưa tôi đi. Từ Sàigòn ra Huế mất 18 tiếng đồng hồ.
“Tôi thấy tôi thương những chuyến tàu,
Ngàn đời không đủ sức đi mau.
Có chi vương vít trong hơi máy,
Mấy chiếc toa đầy nặng khổ đau"
Khi tàu chuyển bánh, Sàigòn rực rỡ ánh đèn. Sân ga thoáng, lát xi măng rộng rãi. Những quán sạch sẽ bày biện vui mắt đủ các mặt hàng. Không còn thấy đâu cảnh hỗn loạn với bọn con buôn chụp giựt trâng nháo. Còi hụ lên những hồi dài. Tôi đi vào bóng đêm êm ả. Từ lúc 5 me con tôi rời VN sang Mỹ đoàn tụ với bố con Vượt Tuyến cuối năm 90, tôi đã quay trở lại thăm quê nhà, lần này là lần thứ ba, cho nên nỗi háo hức không còn cao độ như những lần trước. Sáng hôm sau, tàu ngang qua ga Diêu Trì, rồi Nha Trang, tôi vẫn lười biếng nằm dài trên giường, mơ màng nhìn qua cửa sổ. Ngoài ấy thấp thoáng bầy chim trắng đứng chụm đầu với nhau trên hàng cột điện thân quen mà những lần trước tôi hằng gặp gỡ chúng.
Tôi không ra thẳng Huế như lịch trình đã ghi trên vé. Trái lại theo gợi ý khôn ngoan và thận trọng của vài người bạn và học trò thân ở Sàigòn, tôi xuống ga Đà Nẵng. Lý do ngoài ấy đang thời điểm “hot” vì vụ cha Lý. Tôi dân Catholic, chánh quán Dương Xuân Hạ, Hương Thủy, Thừa Thiên, quê nội là Phường Đúc, gần sát vách làng Nguyệt Biều. Như thế, biểu làm sao mọi người khỏi ớn giùm thân phận Việt kiều tôi! Chẳng thế trưa hôm nghe tôi báo tin, cô bạn Mười Một dưới Nam Cali la thất thanh trong ống liên hợp, bộ chị điên hay răng mà dè lúc ni chui đầu vô rọ?! Khi đi, bạn bè ai cũng chúc bình an và thêm, nhớ lẹ lẹ về với tổ ấm San Hô Thành nghe chưa mi!
Đón tôi ở ga Đà Nẵng, các em học sinh cũ của tôi hiện ra trước mắt với bó hoa hồng lộng lẫy đủ màu sắc và thơm ngát, khiến cho mình cảm động. Tôi không còn thấy thời tiết xứ Quảng oi bức. Trời đang khóc những giọt nước mưa bay bay mát rượi! Phe Áo Xanh có các anh Phạm Quang Vinh, Hà Ký. Bên PCT là các anh Võ Minh Trí và Trần Minh Thuấn. Trí nói, cô đảo lộn chương trình như ri, em không báo tin kịp cho bạn bè, chắc chắn tụi hắn sẽ giận oan em, cho em là độc quyền đón cô!
Bây giờ ĐN văn minh, có taxi chạy tính giờ bằng đồng hồ. Người tài xế liến thoắng giọng Quảng làm tôi ngỡ mình chưa hề rời xa thành phố này lúc nào. Xe chạy qua cầu Trịnh Minh Thế ngày xưa có tên cầu De Lattres nay trông nhỏ bé và tên mới gọi là gì tôi cũng không biết. Xa xa, lấp lánh trong nắng chiều nhịp cầu quay hiện đại, niềm hãnh diện của người dân sau thời “giải phóng”. Ngày đầu tiên ở đây tôi tạm trú nhà Vinh. Vợ Vinh dân Huế, hiền lành và ngó đảm đang ghê. Cô dâu Kỹ Thuật săn sóc tôi tận tình, ba đứa “cháu nội” xinh xắn, ngoan và học giỏi cứ quấn quanh bên mình, làm tôi nhớ bé Sông An- Zoe của chúng tôi ở Mỹ hết sức. Sáng hôm sau là Chúa nhật nên tôi quay về dự Thánh lễ ở Nhà thờ Chánh Tòa. Gặp đúng giờ lễ dành cho Thiếu nhi. Các em hát kinh xướng họa nghiêm trang. Ngôi thánh đường vang lừng nhạc thánh làm tôi quay quắt nhớ thời mình còn trẻ trung, bầy con nhỏ hằng tuần cùng ba me đến đây dâng Thánh lễ. Đã hơn 1/4 thế kỷ, cuộc đời dâu biển đến chóng mặt. Gia đình chúng tôi trôi dạt đến xứ người, may Chúa thương cho tất cả bình an và thành đạt. Tôi bùi ngùi vì quanh tôi không thấy có ai là người quen biết. Chuông ngân nga. Tiếng cầu kinh trong trẻo của các em nhỏ vang lên… Tôi nghĩ thầm, vậy là quê hương đang lúc hồi sinh.
Ngày 27/5, lớp 8 B2 PCT ngày xưa của tôi, chờ cô giáo Quốc văn ở quán nhậu, mà tên chủ quán là trưởng lớp Hồ Văn Trung năm tôi dạy họ nk 68-69. Tiếng anh Trần Đại Tăng hối thúc trong điện thoại, vì mãi sau 12 giờ trưa tôi vẫn chưa tới, trong lúc các em học sinh cũ đã họp mặt từ hồi 9 giờ sáng. Anh Tăng, anh Nguyễn Nguyên và Bùi Đình Nhuận là những bạn thân từng mở “cua” Toán-Lý-Hóa chung với nhà tôi dạo ấy. Giáo sư khét tiếng chuyên trị Đại số, vừa là thi sĩ sướt mướt của trường mình nay đẹp lão với mái tóc Ban Siêu trắng xóa. Anh nói, hôm nay còn có vài bạn đồng nghiệp nữa, như anh Lê Long Viên, Huỳnh Khải. Trời Đà Nẵng đổ mưa như trút hết nước. Như thế là ông trời cũng thương mình. Bia đã chảy như suối. Bao nhiêu là món nhậu hấp dẫn. Hèn chi tôi thấy cậu nào cũng tốt tướng với cái bụng...Đỗng Trác! Anh Huỳnh Khải, ngồi cạnh tôi, mặt rầu rầu vì bà xã ốm, nên không cùng đến tham dự. Anh Khải là giáo sư cố vấn lớp 10 B2, nk 70-71. Bấy giờ trưởng lớp là Trần Minh Thuấn, vì Hồ Văn Trung đã ra trường ngoài thi Tú Tài bán sớm hơn các bạn. Lúc này xảy ra tình trạng đôn quân, nên các em lớn tuổi sợ phải vào lính. Tôi lại phụ trách Quốc văn bầy học sinh năng nỗ này, nên tha hồ khai thác tài nghệ văn chương của họ. Năm đó các em sáng tạo tờ bích báo khổng lồ, do từ ý nghĩa “thanh sử”. Lê Quốc Việt, học rất giỏi vừa là tay hướng đạo nhà nghề nên đã huy động các bạn đốn tre. Tre chở từ Hòa Cầm về, được chẻ ra từng thanh nhỏ, rồi kết lại bằng dây thừng thành chuỗi dóng xuống như những hàng đều đặn trên các trang giấy. Những thân tre xanh biếc viền quanh như cuốn tập, gồm có 2 trang, 4 mặt giấy ghi đầy thơ văn, tùy bút... của các tác giả 10B2. Mỗi trang đo khoảng hơn 2 mét! Hôm khai mạc triển lãm nhân ngày đại lễ mừng kỷ niệm trường PCT 20 tuổi, nhà tôi đã chịu khó dùng chiếc xe truck của bên Kỹ Thuật để vận tải tờ bích báo có một không hai này đến PCT. Mọi người liếc thấy ai cũng tiên đoán, nó sẽ chiếm giải quán quân.
Các bạn Trần Đình Quân, Đông Trình, Trần Văn Thông, Dương Ngọc Tạo “háy, nguýt” PMH, họ phán rằng cô giáo mà chuyên môn ưng chơi trội!!! Khi thầy trò lớp 10B2 chúng tôi kéo nhau vênh vang đi chụp ảnh mừng chiến thắng, tôi điểm danh thấy vắng mặt những tên sừng sỏ như Lê Quốc Việt, Nguyễn Đình Xê...là những phóng viên trứ danh đã mất nhiều công lao cho tờ “Dấu Xanh” lừng lẫy ấy. Nghe kể rằng Lê Quốc Việt bận ngủ một giấc 3 ngày 3 đêm không ăn không uống để lấy lại sức sau 1 tuần gần như thức trắng, nỗ lực “vật lộn” với tờ báo!
Tôi vừa nhấm nháp món cua biển đầy ứ gạch ngon lành do tự tay trưởng lớp, í quên chủ quán “biên soạn”. Vừa ngắm mưa rơi ngoài kia, vừa mơ mộng nhớ lại thời mình còn làm cô giáo dạy văn ở PCT.
San Jose ngày 20 tháng 6 năm 2001
Đêm hôm qua “vườn khuya trăng sáng, hoa đứng im như mắt buồn...”, tôi thức mãi chờ giấc ngủ. Chuyển đổi giờ giấc từ hai nửa quả địa cầu càng như tăng thêm nỗi thương nhớ về quê mẹ mới đây còn trong tầm mắt, nay đã vời xa tựa dĩ vãng...
Theo thông lệ, người ở xa về có quyền hưởng chế độ “bao trọn gói” cho mọi buổi liên hoan họp mặt. Nhưng tôi là ngọai lệ. Các cậu học trò nói, tụi em đã đóng sở hụi rồi, cô khỏi bận tâm. Thế nên tôi đề nghị cho tôi làm một việc gì để ghi kỷ niệm với ĐN. Phạm Ngọc Văn liền gợi ý, thầy trò mình sẽ thăm Trại tâm thần Phước Tường, một trại tâm thần “mồ côi” vì không có thân nhân lui tới thăm nuôi. Tôi đồng ý ngày hôm sau sẽ cùng đi với phái đoàn thiện nguyện, mà nhóm Văn lâu nay quen tổ chức. Văn có bố là sĩ quan cải tạo đã qua Mỹ theo diện HO. Gia đình Văn ở lại, vì giỏi Anh ngữ nên Văn sống tạm tạm bằng nghề dạy tiếng Anh, với lương tiền đủ nuôi vợ con. Hằng tuần anh chạy đi làm việc Từ thiện. Bàn tay trái của anh thiếu mất 3 ngón, lý do Văn phải tự chặt bỏ để khỏi đi kinh tế mới. Gia đình cậu ta sau 75 nheo nhóc đến tận cùng.
Sáng 28/5, tôi ngồi trên chiếc xe van nhỏ chở đầy trái cây, chủ xe là Trương Thương, hôm đó ốm nên chú tài xế nhỏ làm công chạy thế. Mới hơn 7 giờ sáng mà ngọai ô ĐN đã tấp nập người xe như mắc cửi. Tôi mặc sức la hét đến khản cổ trước cảnh xe cộ chạy theo luật rừng. Đường sá thì ổ gà ổ vịt, xe nhằn xóc tưng bừng. Rứa mà không xảy ra tai nạn chết người cũng là phép lạ. Khi tôi đến địa điểm Trại thì mọi người trong phái đoàn đèo nhau bằng xe gắn máy đã tới từ lâu. Tôi ngồi trên lầu của văn phòng Trại uống nước trà đá, lơ đãng nghe mấy vị cán bộ kể về tổ chức Trại còn rất nghèo. Họ ước ao ân nhân từ xa ghé mắt đến thương lo cho bệnh nhân ở đây, vì quá cơ khổ. Tôi nhìn qua bên kia. Sau khung cửa sắt cao và chắc chắn, những người điên đàn ông trẻ và già đang bám tòn ten trên song sắt, họ chìa tay ra xin thuốc lá. Hèn chi tôi thấy quà đem lên có hàng trăm bao thuốc Đà Lạt. Trong sân lát xi măng những người điên khác, có cả phụ nữ đang rủ nhau rảo bước, tay ve vẩy đánh đàng xa. Mặt mũi tươi tỉnh một cách vô hồn.
Tôi đảo xuống nhà bếp. Lúc này khoảng hơn 9 giờ sáng mà các chị cấp dưỡng đã chuẩn bị sắp xong buổi ăn trưa. Căn phòng nhỏ mà nóng như địa ngục (!). Thoạt bước vào tôi đã muốn dội trở ra ngay, trong khi các chị cấp dưỡng vẫn vui vẻ làm việc. Họ chan mấy miếng thịt heo ba chỉ kho nước lên mặt tô cơm, tô nhôm chứa chừng 2 chén cơm. Tôi nếm thử thấy mặn miệng. Trong góc kia là những tô cơm còn có thêm rải rác mấy miếng dưa cải. Một chị giải thích, đó là phần dành cho các bệnh nhân mới vào có người nhà xin tăng thêm “chế độ” đặc biệt.
Tôi trở ra, rồi theo chân anh bảo vệ vào sâu phía trong nhà chính. Một mùi hôi của cống rảnh hực lên xông nồng nặc làm tôi ho sặc sụa và buồn nôn. Anh nhân viên nói, Sáng nay Trại đã được làm vệ sinh kỹ rồi đó chị. Sau đó tôi được anh Bác sĩ trẻ coi Trại cho biết sở dĩ Trại luôn bốc mùi hôi thối là bởi nhà nước cấp không đủ tiêu chuẩn (!) để được khai thông với hệ thống cống rãnh bên ngoài Trại!
Quành ra phía sau, tôi thấy một cô gái còn trẻ măng, mặt bịt mặt nạ bằng vải. Cô ta cầm vòi nước và xối nước vào người một bệnh nhân y phục Adam, tổ tiên loài người. Ông lão râu tóc bạc phơ, ngồi nép mình co ro bên bờ giếng. Khi trở ra, ngang qua một căn phòng mờ mờ tối, tôi thấy trong ấy có mấy người thanh niên tồng ngồng, cao lớn lực lưỡng, trông họ đẹp như những chàng người mẫu lớp Life Drawing, là lớp vẽ khỏa thân, hồi tôi còn theo học Art ở West Valley College- San Jose. Các chàng điên đang hăng hái đi lui đi tới không ngừng nghỉ theo kiểu diễn binh!
Qua các dãy phòng khác tôi ghê ghê trước hình ảnh những người điên già trẻ nam nữ, đang lộn xộn nằm ngồi ngửa nghiêng bên nhau trên những chiếc giường cá nhân nhỏ. Đeo vắt vẻo nơi thành cửa sổ phòng là vài chàng trai tay đưa ra, miệng nài nỉ tôi: “mẹ, mẹ, cho con tiền mua thuốc lá đi mẹ!”
Sau lúc phân phát xong quà gồm bánh, kẹo, trái cây, thuốc lá cho gần 300 bệnh nhân, chúng tôi rủ nhau chụp mấy tấm hình với các nhân viên phục vụ Trại. Gần 30 người, phần lớn là các cô còn trẻ. Họ phải lao động cật lực 10 giờ mỗi ngày với lương tháng chưa đến 20 đôla. Một anh y tá trẻ có chiếc mũi, sống mũi bị sập là do thành tích một chàng tâm thần thanh niên nổi máu uýnh cho vì hắn không thích bị chích thuốc lúc ốm nặng. Anh bảo vệ trực đêm, người nhỏ con nhưng trông rắn chắc, anh ta luôn sẵn sàng trong tư thế võ sĩ để vật lộn khi phải ép bệnh nhân khó trị uống thuốc...
Còn bao nhiêu chuyện cười ra nước mắt với cảnh đời eo hẹp nặng nhọc nơi những thiên thần sống động này. Họ đã tận tình chăm sóc những người điên bị thân nhân bỏ rơi. Những người điên vô tư sống giữa cảnh đời thực tế còn đầy dẫy đói khổ triền miên bên ngoài cổng Trại tâm thần. Tôi quyết định trích thêm 100 USD tiền của qũy “tình Thương” của nhóm chúng tôi ở hải ngoại để tặng bồi dưỡng cho anh chị em nhân viên phục vụ Trại tâm thần Phước Tường. Tôi xin phép được nói ít dòng về nhóm chúng tôi. Gồm bạn bè vốn cùng học ở Quốc Học Đồng Khánh Huế, từ 10 năm nay, chúng tôi quen lệ rủ nhau gom góp kẻ ít người nhiều, mỗi năm vài lần gửi tiền về giúp bà con khốn khổ bệnh tật, các em cô nhi khuyết tật, người cùi, người mù v.v...Tôi là một trong những trưởng lão cái bang, đệ tử của Hồng Thất Công, chuyên môn đi ăn mày tình thương nơi bạn bè. Chúng tôi thay nhau đem quà trực tiếp về giúp người đau khổ, tận tay cho họ và nhất định không mất một đồng xu nhỏ nào cho “Ai” ngoài kẻ cùng khốn.
Xế trưa cùng ngày, tôi vừa chợp được giấc ngủ ngắn ngủi giữa không khí ngột ngạt oi bức của ĐN thì bị đánh thức. Cậu học trò ngày xưa vẽ vời trang trí đẹp cho tờ báo lớp 10B2 là Phạm Danh. Hôm trước vì tôi hỏi thăm các em vắng mặt, Phạm Ngọc Quang BS cho tôi biết có Phạm Danh, nay rất đói khổ, vợ bỏ, anh phải nuôi bầy con 5 đứa, bữa đói nhiều hơn bữa no. Bình bạn thân từ lớp 1 với Danh, nhắn Danh đến gặp tôi. Tôi đã không cầm được nước mắt vì trước mặt mình là một con người tiều tụy, già e hơn tôi. Danh chỉ cho tôi 2 bao nilông đen khỗng lồ, trong đó chứa hằng trăm mẫu đồ chơi xinh xẻo do PD sáng chế từ những vật liệu phế thải, làm thành những món quà sinh nhật mỹ thuật để bán kiếm tiền nuôi con. Tôi ngắm ngôi nhà tí hon bằng nhựa, hoa lá vui tươi viền quanh, túp lều xinh xắn với bầy gà chíu chít trước sân, hoa bướm nhởn nhơ...tất cả là ảo ảnh không hề có trong cảnh đời cơ cực của cha con PD! Tôi liền thay các bạn mình bên ấy gửi tặng gia đình tội nghiệp này thêm chút vốn liếng để tồn tại, và phần nào bớt khổ. Tôi hẹn khi tôi ra Huế, Danh có thể tháp tùng ra ngoài đó bán hàng. Vì PD đã phải chạy đôn chạy đáo, ngược xuôi khắp nơi, ở ĐN, vào Hội An, ra Huế để kiếm thị trường tiêu thụ. Luôn dịp cậu ta có thể giúp tôi một tay để khuân vác bao nhiêu hành lý nặng nề tôi đã tải từ bên ấy về cho Huế nghèo khổ tội nghiệp của tôi. Tôi quên nói là mỗi món hàng xinh xinh anh bán ra cho người buôn giá chưa tới 50 xu Mỹ kim! (để họ bán ra cho khách hàng non 2 đô la).
Sáng 29/5, tôi có cái hẹn với vài người bạn đồng nghiệp PCT. Anh Vĩnh Quyền, Chị Phan Thanh Gia Lai, chúng tôi ôn lại những ngày còn dạy học vui vẻ ở đó. Rồi tôi ghé vào thăm trường cũ. Tôi đứng mãi nơi hành lang lầu 1, buồn tiếc không nguôi khoảng thời gian còn làm cô giáo của mình ngày ấy. Tôi lướt qua hành lang tầng dưới. Tôi nhớ rằng không có phòng học nào tôi không từng làm quen. Đã 8 niên khóa, bao nhiêu là nhớ thương!
Khi bước vào văn phòng Hiệu trưởng, bất ngờ tôi gặp lại người học trò rất thân ngày xưa lúc tôi mới về đây day học. Anh là Lê Phú Kỳ. Người học trò giỏi đều các môn học. Anh còn là trưởng lớp suốt những năm làm học trò PCT. Tính tình hiền lành nhưng nghiêm túc, Lê Phú Kỳ đã đọat giải thưởng Trưởng lớp xuất sắc toàn trường vào năm học cuối ở trường, ở lớp đệ nhất. Tôi xúc động khi nghe anh kể lại kỷ niệm giờ đầu tiên tôi đến với 4B2. Vì tôi được bổ nhiệm về PCT khi GS Huỳnh Mai Trác, là giám học đã xếp kín giờ cho các giáo sư khác. Tôi đành phải nhận 8 giờ công dân ở 4 lớp đệ tứ; 12 giờ sử địa ở 6 lớp đệ thất, không có giờ Việt văn nào dành cho tôi, mà Quốc văn là môn ruột tôi đã được đào luyện kỹ càng ở Đại học Văn khoa Huế!
LPK kể, “Hôm ấy, cô bước vào lớp em với bộ áo dài trắng đơn sơ, tóc xõa ngang vai, và mặt mũi không một chút phấn son. Trông cô trẻ quá. Em tưởng như một nữ sinh nào đi lạc vào trường mình. Tên L liền đứng bật dậy hỏi, xin cô cho biết quý danh. Cô im lặng, lạnh lùng bước lên bục giảng. Cô cầm viên phấn trắng rồi thong thả nắn nót viết lên bảng đen dòng chữ: Bà Phan Thị Mộng Hoàn. Em nhớ rõ là cô đã viết chữ Bà thiệt to! Tôi nghe mà cười thầm, vì hồi đó mình biết đem cái tôi đã là lady để dọa học trò con trai phải coi chừng không được hỗn nhé! Kỳ còn khoe với bà xã rằng dạo đó cậu ta thường đến nhà cô giáo ở Kỹ Thuật để được mượn sách đọc. Sách của cô nhiều lắm, đọc hoài không chán. Phải rồi, thuở đó, tôi nhớ mỗi lần lãnh lương là tôi đạp xe đạp đến tiệm sách mua bao nhiêu là sách truyện hay quý. Với chỉ số lương 470 tha hồ cho tôi khuân bằng hết sách về cho thư viện riêng của mình.
Trước lúc về PCT, tôi xin được vào dạy giờ ở Đồng Khánh. Năm đó tôi phải đem 2 con nhỏ ra Huế cho bà ngoại chúng trông nom, và tôi rảnh rang đạp xe đến Văn khoa học cho xong chứng chỉ cuối cùng của bằng Cử nhân Giáo khoa Việt Hán. Nhà tôi muốn tôi phải chững chạc khi ra làm cô giáo, anh ấy buộc tôi phải về Huế vừa học vừa tập sự nghề gõ đầu trẻ! Khi quay về ĐN, may mắn nhờ có “gốc lớn” tôi được tuyển vào PCT. Ông Hiệu trưởng PCT chính là giáo sư toán Thái Doãn Ngà của tôi. Chắc chắn khi nhận tôi vào làm cô giáo cho trường PCT, ông Hiệu trưởng đã đo lường được “sức vóc” của tôi. Ngày đó ở ĐK, thầy toán TDN đã có lần bị cô học trò tinh quái “chọc” một bữa “khiếp đảm” nhớ đời. Đó là hôm lớp tôi tổ chức liên hoan vào dịp Tết. Bọn chúng tôi bàn nhau “nhốt” thầy toán một mình trong phòng khánh tiết với cả bầy nữ quái. Tôi nhớ Giáo sư toán đã hét thất thanh, ra lệnh, “PMH mau mở cửa!” Hôm đó tôi và một đứa bạn nữa được chia cắt phận sự trấn chặt cửa lớn không cho thầy toán “thoát” ra ngoài! Tất nhiên thầy Hiệu trưởng quyết định cho tôi làm giáo sư PCT vì hồi đi học tôi rất năng nỗ hoạt động hiệu đoàn, lại khá môn toán, nên chi thầy tin rằng PMH sẽ đủ sức đối phó với đám “nhất qũy nhì ma thứ ba học trò” của trường PCT này. Tuy nhiên vì tình trạng hoc trò ưa gây sóng gió ở các lớp tôi phụ trách, nên Ông Hiệu trưởng đã huy động tất cả ban Giám thị, Tổng GT, Giám thị hành lang, rồi Giám học. Các anh ấy với cây roi mây trong tay đã siêng năng dạo trước hành lang các lớp PMH đang dạy học. Tôi giận lắm, nên đã bàn thảo với học trò mình, rằng tôi sẽ làm đơn từ chức ở PCT, nếu tôi cứ phải dạy học trong tình trạng canh gác như thế. Các em phải hợp tác với tôi bằng cách ngoan ngoãn học hành, để nhà trường xả giới nghiêm cho tôi! Cuối cùng họ đã đồng ý. Thế là từ đó trời yên bể lặng, thầy trò chúng tôi vui vẻ học tập với nhau trong hòa bình. Và 8 năm gắn bó với ngôi trường nam sinh áo trắng tinh khôi mỗi sáng thứ hai vào giờ chào cờ, là 8 năm ăm ắp kỷ niệm vui nhiều hơn buồn của PMH với trường PCT.
Tối 29/5, học trò trường Áo Xanh rủ nhau mời tôi đến họp mặt ở “Phì Lủ 2”. Có đến 4 cặp vợ chồng đều là học sinh Kỹ Thuật. Tôi là cô giáo Quốc văn của cả vợ lẫn chồng. Yến, phu nhân giám đốc Cảng ĐN, đài các trong bộ áo đầm in hoa kể lại “Ngày ấy bọn em thích kéo nhau đến chơi nhà thầy cô, để mơ mộng tương lai mình tươi sáng như thế. Nhà thầy cô là ngôi biệt thự xinh đẹp nằm giữa bãi cỏ xanh mát. Em mê phòng khách lịch sự, và mê nhìn cô chơi dương cầm. Em thích một nếp sống nhẹ nhàng như thế. Ngoài những bài giảng văn ở lớp, cô thường chăm chút bày vẽ cho tụi em cách ăn nói, dáng điệu và phong cách của con gái Huế, sao cho dịu dàng. Cô còn cho bọn em nghỉ 5 phút cuối giờ học để “làm dáng”, chải tóc cho mượt, vuốt ve lại tà áo dài cho thẳng. Mặc dầu trong giờ học cô bắt mọi người phải nghiêm chỉnh buộc gọn mái tóc, để tránh nạn... quay phim! Tôi nghe mà buồn cười, nhớ lại, thì ra mình đã từng là “khuôn mẫu” lý tưởng điệu nghệ như rứa! Học trò ngây thơ của mình đâu có hay cô giáo họ một thời từng là thứ ranh ma qủy quái!
Sau buổi tiệc chiêu đãi thịnh soạn, Thu-Yến mời tôi lên xe hơi để dạo một vòng tham quan thành phố về đêm. Phải công nhận Đà Nẵng đã phát triển ghê quá. Có lẽ với tốc độ cao nhất nước. Những đại lộ thoáng mát sạch sẽ, những building cao ngất đủ kiểu cọ. Thành phố rực rỡ ánh đèn, trông thật xa hoa lộng lẫy. Hai vợ chồng Thu Yến thi nhau đánh bóng chế độ ưu việt XHCN. Tôi lặng yên ngồi nghe họ thuyết minh. ĐN đã xóa đói giảm nghèo. Quận 3 ĐN nhân dân đói khổ đã thoát cảnh đời đói khổ, ai cũng có nhà cao cửa rộng. ĐN không còn Cầu Vồng, hai bên xóm ao rau muống và bùn lầy nước đọng được thay bằng nhà lầu san sát, không còn ai nghèo như xưa. Nhân dân đã được bù lỗ quá với sự đòi hỏi của họ. Tôi nghe giọng Yến trong trẻo cất lên trong bóng tối của chiếc xe đang đưa tôi đi thăm cho hết ĐN sung sướng tột đỉnh! “Cô thấy không? cô làm sao tìm được vết tích ĐN cơ cực thời trước 75?!”
Tôi ngậm ngùi thương, vì ĐN đã không tìm đâu nữa cho tôi hàng phượng vỹ rũ bóng êm đềm con đường Thống Nhất, cho bầy nữ sinh áo trắng thơ mộng, xinh hơn bao giờ lúc tan trường về. Tôi còn xót xa trước cảnh sống khốn cùng của cha con người học trò nhiều hoa tay nay từng bữa kiếm cơm khó nhọc. Tôi ngẩn ngơ buồn vì nét cong cong của chiếc Cầu Vồng nổi lên giữa thành phố thân thương nay đã biến mất. Những con đường nhỏ xinh giờ không một phút giây ngơi tiếng động cơ ầm ĩ . Chiếc xe con thả tôi xuống trước con hẻm nhỏ nhà Trí Lan. Tôi thở ra khoan khoái. Ngước mắt nhìn lên bầu trời long lanh những vì sao sáng, tôi thầm thì cầu ơn trên cho quê hương thực sự hết lầm than. Căn nhà nhỏ của Trí Lan trong kia xóm nhỏ, đang đợi tôi về. Gia đình dễ thương của họ đã cho tôi cảm giác an bình thực sự khi về thăm ĐN. Tôi tự trách mình, sao quá vô duyên khi hồi nãy tôi đã lên tiếng xin người học trò giờ là vị giám đốc Cảng giàu sang tột bực, rằng có cách chi kiếm job cho PD, học trò PCT của tôi. Anh đã giải quyết gọn lẹ, “với tuổi đó anh ta làm sao vác nổi bao bị, và nếu sụm ngả thì chắc đến phiên em chết trước quá!”
Sáng tinh mơ ngày 30 tháng 5 tôi từ giã Đà Nẵng để ra Huế. Tiễn tôi trên sân ga có Võ Minh Trí, Đoàn Ngọc Tri cùng Lê Thanh Minh của dân B1.
Hôm nay trông Phạm Danh tươi tỉnh khác hẳn hôm mới gặp. Danh báo cáo cho cô giáo rằng anh đã mua cho các con anh một lu gạo đầy ắp, mua nước mắm cùng gia vị, thêm ít đồ khô, để cho bầy con anh ở nhà tự lo lấy cơm nước. Tôi nghĩ thầm Danh đang là gà trống nuôi con.
Tôi quay qua hỏi thăm cậu bé Lê Thanh Minh. Tôi nhớ ngày xưa chú chàng xinh ngoan, lanh chanh như con chim sẻ yêu đời, tôi thích gọi cậu ta lên lau bảng. Vậy mà nay Minh già nua ốm yếu như thánh Gandhi, cao như cây tre miểu và da thì đen như người Miên đen nhất. Minh đã lỡ một đời vợ. Nay lấy vợ khác và vừa có một đứa con trai đau ốm oặt ẹo. Tôi chỉ còn biết an ủi Minh gắng sống, làm việc nuôi vợ con. Tôi dúi vào tay cậu học trò tội nghiệp 500 ngàn Việt Nam. Tôi chỉ có thể giúp từng ấy. Tôi tự hứa khi trở về bên kia, tôi sẽ cố xoay xở giúp thêm gia đình cậu học trò nghèo khổ này. Bởi vì quỹ Tình Thương của nhóm chúng tôi đã lên list dành cho nhiều điểm hẹn nghèo khổ khác ngoài Huế rồi.
Còi tàu hụ lên não nuột. Tôi tiếp tục cuộc hành trình ra với quê nội còn quá nhiều đắng cay.
Hai tuần lễ ở Huế, tôi vội vàng chạy đi chia sẻ quà thực tế (bằng tiền USD) cho nhóm Trẻ khuyết tật Nguyệt Biều. Tôi nghe các xơ Dòng Mến Thánh Giá ở đây cho biết NB là nơi khởi xướng công tác từ thiện, cứu các thai nhi khỏi bị giết bỏ vì các bà mẹ trẻ lỡ dại phá thai. Ngay sau khi vừa tới Huế, tôi đã theo bà con Giáo Xứ Nguyệt Biều và Phường Đúc ra Quảng Trị, hành hương viếng Linh địa La Vang. Tại đây tôi đã gặp được Linh Mục Nguyễn Hữu Giải, bạn đồng chí với Cha Lý, người khét tiếng khắp thế giới vì đã can đảm liều chết đứng lên lên tranh đấu cho Nhân quyền và tự do Tôn giáo ở Việt nam. Tôi gửi cha Giải 300 đô số tiền bạn bè tôi bên ấy muốn nhờ Cha giúp chương trình Cứu mẹ lẫn con các bà mẹ Trẻ Lỡ dại. La Vang có tiếng thông reo vi vu hòa theo lời kinh nguyện của hàng ngàn giáo dân đang tha thiết van xin Đức Mẹ ban ơn lành cho gia đình mình. Tôi lắng hồn với lời gió ngàn gửi tâm tình lên với Mẹ Nhân Ái.
Từ nhiều năm nay, tôi, PMH bị ghi tên vào sổ đen vì những bài viết về Huế với giọng lưỡi căm hờn xỏ xiên...Với tội lỗi ấy tôi đã bị mời lên trao đổi văn hoá trên Công An Tỉnh. Có lẽ nhờ tôi là thứ điếc không sợ súng, tôi đã làm mụ Đông Ba mồm loa mép giải cãi tưới hột sen. Không biết có phải vì tôi đã loanh quanh, luẩn quẩn lý giải một cách vô trật tự khiến cho người nghe mình nói phải điên cái đầu, rứa là họ đành phải tha cho tôi về, đi chỗ khác chơi cho rảnh nợ! Tuy nhiên sự theo dõi rình rập của người bạn thân thiết của dân, khiến tôi phát chán. Tôi muốn cắt ngắn thời gian ở với cha già để quay vào Đà Nẵng. May cho tôi, về sau anh công an thân mến đã biến mất vì bận công tác đi xa!
Những trang Nhật Ký Viết Muộn này coi bộ đã lòng thòng quá rồi. Tôi sẽ ngưng lập tức. Người đọc chán, người viết còn chán hơn. Nhất là cơn buồn ngủ đang kéo tới, tôi xin chào các bạn...
Viết xong tại San Jose, trưa ngày 22/6/01
Phan Mộng Hoàn
Source : Hoàng hôn thôn Vỹ
Trang Phan Mộng Hoàn
art2all.net
Taipei, 19 tháng 6, 2001
Minhon con gái út của chúng tôi vừa đem từ khách sạn về điện thư của anh học trò PCT gửi cho me: “ Cô thương mến, cô đang ở đâu? VN có vui không? Em đang gom bài, cô đã viết cho tụi em chưa?.." .
Bây giờ là 3 giờ sáng, tôi trằn trọc không sao dỗ được giấc ngủ vì cái lỡ hẹn với ngày họp mặt sắp tới. Ba ngày ở Đài-Bắc mệt và vui bỗng nhiên vụt biến mất…Khoảng cuối tháng 5, giữa lúc tôi bận rộn sắp xếp cho chuyến đi xa, từ Houston Bác sĩ Nguyễn Văn Hào nhắn qua E Mail, “Chúc cô “qui cố hương” vui vẻ và đừng quên mất đường về- Em đã nhắn bạn bè, bọn học trò cũ của thầy cô, tụi hắn nao nức chờ vì hơn 25 năm thầy trò mình mới gặp lại nhau”. Vì thế tôi đã hăng hái hứa sẽ ghi lại tâm tình sống với quê hương từng ngày, sẽ gửi dần cho Houston. Nhưng hơn 3 tuần lễ dồn dập trôi nổi qua những dặm đường của đất nước tôi đã quên mất lời hẹn! Bởi vì khi quay trở lại chốn cội nguồn, bao nhiêu thương nhớ dâng trào cùng với nhịp đời quay cuồng trăn trở đã khiến tim tôi nhíu lại, xao xuyến, đã buồn nhiều hơn vui, đã xót xa trước những rẻo đời hiện ra ngay trước mắt mình từng phút từng giây.
Chuyến tàu hỏa S1, giường mềm, phòng riêng, chạy nhanh nhất nước, có máy lạnh v.v.. xình xịch, nhẩn nha đưa tôi đi. Từ Sàigòn ra Huế mất 18 tiếng đồng hồ.
“Tôi thấy tôi thương những chuyến tàu,
Ngàn đời không đủ sức đi mau.
Có chi vương vít trong hơi máy,
Mấy chiếc toa đầy nặng khổ đau"
Khi tàu chuyển bánh, Sàigòn rực rỡ ánh đèn. Sân ga thoáng, lát xi măng rộng rãi. Những quán sạch sẽ bày biện vui mắt đủ các mặt hàng. Không còn thấy đâu cảnh hỗn loạn với bọn con buôn chụp giựt trâng nháo. Còi hụ lên những hồi dài. Tôi đi vào bóng đêm êm ả. Từ lúc 5 me con tôi rời VN sang Mỹ đoàn tụ với bố con Vượt Tuyến cuối năm 90, tôi đã quay trở lại thăm quê nhà, lần này là lần thứ ba, cho nên nỗi háo hức không còn cao độ như những lần trước. Sáng hôm sau, tàu ngang qua ga Diêu Trì, rồi Nha Trang, tôi vẫn lười biếng nằm dài trên giường, mơ màng nhìn qua cửa sổ. Ngoài ấy thấp thoáng bầy chim trắng đứng chụm đầu với nhau trên hàng cột điện thân quen mà những lần trước tôi hằng gặp gỡ chúng.
Tôi không ra thẳng Huế như lịch trình đã ghi trên vé. Trái lại theo gợi ý khôn ngoan và thận trọng của vài người bạn và học trò thân ở Sàigòn, tôi xuống ga Đà Nẵng. Lý do ngoài ấy đang thời điểm “hot” vì vụ cha Lý. Tôi dân Catholic, chánh quán Dương Xuân Hạ, Hương Thủy, Thừa Thiên, quê nội là Phường Đúc, gần sát vách làng Nguyệt Biều. Như thế, biểu làm sao mọi người khỏi ớn giùm thân phận Việt kiều tôi! Chẳng thế trưa hôm nghe tôi báo tin, cô bạn Mười Một dưới Nam Cali la thất thanh trong ống liên hợp, bộ chị điên hay răng mà dè lúc ni chui đầu vô rọ?! Khi đi, bạn bè ai cũng chúc bình an và thêm, nhớ lẹ lẹ về với tổ ấm San Hô Thành nghe chưa mi!
Đón tôi ở ga Đà Nẵng, các em học sinh cũ của tôi hiện ra trước mắt với bó hoa hồng lộng lẫy đủ màu sắc và thơm ngát, khiến cho mình cảm động. Tôi không còn thấy thời tiết xứ Quảng oi bức. Trời đang khóc những giọt nước mưa bay bay mát rượi! Phe Áo Xanh có các anh Phạm Quang Vinh, Hà Ký. Bên PCT là các anh Võ Minh Trí và Trần Minh Thuấn. Trí nói, cô đảo lộn chương trình như ri, em không báo tin kịp cho bạn bè, chắc chắn tụi hắn sẽ giận oan em, cho em là độc quyền đón cô!
Bây giờ ĐN văn minh, có taxi chạy tính giờ bằng đồng hồ. Người tài xế liến thoắng giọng Quảng làm tôi ngỡ mình chưa hề rời xa thành phố này lúc nào. Xe chạy qua cầu Trịnh Minh Thế ngày xưa có tên cầu De Lattres nay trông nhỏ bé và tên mới gọi là gì tôi cũng không biết. Xa xa, lấp lánh trong nắng chiều nhịp cầu quay hiện đại, niềm hãnh diện của người dân sau thời “giải phóng”. Ngày đầu tiên ở đây tôi tạm trú nhà Vinh. Vợ Vinh dân Huế, hiền lành và ngó đảm đang ghê. Cô dâu Kỹ Thuật săn sóc tôi tận tình, ba đứa “cháu nội” xinh xắn, ngoan và học giỏi cứ quấn quanh bên mình, làm tôi nhớ bé Sông An- Zoe của chúng tôi ở Mỹ hết sức. Sáng hôm sau là Chúa nhật nên tôi quay về dự Thánh lễ ở Nhà thờ Chánh Tòa. Gặp đúng giờ lễ dành cho Thiếu nhi. Các em hát kinh xướng họa nghiêm trang. Ngôi thánh đường vang lừng nhạc thánh làm tôi quay quắt nhớ thời mình còn trẻ trung, bầy con nhỏ hằng tuần cùng ba me đến đây dâng Thánh lễ. Đã hơn 1/4 thế kỷ, cuộc đời dâu biển đến chóng mặt. Gia đình chúng tôi trôi dạt đến xứ người, may Chúa thương cho tất cả bình an và thành đạt. Tôi bùi ngùi vì quanh tôi không thấy có ai là người quen biết. Chuông ngân nga. Tiếng cầu kinh trong trẻo của các em nhỏ vang lên… Tôi nghĩ thầm, vậy là quê hương đang lúc hồi sinh.
Ngày 27/5, lớp 8 B2 PCT ngày xưa của tôi, chờ cô giáo Quốc văn ở quán nhậu, mà tên chủ quán là trưởng lớp Hồ Văn Trung năm tôi dạy họ nk 68-69. Tiếng anh Trần Đại Tăng hối thúc trong điện thoại, vì mãi sau 12 giờ trưa tôi vẫn chưa tới, trong lúc các em học sinh cũ đã họp mặt từ hồi 9 giờ sáng. Anh Tăng, anh Nguyễn Nguyên và Bùi Đình Nhuận là những bạn thân từng mở “cua” Toán-Lý-Hóa chung với nhà tôi dạo ấy. Giáo sư khét tiếng chuyên trị Đại số, vừa là thi sĩ sướt mướt của trường mình nay đẹp lão với mái tóc Ban Siêu trắng xóa. Anh nói, hôm nay còn có vài bạn đồng nghiệp nữa, như anh Lê Long Viên, Huỳnh Khải. Trời Đà Nẵng đổ mưa như trút hết nước. Như thế là ông trời cũng thương mình. Bia đã chảy như suối. Bao nhiêu là món nhậu hấp dẫn. Hèn chi tôi thấy cậu nào cũng tốt tướng với cái bụng...Đỗng Trác! Anh Huỳnh Khải, ngồi cạnh tôi, mặt rầu rầu vì bà xã ốm, nên không cùng đến tham dự. Anh Khải là giáo sư cố vấn lớp 10 B2, nk 70-71. Bấy giờ trưởng lớp là Trần Minh Thuấn, vì Hồ Văn Trung đã ra trường ngoài thi Tú Tài bán sớm hơn các bạn. Lúc này xảy ra tình trạng đôn quân, nên các em lớn tuổi sợ phải vào lính. Tôi lại phụ trách Quốc văn bầy học sinh năng nỗ này, nên tha hồ khai thác tài nghệ văn chương của họ. Năm đó các em sáng tạo tờ bích báo khổng lồ, do từ ý nghĩa “thanh sử”. Lê Quốc Việt, học rất giỏi vừa là tay hướng đạo nhà nghề nên đã huy động các bạn đốn tre. Tre chở từ Hòa Cầm về, được chẻ ra từng thanh nhỏ, rồi kết lại bằng dây thừng thành chuỗi dóng xuống như những hàng đều đặn trên các trang giấy. Những thân tre xanh biếc viền quanh như cuốn tập, gồm có 2 trang, 4 mặt giấy ghi đầy thơ văn, tùy bút... của các tác giả 10B2. Mỗi trang đo khoảng hơn 2 mét! Hôm khai mạc triển lãm nhân ngày đại lễ mừng kỷ niệm trường PCT 20 tuổi, nhà tôi đã chịu khó dùng chiếc xe truck của bên Kỹ Thuật để vận tải tờ bích báo có một không hai này đến PCT. Mọi người liếc thấy ai cũng tiên đoán, nó sẽ chiếm giải quán quân.
Các bạn Trần Đình Quân, Đông Trình, Trần Văn Thông, Dương Ngọc Tạo “háy, nguýt” PMH, họ phán rằng cô giáo mà chuyên môn ưng chơi trội!!! Khi thầy trò lớp 10B2 chúng tôi kéo nhau vênh vang đi chụp ảnh mừng chiến thắng, tôi điểm danh thấy vắng mặt những tên sừng sỏ như Lê Quốc Việt, Nguyễn Đình Xê...là những phóng viên trứ danh đã mất nhiều công lao cho tờ “Dấu Xanh” lừng lẫy ấy. Nghe kể rằng Lê Quốc Việt bận ngủ một giấc 3 ngày 3 đêm không ăn không uống để lấy lại sức sau 1 tuần gần như thức trắng, nỗ lực “vật lộn” với tờ báo!
Tôi vừa nhấm nháp món cua biển đầy ứ gạch ngon lành do tự tay trưởng lớp, í quên chủ quán “biên soạn”. Vừa ngắm mưa rơi ngoài kia, vừa mơ mộng nhớ lại thời mình còn làm cô giáo dạy văn ở PCT.
San Jose ngày 20 tháng 6 năm 2001
Đêm hôm qua “vườn khuya trăng sáng, hoa đứng im như mắt buồn...”, tôi thức mãi chờ giấc ngủ. Chuyển đổi giờ giấc từ hai nửa quả địa cầu càng như tăng thêm nỗi thương nhớ về quê mẹ mới đây còn trong tầm mắt, nay đã vời xa tựa dĩ vãng...
Theo thông lệ, người ở xa về có quyền hưởng chế độ “bao trọn gói” cho mọi buổi liên hoan họp mặt. Nhưng tôi là ngọai lệ. Các cậu học trò nói, tụi em đã đóng sở hụi rồi, cô khỏi bận tâm. Thế nên tôi đề nghị cho tôi làm một việc gì để ghi kỷ niệm với ĐN. Phạm Ngọc Văn liền gợi ý, thầy trò mình sẽ thăm Trại tâm thần Phước Tường, một trại tâm thần “mồ côi” vì không có thân nhân lui tới thăm nuôi. Tôi đồng ý ngày hôm sau sẽ cùng đi với phái đoàn thiện nguyện, mà nhóm Văn lâu nay quen tổ chức. Văn có bố là sĩ quan cải tạo đã qua Mỹ theo diện HO. Gia đình Văn ở lại, vì giỏi Anh ngữ nên Văn sống tạm tạm bằng nghề dạy tiếng Anh, với lương tiền đủ nuôi vợ con. Hằng tuần anh chạy đi làm việc Từ thiện. Bàn tay trái của anh thiếu mất 3 ngón, lý do Văn phải tự chặt bỏ để khỏi đi kinh tế mới. Gia đình cậu ta sau 75 nheo nhóc đến tận cùng.
Sáng 28/5, tôi ngồi trên chiếc xe van nhỏ chở đầy trái cây, chủ xe là Trương Thương, hôm đó ốm nên chú tài xế nhỏ làm công chạy thế. Mới hơn 7 giờ sáng mà ngọai ô ĐN đã tấp nập người xe như mắc cửi. Tôi mặc sức la hét đến khản cổ trước cảnh xe cộ chạy theo luật rừng. Đường sá thì ổ gà ổ vịt, xe nhằn xóc tưng bừng. Rứa mà không xảy ra tai nạn chết người cũng là phép lạ. Khi tôi đến địa điểm Trại thì mọi người trong phái đoàn đèo nhau bằng xe gắn máy đã tới từ lâu. Tôi ngồi trên lầu của văn phòng Trại uống nước trà đá, lơ đãng nghe mấy vị cán bộ kể về tổ chức Trại còn rất nghèo. Họ ước ao ân nhân từ xa ghé mắt đến thương lo cho bệnh nhân ở đây, vì quá cơ khổ. Tôi nhìn qua bên kia. Sau khung cửa sắt cao và chắc chắn, những người điên đàn ông trẻ và già đang bám tòn ten trên song sắt, họ chìa tay ra xin thuốc lá. Hèn chi tôi thấy quà đem lên có hàng trăm bao thuốc Đà Lạt. Trong sân lát xi măng những người điên khác, có cả phụ nữ đang rủ nhau rảo bước, tay ve vẩy đánh đàng xa. Mặt mũi tươi tỉnh một cách vô hồn.
Tôi đảo xuống nhà bếp. Lúc này khoảng hơn 9 giờ sáng mà các chị cấp dưỡng đã chuẩn bị sắp xong buổi ăn trưa. Căn phòng nhỏ mà nóng như địa ngục (!). Thoạt bước vào tôi đã muốn dội trở ra ngay, trong khi các chị cấp dưỡng vẫn vui vẻ làm việc. Họ chan mấy miếng thịt heo ba chỉ kho nước lên mặt tô cơm, tô nhôm chứa chừng 2 chén cơm. Tôi nếm thử thấy mặn miệng. Trong góc kia là những tô cơm còn có thêm rải rác mấy miếng dưa cải. Một chị giải thích, đó là phần dành cho các bệnh nhân mới vào có người nhà xin tăng thêm “chế độ” đặc biệt.
Tôi trở ra, rồi theo chân anh bảo vệ vào sâu phía trong nhà chính. Một mùi hôi của cống rảnh hực lên xông nồng nặc làm tôi ho sặc sụa và buồn nôn. Anh nhân viên nói, Sáng nay Trại đã được làm vệ sinh kỹ rồi đó chị. Sau đó tôi được anh Bác sĩ trẻ coi Trại cho biết sở dĩ Trại luôn bốc mùi hôi thối là bởi nhà nước cấp không đủ tiêu chuẩn (!) để được khai thông với hệ thống cống rãnh bên ngoài Trại!
Quành ra phía sau, tôi thấy một cô gái còn trẻ măng, mặt bịt mặt nạ bằng vải. Cô ta cầm vòi nước và xối nước vào người một bệnh nhân y phục Adam, tổ tiên loài người. Ông lão râu tóc bạc phơ, ngồi nép mình co ro bên bờ giếng. Khi trở ra, ngang qua một căn phòng mờ mờ tối, tôi thấy trong ấy có mấy người thanh niên tồng ngồng, cao lớn lực lưỡng, trông họ đẹp như những chàng người mẫu lớp Life Drawing, là lớp vẽ khỏa thân, hồi tôi còn theo học Art ở West Valley College- San Jose. Các chàng điên đang hăng hái đi lui đi tới không ngừng nghỉ theo kiểu diễn binh!
Qua các dãy phòng khác tôi ghê ghê trước hình ảnh những người điên già trẻ nam nữ, đang lộn xộn nằm ngồi ngửa nghiêng bên nhau trên những chiếc giường cá nhân nhỏ. Đeo vắt vẻo nơi thành cửa sổ phòng là vài chàng trai tay đưa ra, miệng nài nỉ tôi: “mẹ, mẹ, cho con tiền mua thuốc lá đi mẹ!”
Sau lúc phân phát xong quà gồm bánh, kẹo, trái cây, thuốc lá cho gần 300 bệnh nhân, chúng tôi rủ nhau chụp mấy tấm hình với các nhân viên phục vụ Trại. Gần 30 người, phần lớn là các cô còn trẻ. Họ phải lao động cật lực 10 giờ mỗi ngày với lương tháng chưa đến 20 đôla. Một anh y tá trẻ có chiếc mũi, sống mũi bị sập là do thành tích một chàng tâm thần thanh niên nổi máu uýnh cho vì hắn không thích bị chích thuốc lúc ốm nặng. Anh bảo vệ trực đêm, người nhỏ con nhưng trông rắn chắc, anh ta luôn sẵn sàng trong tư thế võ sĩ để vật lộn khi phải ép bệnh nhân khó trị uống thuốc...
Còn bao nhiêu chuyện cười ra nước mắt với cảnh đời eo hẹp nặng nhọc nơi những thiên thần sống động này. Họ đã tận tình chăm sóc những người điên bị thân nhân bỏ rơi. Những người điên vô tư sống giữa cảnh đời thực tế còn đầy dẫy đói khổ triền miên bên ngoài cổng Trại tâm thần. Tôi quyết định trích thêm 100 USD tiền của qũy “tình Thương” của nhóm chúng tôi ở hải ngoại để tặng bồi dưỡng cho anh chị em nhân viên phục vụ Trại tâm thần Phước Tường. Tôi xin phép được nói ít dòng về nhóm chúng tôi. Gồm bạn bè vốn cùng học ở Quốc Học Đồng Khánh Huế, từ 10 năm nay, chúng tôi quen lệ rủ nhau gom góp kẻ ít người nhiều, mỗi năm vài lần gửi tiền về giúp bà con khốn khổ bệnh tật, các em cô nhi khuyết tật, người cùi, người mù v.v...Tôi là một trong những trưởng lão cái bang, đệ tử của Hồng Thất Công, chuyên môn đi ăn mày tình thương nơi bạn bè. Chúng tôi thay nhau đem quà trực tiếp về giúp người đau khổ, tận tay cho họ và nhất định không mất một đồng xu nhỏ nào cho “Ai” ngoài kẻ cùng khốn.
Xế trưa cùng ngày, tôi vừa chợp được giấc ngủ ngắn ngủi giữa không khí ngột ngạt oi bức của ĐN thì bị đánh thức. Cậu học trò ngày xưa vẽ vời trang trí đẹp cho tờ báo lớp 10B2 là Phạm Danh. Hôm trước vì tôi hỏi thăm các em vắng mặt, Phạm Ngọc Quang BS cho tôi biết có Phạm Danh, nay rất đói khổ, vợ bỏ, anh phải nuôi bầy con 5 đứa, bữa đói nhiều hơn bữa no. Bình bạn thân từ lớp 1 với Danh, nhắn Danh đến gặp tôi. Tôi đã không cầm được nước mắt vì trước mặt mình là một con người tiều tụy, già e hơn tôi. Danh chỉ cho tôi 2 bao nilông đen khỗng lồ, trong đó chứa hằng trăm mẫu đồ chơi xinh xẻo do PD sáng chế từ những vật liệu phế thải, làm thành những món quà sinh nhật mỹ thuật để bán kiếm tiền nuôi con. Tôi ngắm ngôi nhà tí hon bằng nhựa, hoa lá vui tươi viền quanh, túp lều xinh xắn với bầy gà chíu chít trước sân, hoa bướm nhởn nhơ...tất cả là ảo ảnh không hề có trong cảnh đời cơ cực của cha con PD! Tôi liền thay các bạn mình bên ấy gửi tặng gia đình tội nghiệp này thêm chút vốn liếng để tồn tại, và phần nào bớt khổ. Tôi hẹn khi tôi ra Huế, Danh có thể tháp tùng ra ngoài đó bán hàng. Vì PD đã phải chạy đôn chạy đáo, ngược xuôi khắp nơi, ở ĐN, vào Hội An, ra Huế để kiếm thị trường tiêu thụ. Luôn dịp cậu ta có thể giúp tôi một tay để khuân vác bao nhiêu hành lý nặng nề tôi đã tải từ bên ấy về cho Huế nghèo khổ tội nghiệp của tôi. Tôi quên nói là mỗi món hàng xinh xinh anh bán ra cho người buôn giá chưa tới 50 xu Mỹ kim! (để họ bán ra cho khách hàng non 2 đô la).
Sáng 29/5, tôi có cái hẹn với vài người bạn đồng nghiệp PCT. Anh Vĩnh Quyền, Chị Phan Thanh Gia Lai, chúng tôi ôn lại những ngày còn dạy học vui vẻ ở đó. Rồi tôi ghé vào thăm trường cũ. Tôi đứng mãi nơi hành lang lầu 1, buồn tiếc không nguôi khoảng thời gian còn làm cô giáo của mình ngày ấy. Tôi lướt qua hành lang tầng dưới. Tôi nhớ rằng không có phòng học nào tôi không từng làm quen. Đã 8 niên khóa, bao nhiêu là nhớ thương!
Khi bước vào văn phòng Hiệu trưởng, bất ngờ tôi gặp lại người học trò rất thân ngày xưa lúc tôi mới về đây day học. Anh là Lê Phú Kỳ. Người học trò giỏi đều các môn học. Anh còn là trưởng lớp suốt những năm làm học trò PCT. Tính tình hiền lành nhưng nghiêm túc, Lê Phú Kỳ đã đọat giải thưởng Trưởng lớp xuất sắc toàn trường vào năm học cuối ở trường, ở lớp đệ nhất. Tôi xúc động khi nghe anh kể lại kỷ niệm giờ đầu tiên tôi đến với 4B2. Vì tôi được bổ nhiệm về PCT khi GS Huỳnh Mai Trác, là giám học đã xếp kín giờ cho các giáo sư khác. Tôi đành phải nhận 8 giờ công dân ở 4 lớp đệ tứ; 12 giờ sử địa ở 6 lớp đệ thất, không có giờ Việt văn nào dành cho tôi, mà Quốc văn là môn ruột tôi đã được đào luyện kỹ càng ở Đại học Văn khoa Huế!
LPK kể, “Hôm ấy, cô bước vào lớp em với bộ áo dài trắng đơn sơ, tóc xõa ngang vai, và mặt mũi không một chút phấn son. Trông cô trẻ quá. Em tưởng như một nữ sinh nào đi lạc vào trường mình. Tên L liền đứng bật dậy hỏi, xin cô cho biết quý danh. Cô im lặng, lạnh lùng bước lên bục giảng. Cô cầm viên phấn trắng rồi thong thả nắn nót viết lên bảng đen dòng chữ: Bà Phan Thị Mộng Hoàn. Em nhớ rõ là cô đã viết chữ Bà thiệt to! Tôi nghe mà cười thầm, vì hồi đó mình biết đem cái tôi đã là lady để dọa học trò con trai phải coi chừng không được hỗn nhé! Kỳ còn khoe với bà xã rằng dạo đó cậu ta thường đến nhà cô giáo ở Kỹ Thuật để được mượn sách đọc. Sách của cô nhiều lắm, đọc hoài không chán. Phải rồi, thuở đó, tôi nhớ mỗi lần lãnh lương là tôi đạp xe đạp đến tiệm sách mua bao nhiêu là sách truyện hay quý. Với chỉ số lương 470 tha hồ cho tôi khuân bằng hết sách về cho thư viện riêng của mình.
Trước lúc về PCT, tôi xin được vào dạy giờ ở Đồng Khánh. Năm đó tôi phải đem 2 con nhỏ ra Huế cho bà ngoại chúng trông nom, và tôi rảnh rang đạp xe đến Văn khoa học cho xong chứng chỉ cuối cùng của bằng Cử nhân Giáo khoa Việt Hán. Nhà tôi muốn tôi phải chững chạc khi ra làm cô giáo, anh ấy buộc tôi phải về Huế vừa học vừa tập sự nghề gõ đầu trẻ! Khi quay về ĐN, may mắn nhờ có “gốc lớn” tôi được tuyển vào PCT. Ông Hiệu trưởng PCT chính là giáo sư toán Thái Doãn Ngà của tôi. Chắc chắn khi nhận tôi vào làm cô giáo cho trường PCT, ông Hiệu trưởng đã đo lường được “sức vóc” của tôi. Ngày đó ở ĐK, thầy toán TDN đã có lần bị cô học trò tinh quái “chọc” một bữa “khiếp đảm” nhớ đời. Đó là hôm lớp tôi tổ chức liên hoan vào dịp Tết. Bọn chúng tôi bàn nhau “nhốt” thầy toán một mình trong phòng khánh tiết với cả bầy nữ quái. Tôi nhớ Giáo sư toán đã hét thất thanh, ra lệnh, “PMH mau mở cửa!” Hôm đó tôi và một đứa bạn nữa được chia cắt phận sự trấn chặt cửa lớn không cho thầy toán “thoát” ra ngoài! Tất nhiên thầy Hiệu trưởng quyết định cho tôi làm giáo sư PCT vì hồi đi học tôi rất năng nỗ hoạt động hiệu đoàn, lại khá môn toán, nên chi thầy tin rằng PMH sẽ đủ sức đối phó với đám “nhất qũy nhì ma thứ ba học trò” của trường PCT này. Tuy nhiên vì tình trạng hoc trò ưa gây sóng gió ở các lớp tôi phụ trách, nên Ông Hiệu trưởng đã huy động tất cả ban Giám thị, Tổng GT, Giám thị hành lang, rồi Giám học. Các anh ấy với cây roi mây trong tay đã siêng năng dạo trước hành lang các lớp PMH đang dạy học. Tôi giận lắm, nên đã bàn thảo với học trò mình, rằng tôi sẽ làm đơn từ chức ở PCT, nếu tôi cứ phải dạy học trong tình trạng canh gác như thế. Các em phải hợp tác với tôi bằng cách ngoan ngoãn học hành, để nhà trường xả giới nghiêm cho tôi! Cuối cùng họ đã đồng ý. Thế là từ đó trời yên bể lặng, thầy trò chúng tôi vui vẻ học tập với nhau trong hòa bình. Và 8 năm gắn bó với ngôi trường nam sinh áo trắng tinh khôi mỗi sáng thứ hai vào giờ chào cờ, là 8 năm ăm ắp kỷ niệm vui nhiều hơn buồn của PMH với trường PCT.
Tối 29/5, học trò trường Áo Xanh rủ nhau mời tôi đến họp mặt ở “Phì Lủ 2”. Có đến 4 cặp vợ chồng đều là học sinh Kỹ Thuật. Tôi là cô giáo Quốc văn của cả vợ lẫn chồng. Yến, phu nhân giám đốc Cảng ĐN, đài các trong bộ áo đầm in hoa kể lại “Ngày ấy bọn em thích kéo nhau đến chơi nhà thầy cô, để mơ mộng tương lai mình tươi sáng như thế. Nhà thầy cô là ngôi biệt thự xinh đẹp nằm giữa bãi cỏ xanh mát. Em mê phòng khách lịch sự, và mê nhìn cô chơi dương cầm. Em thích một nếp sống nhẹ nhàng như thế. Ngoài những bài giảng văn ở lớp, cô thường chăm chút bày vẽ cho tụi em cách ăn nói, dáng điệu và phong cách của con gái Huế, sao cho dịu dàng. Cô còn cho bọn em nghỉ 5 phút cuối giờ học để “làm dáng”, chải tóc cho mượt, vuốt ve lại tà áo dài cho thẳng. Mặc dầu trong giờ học cô bắt mọi người phải nghiêm chỉnh buộc gọn mái tóc, để tránh nạn... quay phim! Tôi nghe mà buồn cười, nhớ lại, thì ra mình đã từng là “khuôn mẫu” lý tưởng điệu nghệ như rứa! Học trò ngây thơ của mình đâu có hay cô giáo họ một thời từng là thứ ranh ma qủy quái!
Sau buổi tiệc chiêu đãi thịnh soạn, Thu-Yến mời tôi lên xe hơi để dạo một vòng tham quan thành phố về đêm. Phải công nhận Đà Nẵng đã phát triển ghê quá. Có lẽ với tốc độ cao nhất nước. Những đại lộ thoáng mát sạch sẽ, những building cao ngất đủ kiểu cọ. Thành phố rực rỡ ánh đèn, trông thật xa hoa lộng lẫy. Hai vợ chồng Thu Yến thi nhau đánh bóng chế độ ưu việt XHCN. Tôi lặng yên ngồi nghe họ thuyết minh. ĐN đã xóa đói giảm nghèo. Quận 3 ĐN nhân dân đói khổ đã thoát cảnh đời đói khổ, ai cũng có nhà cao cửa rộng. ĐN không còn Cầu Vồng, hai bên xóm ao rau muống và bùn lầy nước đọng được thay bằng nhà lầu san sát, không còn ai nghèo như xưa. Nhân dân đã được bù lỗ quá với sự đòi hỏi của họ. Tôi nghe giọng Yến trong trẻo cất lên trong bóng tối của chiếc xe đang đưa tôi đi thăm cho hết ĐN sung sướng tột đỉnh! “Cô thấy không? cô làm sao tìm được vết tích ĐN cơ cực thời trước 75?!”
Tôi ngậm ngùi thương, vì ĐN đã không tìm đâu nữa cho tôi hàng phượng vỹ rũ bóng êm đềm con đường Thống Nhất, cho bầy nữ sinh áo trắng thơ mộng, xinh hơn bao giờ lúc tan trường về. Tôi còn xót xa trước cảnh sống khốn cùng của cha con người học trò nhiều hoa tay nay từng bữa kiếm cơm khó nhọc. Tôi ngẩn ngơ buồn vì nét cong cong của chiếc Cầu Vồng nổi lên giữa thành phố thân thương nay đã biến mất. Những con đường nhỏ xinh giờ không một phút giây ngơi tiếng động cơ ầm ĩ . Chiếc xe con thả tôi xuống trước con hẻm nhỏ nhà Trí Lan. Tôi thở ra khoan khoái. Ngước mắt nhìn lên bầu trời long lanh những vì sao sáng, tôi thầm thì cầu ơn trên cho quê hương thực sự hết lầm than. Căn nhà nhỏ của Trí Lan trong kia xóm nhỏ, đang đợi tôi về. Gia đình dễ thương của họ đã cho tôi cảm giác an bình thực sự khi về thăm ĐN. Tôi tự trách mình, sao quá vô duyên khi hồi nãy tôi đã lên tiếng xin người học trò giờ là vị giám đốc Cảng giàu sang tột bực, rằng có cách chi kiếm job cho PD, học trò PCT của tôi. Anh đã giải quyết gọn lẹ, “với tuổi đó anh ta làm sao vác nổi bao bị, và nếu sụm ngả thì chắc đến phiên em chết trước quá!”
Sáng tinh mơ ngày 30 tháng 5 tôi từ giã Đà Nẵng để ra Huế. Tiễn tôi trên sân ga có Võ Minh Trí, Đoàn Ngọc Tri cùng Lê Thanh Minh của dân B1.
Hôm nay trông Phạm Danh tươi tỉnh khác hẳn hôm mới gặp. Danh báo cáo cho cô giáo rằng anh đã mua cho các con anh một lu gạo đầy ắp, mua nước mắm cùng gia vị, thêm ít đồ khô, để cho bầy con anh ở nhà tự lo lấy cơm nước. Tôi nghĩ thầm Danh đang là gà trống nuôi con.
Tôi quay qua hỏi thăm cậu bé Lê Thanh Minh. Tôi nhớ ngày xưa chú chàng xinh ngoan, lanh chanh như con chim sẻ yêu đời, tôi thích gọi cậu ta lên lau bảng. Vậy mà nay Minh già nua ốm yếu như thánh Gandhi, cao như cây tre miểu và da thì đen như người Miên đen nhất. Minh đã lỡ một đời vợ. Nay lấy vợ khác và vừa có một đứa con trai đau ốm oặt ẹo. Tôi chỉ còn biết an ủi Minh gắng sống, làm việc nuôi vợ con. Tôi dúi vào tay cậu học trò tội nghiệp 500 ngàn Việt Nam. Tôi chỉ có thể giúp từng ấy. Tôi tự hứa khi trở về bên kia, tôi sẽ cố xoay xở giúp thêm gia đình cậu học trò nghèo khổ này. Bởi vì quỹ Tình Thương của nhóm chúng tôi đã lên list dành cho nhiều điểm hẹn nghèo khổ khác ngoài Huế rồi.
Còi tàu hụ lên não nuột. Tôi tiếp tục cuộc hành trình ra với quê nội còn quá nhiều đắng cay.
Hai tuần lễ ở Huế, tôi vội vàng chạy đi chia sẻ quà thực tế (bằng tiền USD) cho nhóm Trẻ khuyết tật Nguyệt Biều. Tôi nghe các xơ Dòng Mến Thánh Giá ở đây cho biết NB là nơi khởi xướng công tác từ thiện, cứu các thai nhi khỏi bị giết bỏ vì các bà mẹ trẻ lỡ dại phá thai. Ngay sau khi vừa tới Huế, tôi đã theo bà con Giáo Xứ Nguyệt Biều và Phường Đúc ra Quảng Trị, hành hương viếng Linh địa La Vang. Tại đây tôi đã gặp được Linh Mục Nguyễn Hữu Giải, bạn đồng chí với Cha Lý, người khét tiếng khắp thế giới vì đã can đảm liều chết đứng lên lên tranh đấu cho Nhân quyền và tự do Tôn giáo ở Việt nam. Tôi gửi cha Giải 300 đô số tiền bạn bè tôi bên ấy muốn nhờ Cha giúp chương trình Cứu mẹ lẫn con các bà mẹ Trẻ Lỡ dại. La Vang có tiếng thông reo vi vu hòa theo lời kinh nguyện của hàng ngàn giáo dân đang tha thiết van xin Đức Mẹ ban ơn lành cho gia đình mình. Tôi lắng hồn với lời gió ngàn gửi tâm tình lên với Mẹ Nhân Ái.
Từ nhiều năm nay, tôi, PMH bị ghi tên vào sổ đen vì những bài viết về Huế với giọng lưỡi căm hờn xỏ xiên...Với tội lỗi ấy tôi đã bị mời lên trao đổi văn hoá trên Công An Tỉnh. Có lẽ nhờ tôi là thứ điếc không sợ súng, tôi đã làm mụ Đông Ba mồm loa mép giải cãi tưới hột sen. Không biết có phải vì tôi đã loanh quanh, luẩn quẩn lý giải một cách vô trật tự khiến cho người nghe mình nói phải điên cái đầu, rứa là họ đành phải tha cho tôi về, đi chỗ khác chơi cho rảnh nợ! Tuy nhiên sự theo dõi rình rập của người bạn thân thiết của dân, khiến tôi phát chán. Tôi muốn cắt ngắn thời gian ở với cha già để quay vào Đà Nẵng. May cho tôi, về sau anh công an thân mến đã biến mất vì bận công tác đi xa!
Những trang Nhật Ký Viết Muộn này coi bộ đã lòng thòng quá rồi. Tôi sẽ ngưng lập tức. Người đọc chán, người viết còn chán hơn. Nhất là cơn buồn ngủ đang kéo tới, tôi xin chào các bạn...
Viết xong tại San Jose, trưa ngày 22/6/01
Phan Mộng Hoàn
Source : Hoàng hôn thôn Vỹ
Trang Phan Mộng Hoàn
art2all.net
PHAN MỘNG HOÀN - NGHỀ GIỮ TRẺ
PHAN MỘNG HOÀN
NGHỀ GIỮ TRẺ
Ðang còn váng vất giữa cơn thức ngủ bất thường vì vừa trở về từ Việt Nam, tôi đã nhận job mới: giữ trẻ.
Vượt Tuyến, con trai lớn của vợ chồng tôi, hôm còn ở Huế chịu tang ông ngoại nó, Bu gọi về nói, me nhớ thu xếp giờ khi về lại nhà coi em bé cho tụi con. Thế là, hôm nay tôi gật gà gật gù ôm cháu nội là cu Reo ngủ suốt ngày.
Lần đầu tiên tôi thực sự giữ trẻ. Trước đây mấy năm, tôi chỉ giữ tạm thời. Khi con gái lớn từ Oakland thỉnh thoảng về San Jose nhận việc chụp hình vùng này, đem Zoe giao cho bà ngoại coi em bé cho nó. Tôi chỉ việc chơi với con nhỏ như chơi búp bê. Nu tên do tôi đặt là Ngân Hà, nay Nu chọn cho con gái tên Sông An. May ra cuộc đời không sóng gió chìm nổi như thời của ba me hậu-75.
Vợ chồng tôi có sáu đứa con, ba trai ba gái, tên gọi chơi của tụi nhóc là Bu, Nu, Na, Bơ, Bom, Nhon. Năm đứa lớn đẻ trước 75, nuôi dễ dàng dù tôi vẫn ngày hai buổi đi dạy học, đệ nhị cấp đàng hoàng. Thời đó có người giúp việc, thay mình lo nấu cơm, làm việc nhà và coi trẻ. Nên tôi tha hồ sản xuất hai năm một mà không ngán chút nào hết. Minhon ra đời sau ‘Giải phóng’, nhưng nhờ ở xúm xít với đại gia đình khi cả nhà di cư xuống Miền Tây mưu ‘tìm đường cứu nước’, các dì, em gái tôi thay nhau chơi với út Nhon nên tôi vẫn thong thả.
Rồi thời gian qua, bằn bặt trôi, cha con Vượt Tuyến vượt biên thoát qua Mỹ trước, sáu me con tôi ‘trần ai khoai củ’ rớt lại. Gia đình nhỏ của chúng tôi đoàn tụ sau 11 năm chia cách. Thời kỳ khốn khổ lúc một mình làm mẹ Mốc bầm dập, nuôi bầy con nheo nhóc ở quê hương, được đền bù. Các con học hành thành đạt, lần lượt nên vai nên vóc và có đôi có cặp. Vợ chồng tôi trở thành ông bà ngoại với hai cháu, bé Zoe của MiNu và cu Michelangelo của MiNa. Bây giờ chúng tôi thực sự làm ông bà nội khi cu Reo chào đời.
Nhà Vượt Tuyến ở miệt Camden, mỗi sáng vào lúc 8 giờ ngày thứ ba, tư, và năm vợ chồng Bu thay nhau lái xe xuống đón tôi lên nhà giữ bé. Vì còn mê muội ngủ ngày thức đêm nên tôi không dám tự lái xe, sợ tông vào lề bất tử nguy hiểm.
Cô dâu dạy cho mẹ chồng cách hâm bình sữa dưới vòi nước nóng, sao cho sữa vừa độ ấm. Xong đổ sữa vào chiếc túi ni lông nhỏ nhét sâu vào lòng cái biberon xinh xinh có cái cổ cong cong, có nắp núm vú đậy ở trên, và thêm một cái nắp mở được phiá dưới đáy. Tôi chăm chú nhìn tay cô dâu thoăn thoắt những động tác đổ sữa, gắn chặt nắp, cho sữa nằm êm trong bình... Cô ấy dặn tôi phải lo canh đồng hồ, nếu thằng cu khóc và cứ cách 2 giờ trở lên là có thể cho cháu ăn. Một lũ chai lọ đầy ‘sữa mẹ’ đã sắp sẵn, xếp ngay hàng thẳng lối trong tủ lạnh. Hay ghê, lúc này các bà mẹ rất chịu khó nuôi con bằng sữa mình. Ðể cho em bé vẫn có sữa ăn ở nhà khi mẹ đi làm vắng, họ thường ‘vắt’ sữa để dành bằng máy hút sữa, rồi sớt ra cho vào các hũ nhỏ, đặt trong tủ lạnh, như thế sữa vẫn tươi ngon. Nuôi con bằng sữa mẹ có nhiều lợi ích. Như bà mẹ tránh được nguy cơ bị cancer vú, em bé bú bình vẫn là bú sữa mẹ, các người giữ trẻ như bà nội bà ngoại chỉ việc chờ đến giờ hâm nóng cho bé ăn, khỏi pha chế lôi thôi.Thú thật, bà nội này hơi quýnh quáng trước sự trình bày nhanh gọn của mẹ thằng cu. Mai Liên gốc Việt, ra đời rồi trưởng thành ở Mỹ. Vợ Bu chỉ nghe được tiếng Việt Nam, mà phát âm thì ngọng nghịu. Mỗi lần hai me con đối thoại, cô dâu trưởng của tôi sử dụng cả ba ngôn ngữ, Việt-Tây-Mẽo. Còn tôi chủ trương chỉ dùng tiếng Việt Nam mỗi khi nói chuyện với con cái cháu chắt trong nhà. Ðó là vì tôi muốn duy trì tinh thần ‘không được quên tiếng mẹ đẻ’ đối với mọi thành viên lớn bé trong gia đình.
Ngày đầu tiên nhận job giữ trẻ, tôi không khỏi lúng túng.
Trước khi kể cho bạn nghe cái nghề ấy, tôi xin phép mở ngoặc nhắc sơ một chút về ‘lý lịch’ của mình ở giai đoạn này. Kể từ hồi rời bỏ tổ quốc yêu dấu vào cuối tháng 11 năm 1990, để sang đoàn tụ với cha con Vượt Tuyến ở Bắc Cali. Trời bắt tôi quay đủ một vòng 180 độ đến chóng mặt. Phải làm lại cuộc đời bắt đầu từ con số Zéro tròn trĩnh. Thoạt tiên là làm quen với mọi tiện nghi của đời sống Mỹ. Xứ sở giàu có, văn minh tột bực này so với quê hương tôi vừa đành đoạn bỏ lại bên kia nửa vòng điạ cầu, đúng là hai thái cực. Cho nên ngay tuần lễ thứ nhất ở đất nước Cờ Hoa, tôi luôn ngơ ngác nhiều lúc hoảng sợ đến buồn cười. Sau này ngồi nghĩ lại tôi thường bật cười một mình như kẻ tâm thần.
Ngày ấy, cách nay hơn 13 năm. Cái chi trong nhà ông xã tôi cũng khiến mình ngỡ ngàng. Tôi nhớ hôm đó, chỉ một mình tôi ở nhà. Mọi người, kẻ đến sở làm, người đi học hoặc đến chơi nhà bạn. Ðang là mùa đông giá rét, ngoài kia cây cối trụi lá, đường sá buồn hiu. Tôi bỗng nghe ầm ầm phiá sau, chỗ đặt máy giặt máy sấy. Tôi mở cửa hông thò đầu vô dòm. Cha mẹ ơi! tôi thấy cái máy giặt đang vùng vằng, nhảy nhấp nhô. Tôi hoảng quá, chạy ra phòng khách, rồi mở cửa lớn vọt ra ngoài đường cho chắc ăn. Tim đập thình thịch liên hồi kỳ trận. Ðứng mãi một mình cho tới lúc cả người tái tê mới dám trở vào nhà!
Qua năm thứ hai ở Mỹ, tôi thực sự đi học, vào trường West Valley College nằm tít trên Saratoga. Nhà tôi từng theo học ở đây khi mới đến Hoa Kỳ. Sau này bạn bè, học trò cũ của chúng tôi đều ‘bị’ anh ấy nhiệt tình giới thiệu và hướng dẫn họ nên ‘làm lại cuộc đời’ bắt đầu nơi đây. Trở lại đời sinh viên, tôi chọn ngành Art. Sở dĩ thế là vì, mớ chữ nghĩa tiếng mẹ đẻ của tôi mang theo đâu có ăn thua chi khi nhập vào xã hội mới mẻ này. Còn tôi, may sao trong dòng máu mình luân lưu gene hội họa. Ông ngoại tôi là Nguyễn Khắc Nhân vốn là họa sĩ hoàng gia triều vua Thành Thái. Thế hệ kế tiếp là một dãy các ông cậu đều là họa sĩ nổi tiếng, Phi Hổ, Phi Long, Phi Hùng và Phi Phụng tức nữ họa sĩ Maria Mộng Hoa, là mẹ tôi. Thế hệ thứ ba là lứa chúng tôi. Các cậu tôi đều có con nối dõi di truyền của cha ông. Riêng nhà chúng tôi có chính thức hai họa sĩ, chị Mộng Hòa tôi và đứa em trai thứ mười là Phan Xuân Hạ. Cho nên tôi nghĩ rằng mình thế nào cũng xơ múi chút đỉnh gene Mỹ thuật. Tôi đã học hoài học hủy ở đây mà không thèm chán. Tôi nhởn nhơ vui sống kiếp học trò ngành Art. Tôi còn hăng hái xúm vô làm báo cho sinh viên Việt Nam. Tôi quán xuyến hầu hết tiết mục dùm cho các bạn trẻ, bởi bọn họ đang chúi mũi chúi lái ra vì vừa học fulltime, vừa ‘cày’ tối đa. Cuối cùng thì tôi cũng phải ra trường với mảnh bằng đại học AA bé nhất xứ sở phồn vinh này.
Nói dông dài chi thì cũng phải thú nhận mình là thứ làm ăn tài tử, thuần túy tự do-Tôi ưa chi làm nấy. Ðủ các món ăn chơi và thực tế thanh nhàn. Ðàn địch, viết lách, làm báo, vẽ vời, nặn tượng, giặt giũ, nấu nướng hoặc làm vườn. Khi rảnh và chán mọi thứ thì xem phim bộ. Phim xã hội, phim chưởng, phim Ðài Loan, Hồng Kông, chắc chắn không ‘chơi’ phim Trung Quốc, vì dở chịu không thấu. Gần đây chịu ảnh hưởng cô dâu thứ hai, vợ Hồng Lĩnh, mới cưới từ quê hương sang ba năm nay. Thụy An mê phim Hàn quốc, nên tôi có dịp say sưa theo dõi những mối tình lâm ly tay ba, tay tư của các tài tử đẹp gái xứ Cao ly ngày trước. Nhưng nay thì bye bye tất cả, tôi chăm chú vào nghề baby sitter cho trọn đạo làm bà với người ta.
Cháu nội đích tôn họ Hồ nhà tôi tên Việt Nam như bố già nó, nhưng bỏ ‘middle name’ chữ Vượt, chỉ giữ lại Sĩ, tức Hồ Sĩ Tuyến. Còn Vượt Tuyến là tên con trai tôi, được ba me đặt ra để kỷ niệm ông nội cu Reo, năm 1958 theo đường Lào vượt rừng núi Trường Sơn để trốn chạy chế độ bất nhân từng truy quét thành tích địa chủ của nhạc gia tôi. Cụ cố nội cháu tôi đã gục ngã tại chỗ vào năm cải cách ruộng đất 1953.
Tên Mỹ của thằng cu là Jared. Tuy nhiên bà nội chướng kỳ này thích gọi là Reo. Bởi vì cháu tôi mỗi khi khoái chí, nó thích reo lên lãnh lót như chim khướu thiệt vui tai. Qua ngày thứ ba hành nghề giữ trẻ, bà cháu chúng tôi đã thành một đôi tri kỷ. Thằng bé sắp tròn 5 tháng tuổi mà khôn lanh đáo để. Vừa ‘chộ mệ’ bà nội là hai mắt sáng trưng như đèn pha, cái miệng toe toét cười với bà, ngó thương quá.
Tôi vội vàng đưa tay ẵm nó cho Mai Liên sửa soạn đi làm. Hôm nay Bu đã gắn cho me bộ chữ Việt vào máy vi tính. Tôi đặt cu Reo vào chiếc ghế nhỏ nửa nằm nửa ngồi của trẻ con gần dưới chân mình, sao cho vừa với tầm mắt có thể quan sát nó. Tôi phải nhớ để ý đến cháu, nói chuyện với nó, chỉ là ‘gù gù’ thôi, như thế thằng bé sẽ không bực mình la lối om sòm vì... cô đơn! Nhưng không lâu, chừng mươi phút ngồi im, nó bắt đầu hục hặc, chân đạp tay quơ, nhặng xị cả lên. Tôi thì đang mê gõ máy. Dòng tư tưởng tuôn trào, quên nhìn thằng bé. Thế là nó hét lên điếc tai. Bà nội liền cụt hứng. Rời máy, tôi cúi xuống tháo cũi sổ lồng cho thằng nhóc. Cu Reo im ngay, tròn mắt đen láy nhìn bà thân thiện. Tôi bế cháu vào lòng, cho nó ngồi ngay ngắn trên đùi mình. Khi tôi dò mở máy tìm xem loạt ảnh vừa thu được khi về thăm ba tôi. Tay khẽ đụng ‘con chuột’ thế nào không hiểu, trước mắt chợt hiện ra trên khung hình, cảnh hai bà cháu cu Reo đang ngon giấc trưa. Tôi thì nhắm tít mắt ngủ, miệng trề ra kỳ cục, trên ngực mình là thằng cháu nội năm tháng tuổi nằm bẹp dí cũng say sưa khò. Cái đầu bé tí tròn hoay âu yếm sát bên cổ bà. Thì ra Bu buổi trưa tạt về thăm, sở làm cu cậu cách nhà có dăm phút. Hắn ta sốt ruột vì lần đầu tiên bà già trầu lãnh nhiệm vụ gay go. Nhờ thế Vượt Tuyến đã săn được tấm hình ngộ nghĩnh này. Hôm ấy, cho cháu bú xong sạch bách chai sữa mẹ, tôi trở cơn buồn ngủ quá chừng. Tôi đặt cu Reo vào giường nó, khe khẽ hát mấy câu ca dao, mắt tôi díu lại nặng như đeo chì. Thằng cu mở mắt thao láo nhìn tôi, rồi cựa quậy không yên và bắt đầu khóc. Thế là bà nội phải bế nó lên, ôm nó đi lui đi tới, hát lè nhè bao nhiêu bài thơ ngày xưa quen gõ đầu trẻ. Thơ Kiều, rồi Chinh phụ ngâm, đến Ca dao. Ru nhẹ rồi hát to, cu Reo vẫn trơ mắt ếch ra ngắm bà. Phần tôi mỗi lúc mắt một trĩu nặng, hai tay ôm cháu mỏi nhừ và chân bước loạng quạng, chỉ muốn lăn đùng ra thôi. Cuối cùng đành ngồi xuống cái ghế đu đưa, tiếp tục ngân nga nhạc Trịnh Công Sơn, chuyển sang hát Ngậm ngùi, thơ lục bát của Huy Cận do Phạm Duy phổ nhạc. Tôi lắng nghe tự thấy sao mà du dương, rền rĩ, và bát nháo thế. Nhưng tạ ơn Trời Phật, chàng tí hon của tôi bấy giờ mới bằng lòng nhắm nghiền mắt ngủ êm. Tôi khe khẽ bế nó lên, đặt nó vào giường, nhưng êm là thế, thằng bé ré lên khóc ngon lành. Tôi đã loay hoay vừa ôm hờ hai tay mình vào cháu bé vừa trổ giọng ca ngâm đủ mùi. Lần này hắn cứ nhất định lì ra khóc vang. Vậy là bà nội phải đầu hàng nó. Tôi lại ẵm nó ra khỏi giường, lại dặt dìu bước ngắn bước dài. Rồi cứ thế ôm cu Reo dạo mãi ra phòng khách, vào phòng ngủ, quanh quanh khắp nhà. Vừa hò Huế buồn như chấu cắn, thổn thức mấy câu Nam Ai Nam Bình sầu não nuột. Tôi còn bắt qua Vọng Cổ kiểu Út Trà Ôn mùi mẫn. Trong ký ức có bao nhiêu loại ca nhạc, cổ điển rồi hiện đại tôi đem ra thực hành, coi thử có trị nổi thằng cháu nội khó tính này không. Sau cùng cháu tôi mệt quá (có lẽ vì nghe bà hát mãi?) nó quay ra ngáy. Lần này tôi khôn hồn ôm cháu sẽ sàng leo lên giường ba me nó, nhẹ nhàng lăn mình xuống rồi sau đó chìm vào giấc mộng từ lúc nào! Ðó là nguồn gốc của tấm hình bà ru cháu.
Cu Reo thích đứng chơi trên hai đầu gối bà, nó quay mặt vào tôi nhìn chăm chú một lúc rồi nhoẻn miệng cười. Lòng tôi chan hoà niềm vui. Nắng ngoài kia sân lấp lánh mời gọi, tôi bế cháu mở cửa ra vườn, lững thững dạo chơi. Muà xuân đã về, gió nhẹ man mác, cỏ xanh tươi. Trong chậu sành nơi góc vườn, đám hoa tím bé tí rưng rưng khoe cánh mỏng.
Màu tím đậm của sắc Forget-me-not khiến tôi chợt nhớ tới Zoe. Con bé con này rất mê màu tím. Khi nó bập bẹ tập nói, tiếng đầu tiên là tím. Cái miệng xinh xinh chúm lại rồi phát ra thanh âm sắc ngọt. Bà ngoại này hạnh phúc quá chừng. Thế là suốt buổi trưa muà hè năm Sông An vừa tròn một tuổi, tôi hí hửng bồng Zoe thăm thú khắp mọi xó xỉnh của vườn nhà ngoại. Tôi dừng ngang khóm hoa Brigitte màu hồng phấn vừa he hé chớm nụ, thoáng ửng chút sắc tím nhạt. Zoe reo lên: tím. Tôi vội vàng ôm cháu vào khoe ầm với cả nhà đang tụ tập dưới bóng cây sồi.
Me nó thích thú khám phá con bé con sớm yêu màu sắc lãng mạn. Nu dành lấy Zoe trong tay me và làm một vòng quanh vườn để trắc nghiệm. Khi dạo qua bụi hoa leo đang nở những chùm trắng như tuyết đọng, Nu dè chừng, theo dõi con bé. Zoe sà xuống, bật reo lên: tím!
Từ đó về sau, áo quần, giày vớ rồi đồ chơi hay bất cứ thứ gì dính vào Zoe, luôn luôn là màu tím! Còn cu Reo, nó sẽ thích loại màu nào đây?
Cuối tuần của nghề giữ trẻ là chiều thứ năm. Hai bà cháu chia tay hẹn sẽ sớm gặp lại nhau ngày thứ ba sắp tới. Nhưng chưa chi qua hôm sau tôi đã thấy nhớ cháu. Những tưởng được rảnh rang ở nhà tha hồ vui vì sẽ làm đủ việc theo dự tính trong đầu. Sáng thứ sáu tôi thẫn thờ vô ra trong căn nhà quạnh hiu vì thiếu tiếng khóc tiếng reo cười của đứa cháu nội. Hèn chi sách vở không ngừng nhắc gợi về ba thứ âm thanh tạo nên hạnh phúc cho tổ ấm một mái nhà: tiếng hời hỡi của bà ru cháu, tiếng ê a học bài của lũ trẻ thơ và tiếng dệt cửi của người vợ đảm đang nội trợ. Tôi chợt bâng khuâng nhớ lại tuổi thanh xuân.
Thuở ấy, hai vợ chồng đều trẻ măng. Tốt nghiệp đại học, hai đứa cùng chọn ngành giáo dục. Ðời sống còn hàn vi nên mỗi thứ tiêu pha phải chi ly tính toán. Khi có mang Vượt Tuyến, tôi lo may hàng tá tã lót (hồi đó làm chi có sẵn tã lót tiện dụng như bây giờ -loại tã này, đặt em bé ở đâu, hay ai có vui tay đòi bế cũng không hề sợ dây bẩn vì bé tiêu tiểu bất ngờ). Tôi tỉ mỉ thêu ren từng chiếc áo xinh xinh, đan vớ, móc crocher mũ nón. Tôi tự tay làm lấy tất cả đồ dùng cho đứa con sắp chào đời. Tôi vui thú áp dụng bài học nữ công khi còn đi học. Rồi khi con trai chào đời, mẹ tôi mỗi cuối tuần từ Huế theo xe đò tất tả vượt đèo Hải Vân vào Ðà Nẵng thăm cháu và nuôi con gái ở cữ. Má săn sóc tôi theo lối xưa, hơ háp xông phây con gái cẩn thận. Má nói, như thế sữa mẹ mới ấm áp, an toàn cho em bé bú mà không đau bụng, phần con sau này khi lớn tuổi vẫn ‘săn dòn’ như là ‘con gái’ v.v... Vì Bu là đứa cháu ngoại đầu tiên của ba má tôi, nên nó là trân châu bảo ngọc của đại gia đình.
Tôi nhớ lại tháng thứ nhất của mình khi ‘nằm nơi’ cu Tuyến, tôi vẫn chưa quen xưng me với em bé, mồm miệng sao mà ngượng nghịu thế. Tôi kêu nó là... em và xưng... chị! Riêng thằng bé lạ chưa, mấy hôm có bà ngoại ở chơi, nó ngoan lắm, tối ngủ yên, cách ba giờ ngoại nó lay tôi dậy cho bé bú. Thằng con không đòi bế hay khóc nhè. Nhưng mẹ tôi vừa ra Huế là hắn liền trở quẻ. Ðêm tôi ngủ chập chờn vì nó cứ đòi rúc vú mẹ mới chịu im, còn không thì khóc váng lên, dỗ sao cũng không bằng lòng. Cứ thế, tôi nhợt nhạt người ra vì thiếu ngủ. Em bé chướng kỳ ghê, ban ngày ngủ khì, triền miên hằng mấy tiếng đồng hồ. Me thì cương sữa người như sốt lên, thằng cu vẫn không thèm dậy bú. Rồi khi đêm về, chứng nào tật nấy. Thằng chó con tỉnh như sáo, mở mắt đen láy ra chơi, còn mình thì buồn ngủ quá chừng. Nó còn đòi bế lên, nếu không thì phải bú chằm chặp, không một lúc rời vú mẹ. Nhiều lúc nhà tôi sốt ruột vì nghe con khóc, ghé vào giúp một tay cho me nó ngủ. Anh ấy bồng em bé lên à ơi ru, chịu khó đi lui đi tới ngân nga mãi những điệu trầm điệu bổng, tôi nghe lơ mơ in như gần hết pho Kim Vân Kiều. Anh chàng cu lắng tai nghe rất thích chí, nằm êm thắm trong lòng bố thưởng thức. Nhưng rồi, khi bố sẻ sàng đặt xuống giường, tức thì cu cậu ré lên vang làng chuyển xóm. Trong tháng tuổi thứ nhất ấy của cu Tuyến, vợ chồng trẻ chúng tôi thực sự vất vả.
Dạo đó, vào niên khoá 64-65, dù chưa lấy xong mảnh bằng Cử Nhân, nhưng khi nộp đơn xin được bổ đi dạy giờ, tôi đã được cho về Quốc Học Huế. Tôi đã từ chối, không dám nhận cái sứ vụ lệnh ngon lành này. Lý do, chúng tôi vừa đám cưới xong. Nếu nhận, vợ chồng son phải sống xa cách người một nơi. Nhất là nếu có em bé làm sao tôi xoay sở nổi đây. Tôi vừa tròn 23, trẻ quá một khi vào làm cô giáo ở ngôi trường nam sinh đệ nhị cấp lớn nhất miền trung này. Do thế, lúc sinh Vượt Tuyến tôi rảnh rang ở nhà nuôi con. Còn nhà tôi thì đang đeo nặng một tuần mấy chục giờ vừa trường công và tư thục ở Ðà Nẵng. Cho nên vì đêm nào cũng phải thức giúp vợ ru con, sáng lại anh ấy phờ phạc hệt anh chàng thua bạc lúc đến trường. Rồi cuối tuần bà ngoại cu Tuyến lại xuất hiện, thằng chó con lại ngoan, ăn rồi là quay ra ngủ. Tôi theo dõi thấy má chỉ ầu ơ với cháu, bế lên tí xíu, xoa lưng nó, vỗ tay nhè nhẹ, âu yếm hôn vào đôi chân bé xíu của cháu. Chỉ có thế mà sao nó hiền lành dễ bảo ngay. Và tôi, tôi lăn ra ngủ cho bù một tuần lễ dài trắng mắt vì thức đêm với em bé.
Cũng thế, bây giờ làm bà nội cu Reo. Ngó Bu cứng rắn cho thằng con vào nôi, mặc cho thằng bé khóc đỏ mặt tía tai, con trai tôi tỉnh bơ quay ra phòng làm việc tiếp. Tôi ngạc nhiên hỏi vì sao lại có biện pháp mạnh như thế. Vượt Tuyến trả lời, mình kỷ luật và me coi, lát nữa hắn ngủ ngon lành! Nhưng tôi làm sao đành nhìn cháu bé khổ sở như thế. Tôi ẵm nó ra, bế lên tay, ru khe khẽ mấy câu ca dao và ít phút sau, cháu tôi êm ái chìm vào giấc điệp.
Tuần lễ thứ hai khi lên giữ cháu, Mai Liên khoe với tôi chiếc xe tập đi vừa sắm cho con. Tôi ngẩng ra nhìn. Bao nhiêu là đồ chơi đẹp và hấp dẫn treo quanh khung xe. Chiếc hộp hình cầu trong veo, mình khẽ vuốt lên, chợt réo rắc và xoay tít. Con tôm hùm dơ hai cái càng đỏ chói, ấn nhẹ tay thôi đã ầm ĩ tiếng reo thanh thoát. Con cua vàng hai mắt lồi tinh quái. Chú mực ma mặc áo đỏ tươi, ngó nhí nhảnh. Rồi con cá vàng bạn nàng Mermaid. Chú hải cẩu thập thò, ông sao nhấp nháy biết hát và cầu vồng đủ màu kêu rì rào. Tôi vui, như thế là thằng bé chơi thoả thích nhé và tha hồ cho bà nội làm việc. Me thằng cu thả nó vào xe nơi chiếc túi vải may theo dạng quần tắm. Nó cười hí hửng, hai chân dậm thiệt khỏe trên tấm sàn, nó xoay người gần nửa vòng, hai tay quơ ra đập lên mấy cái đồ chơi vừa tầm tay làm phát ra một loạt âm thanh rộn ràng nghe vui tai. Tôi mải miết làm việc. Không quên lâu lâu đùa nhẹ lên mớ đồ chơi cho chúng khua rộn rã. Nhưng mươi phút sau thôi, cu Reo đã reo ầm ĩ đòi bà nội phải lưu ý.
Tôi ngẫm nghĩ nhớ lại. Ngày xưa, con vịt cao su bóp nhẹ tay vào là nó kêu chút chít, đó là món quà đầu tiên của bà ngoại cho Vượt Tuyến. Con vịt xinh xinh màu lục tươi rói ấy đã làm bạn với con trai đầu lòng của vợ chồng tôi suốt thời nó nằm nôi. Về sau, chú vịt dễ thương này còn tiếp tục sống thân tình với Nu, Na nữa. Con vịt đơn giản, đồ chơi hiền lành của em bé thời chúng tôi mới lập gia đình, mãi in đậm vào ký ức khó phai nhòa trong tôi.
Nay, làm sao đếm cho xuể hàng chục hằng trăm món đồ chơi của trẻ thơ. Như bé Zoe, có riêng cả một căn phòng đặt đồ chơi cho nó. Bố Zoe tự tay đóng cho con gái một căn gác nhỏ, có thang leo lên lầu. Trên ấy, me nó trang trí giường nệm lòa xoà, thêu ren hoa cùng lụa là cho Zoe, không khác chi giường ngủ của nàng công chúa tí hon. Dưới gác là phòng khách, vừa là phòng ăn. Zoe tiếp đãi ông bà ngoại thật chu đáo. Ba người chúng tôi chui vào ngồi lom khom trong khoang nhỏ ấy. Zoe loay hoay nấu nướng. Nó tíu tít pha trà, dọn bánh cake vừa nướng trong lò ra mời ông bà ‘thời’. Nó sung sướng nhìn chúng tôi xuýt xoa nhắm trà với bánh nóng hôi hổi. Ông ngoại còn bày đặt order thêm cà phê. Zoe ba tuổi, nhanh nhẹn pha chế, rành rẽ không thua chi bố nó khi chiêu đãi ông nhạc. Tất nhiên mọi thứ đều là đồ chơi, làm bằng nhựa, bằng nhôm sáng loáng xinh xẻo, là tài sản của bé Sông An, cháu ngoại yêu qúy của chúng tôi.
Tôi mơ màng nhớ lại, món đồ chơi của út Hoài em gái tôi, cái lung tung. Ba má tôi sinh đến mười hai đứa con, gồm sáu trai sáu gái, không kể một em bé má tôi bị hư thai. Thằng em trai thứ 11, cả nhà gọi là Út Hậu. Nhưng về sau trong nhà lại lòi thêm bé gái nữa, chúng tôi đề nghị kêu nó là Hoài. Lần này chương trình bà Âu Cơ của ba má Hoa Hường thiệt sự chấm dứt. Tôi hơn đứa em gái út ít này đến 15 tuổi. Dạo đó tôi đang học thi Ðíp Lôm. Má bận vẽ vời và trông coi tiệm ảnh, nên tôi phải giữ em. Tôi cho nó nằm trên tấm vải nilông và đặt trên sàn nhà lát gỗ. Hồi đó tã lót em bé đâu có an toàn như bây giờ, nếu cho nó ngự trên nệm giường ‘tiểu thư’ của mình thì đến mang họa vì sẽ khai mùi nước tiểu ‘cả đời’! Tôi vừa giữ em vừa làm toán, học bài như điên. Em bé ngoan ngoãn nằm chơi một mình. Tôi nhớ mình đã chịu khó xuống chợ Ðông Ba, tìm mua cho em một con thỏ bằng nhựa kêu chút chít, mua thêm một cái lung tung nữa. Nhưng con thỏ hồng dễ thương ấy không làm nó thích bằng món kia.
Lung tung là loại đồ chơi thông dụng của trẻ con. Có hình dáng giống như một cái kẹo que khổng lồ. Cái que tre nhỏ dài cỡ hơn gang tay, đường kính 5 ly, được chuốt trơn láng. Ðầu que mang 1 cái nan tre rộng cỡ bề ngang một lóng tay và được uốn cong thành hình tròn, đường kính khoảng 6, 7 cm. Người ta bịt kín 2 mặt mỗi bên bằng lớp giấy căng thẳng. Hai bên hông dính hai sợi chỉ dài đeo tòn teng mỗi đầu 1 hột gạo. Mình chỉ việc lâu lâu dùng mấy ngón tay lăn lên đuôi que cho nó quay vòng vòng, hai hột gạo sẽ chạm lên mặt trống bằng giấy, phát ra âm thanh rộn ràng. Út Hoài của tôi chăm chú theo dõi vui thú. Ðồ chơi đơn sơ là thế mà em gái Út tôi tỏ ra ham thích không chán. Nó thiệt ngoan, nằm chơi một mình, để yên cho bà chị nhỏ này ‘dùi mài kinh sử’.
Tôi miên man hồi tưởng, thời thơ ấu sống với ba má. Gia đình cả chục anh chị em. Thế mà lần lửa, cả bầy chúng tôi đều được nuôi dưỡng chu đáo, được cho ăn học đến nơi đến chốn, rồi trưởng thành vào đời có nghề nghiệp hẳn hoi với xã hội. Ðến thế hệ mình, con cái nửa tá, chúng tôi cũng lo cho các con đầy đủ.
Trước 75, ngoài việc học chữ ở trường, dù còn bé tí, cả bầy còn theo lớp đặc biệt về Pháp Văn. Nguyên chúng là học sinh trường Nguyễn Hiền-xuất phát từ Blaise Pascalvốn thuần túy chương trình Pháp. Tuần hai buổi, tôi mời thêm cô giáo piano đến nhà. Mộc Lan tốt nghiệp thủ khoa trường Quốc Gia Âm Nhạc Huế. Cô ấy dạy dương cầm cho Bu Nu Na với phương pháp và thủ thuật mới mẻ, khác hẳn khi mình học đàn với các soeur ở Jeanne d’Arc, cho nên lũ trẻ tiến bộ trông thấy. Me chỉ việc dò bài cho chúng và kèm cu Bơ làm quen những phím đàn, nhận diện ‘tính tình tang’ từng nốt đen nốt trắng. Nhưng Hồng Lĩnh, vừa lên ba coi bộ cũng muốn tham gia với các anh chị. Nó nói, con muốn học với Mộc Lan kìa! Bởi vì thằng bé đã thấy mommy cũng thụ giáo với nữ nghệ sĩ tài hoa và xinh đẹp này kia mà. Dạo ấy, tụi nhóc còn được cái may mắn có bà ngoại là họa sĩ, nên tha hồ cho chúng tập tành vẽ vời, pha màu thích chí mỗi ngày ở họa thất của ngoại, sát nách Trung Tâm Văn hóa Pháp, là nơi chúng phải có mặt thường xuyên mỗi chiều sau lúc tan học lớp ngày ở Nguyễn Hiền.
Dòng tư tưởng về thời dĩ vãng của tôi chợt gián đoạn, có tiếng cu Reo đang lãnh lót cất lên ở phòng nó. Tôi chạy xuống, bế cháu đặt vào chiếc xe đẩy, nai nịt gọn gàng cho nó. Sáng nay hai bà cháu tôi sẽ ‘hành quân’, ‘thám hiểm’ quanh quanh các con đường nhỏ của xóm nhà hàng xóm. Nắng ấm, thoáng trời xanh trên kia bao la, gió nhè nhẹ hiền hòa, nên tôi mở trần xe mà không che kín. Thằng bé con mở mắt to nghiêng ngó ngắm cảnh vật. Trước nhà ai cỏ non cũng xanh mơn mởn, mấy khóm hoa ngũ sắc tươi cười chào đón chúng tôi. Hoa ngũ sắc gợi nhớ quê nhà. Nơi ấy, chúng thường mọc hoang ở các vùng núi non hoặc vùng quê. Những thân dừa ngất cao xa xa khiến tôi da diết nhớ hàng cau vườn quê nội.
Hôm tôi về, ghé thôn Nguyệt Biều thăm vườn trẻ. Nơi đây, các soeur Dòng Mến Thánh Giá nhận nuôi giữ miễn phí một số trẻ con nhà nghèo khổ, bị bại liệt. Bầy trẻ tật nguyền, đứa thì nghẹo đầu cố vươn hai tay ra níu áo tôi, cái cổ to bạnh ra vì suốt ngày cứ uốn éo cần cổ để điều khiển tay chân khi làm việc gì. Bé khác có cái đầu thiệt bự, hai mắt húng hiếng, thân mình vặn vẹo. Có trẻ hai chân gầy lép tong teo, đang cố lết đi. Một số lớn, chậm phát triển, bị câm điếc, gầy yếu, bụng ỏng, chân tay ngắn, và da xanh mét. Tất cả đều là những đứa trẻ, con nhà cùng túng vùng quê tôi. Cha mẹ chúng lao động cật lực vẫn kiếm không đủ ăn, gia đình nào cũng một bầy nheo nhóc. Họ đã đem đứa con dị tật bẩm sinh đến gửi miễn phí ở đây, các soeur tận tình trông nom, tập luyện cho con họ phần nào trở lại bình thường. Lớp trẻ em bại liệt này đã được cho ăn no buổi trưa, nhờ thế phụ huynh có thể yên tâm chạy lo kiếm gạo nuôi cả nhà. Tôi và một nhóm bạn thân người Huế, từ nhiều năm qua, đã rủ nhau gom góp chút tiền gửi về tiếp sức với các nữ tu thôn Nguyệt Biều lo buổi ăn trưa cho lũ trẻ khốn khổ ấy.
Tiếng một con chim lẻ bạn chiêm chiếp kêu lên đâu đây, đánh thức tôi quay trở về hiện tại. Cu Reo ngơ ngác nhìn bà. Tôi cúi xuống hôn cháu. Thằng bé hí hửng nhếch chiếc miệng xinh. Tôi đẩy xe dạo tiếp. Thằng chó con của tôi long lanh mắt ngắm những bông lá đuôi chồn mươn mướt màu nâu, chợt đỏ tươi dưới ánh nắng ban mai. Cây cỏ lá hoa rung rinh, lao xao theo cơn gió từ đâu đùa tới. Tôi để ý, thằng bé ngây ra nhìn không chớp mắt. Tôi nghĩ vu vơ, thiên nhiên xinh đẹp có lẽ còn hấp dẫn trẻ thơ hơn so với hàng loạt món đồ chơi tinh xảo do con người tạo ra!
Sáng nay cô dâu thưa với mẹ chồng, tuần này Mai Liên bận quá, grand ma giữ cu Reo thêm ngày thứ sáu cho Mai Liên. Tôi liền OK vui vẻ. Cháu nội tôi một tháng qua đã quen được bà ru ngủ bằng những dòng thơ dân gian. Cho nên tôi sẽ tiếp tục hát cho cháu tôi nghe những câu ca dao đơn sơ mà chan chứa tình tự dân tộc:
Con mèo con chó có lông
Cây tre có mắt nồi đồng có quai.
Hết gạo thì có Ðồng Nai
Hết củi đã có Tân Sài chở vô
Có vàng vàng nỏ hay phô
Có con con nói trầm trồ mẹ nghe...
Tôi mơ màng tưởng tượng ngày cu Reo chập chững tập đi những bước đầu tiên, ngày cháu bập bẹ học nói. Rồi nó sẽ dần khôn lớn, tôi sẽ giảng cho cháu nghe ý nghĩa những câu thơ bà thường ru nó ngủ thuở thơ ấu... Dòng suy tưởng lại bị cắt đứt, cu Reo đang thét to giận dỗi vì bà bỏ quên nó nãy giờ trong chiếc xe tập đi một mình...
San Jose, mùa Phục Sinh 2003
.
Source : Hoàng hôn thôn Vỹ
Phan Mộng Hoàn
NGHỀ GIỮ TRẺ
Ðang còn váng vất giữa cơn thức ngủ bất thường vì vừa trở về từ Việt Nam, tôi đã nhận job mới: giữ trẻ.
Vượt Tuyến, con trai lớn của vợ chồng tôi, hôm còn ở Huế chịu tang ông ngoại nó, Bu gọi về nói, me nhớ thu xếp giờ khi về lại nhà coi em bé cho tụi con. Thế là, hôm nay tôi gật gà gật gù ôm cháu nội là cu Reo ngủ suốt ngày.
Lần đầu tiên tôi thực sự giữ trẻ. Trước đây mấy năm, tôi chỉ giữ tạm thời. Khi con gái lớn từ Oakland thỉnh thoảng về San Jose nhận việc chụp hình vùng này, đem Zoe giao cho bà ngoại coi em bé cho nó. Tôi chỉ việc chơi với con nhỏ như chơi búp bê. Nu tên do tôi đặt là Ngân Hà, nay Nu chọn cho con gái tên Sông An. May ra cuộc đời không sóng gió chìm nổi như thời của ba me hậu-75.
Vợ chồng tôi có sáu đứa con, ba trai ba gái, tên gọi chơi của tụi nhóc là Bu, Nu, Na, Bơ, Bom, Nhon. Năm đứa lớn đẻ trước 75, nuôi dễ dàng dù tôi vẫn ngày hai buổi đi dạy học, đệ nhị cấp đàng hoàng. Thời đó có người giúp việc, thay mình lo nấu cơm, làm việc nhà và coi trẻ. Nên tôi tha hồ sản xuất hai năm một mà không ngán chút nào hết. Minhon ra đời sau ‘Giải phóng’, nhưng nhờ ở xúm xít với đại gia đình khi cả nhà di cư xuống Miền Tây mưu ‘tìm đường cứu nước’, các dì, em gái tôi thay nhau chơi với út Nhon nên tôi vẫn thong thả.
Rồi thời gian qua, bằn bặt trôi, cha con Vượt Tuyến vượt biên thoát qua Mỹ trước, sáu me con tôi ‘trần ai khoai củ’ rớt lại. Gia đình nhỏ của chúng tôi đoàn tụ sau 11 năm chia cách. Thời kỳ khốn khổ lúc một mình làm mẹ Mốc bầm dập, nuôi bầy con nheo nhóc ở quê hương, được đền bù. Các con học hành thành đạt, lần lượt nên vai nên vóc và có đôi có cặp. Vợ chồng tôi trở thành ông bà ngoại với hai cháu, bé Zoe của MiNu và cu Michelangelo của MiNa. Bây giờ chúng tôi thực sự làm ông bà nội khi cu Reo chào đời.
Nhà Vượt Tuyến ở miệt Camden, mỗi sáng vào lúc 8 giờ ngày thứ ba, tư, và năm vợ chồng Bu thay nhau lái xe xuống đón tôi lên nhà giữ bé. Vì còn mê muội ngủ ngày thức đêm nên tôi không dám tự lái xe, sợ tông vào lề bất tử nguy hiểm.
Cô dâu dạy cho mẹ chồng cách hâm bình sữa dưới vòi nước nóng, sao cho sữa vừa độ ấm. Xong đổ sữa vào chiếc túi ni lông nhỏ nhét sâu vào lòng cái biberon xinh xinh có cái cổ cong cong, có nắp núm vú đậy ở trên, và thêm một cái nắp mở được phiá dưới đáy. Tôi chăm chú nhìn tay cô dâu thoăn thoắt những động tác đổ sữa, gắn chặt nắp, cho sữa nằm êm trong bình... Cô ấy dặn tôi phải lo canh đồng hồ, nếu thằng cu khóc và cứ cách 2 giờ trở lên là có thể cho cháu ăn. Một lũ chai lọ đầy ‘sữa mẹ’ đã sắp sẵn, xếp ngay hàng thẳng lối trong tủ lạnh. Hay ghê, lúc này các bà mẹ rất chịu khó nuôi con bằng sữa mình. Ðể cho em bé vẫn có sữa ăn ở nhà khi mẹ đi làm vắng, họ thường ‘vắt’ sữa để dành bằng máy hút sữa, rồi sớt ra cho vào các hũ nhỏ, đặt trong tủ lạnh, như thế sữa vẫn tươi ngon. Nuôi con bằng sữa mẹ có nhiều lợi ích. Như bà mẹ tránh được nguy cơ bị cancer vú, em bé bú bình vẫn là bú sữa mẹ, các người giữ trẻ như bà nội bà ngoại chỉ việc chờ đến giờ hâm nóng cho bé ăn, khỏi pha chế lôi thôi.Thú thật, bà nội này hơi quýnh quáng trước sự trình bày nhanh gọn của mẹ thằng cu. Mai Liên gốc Việt, ra đời rồi trưởng thành ở Mỹ. Vợ Bu chỉ nghe được tiếng Việt Nam, mà phát âm thì ngọng nghịu. Mỗi lần hai me con đối thoại, cô dâu trưởng của tôi sử dụng cả ba ngôn ngữ, Việt-Tây-Mẽo. Còn tôi chủ trương chỉ dùng tiếng Việt Nam mỗi khi nói chuyện với con cái cháu chắt trong nhà. Ðó là vì tôi muốn duy trì tinh thần ‘không được quên tiếng mẹ đẻ’ đối với mọi thành viên lớn bé trong gia đình.
Ngày đầu tiên nhận job giữ trẻ, tôi không khỏi lúng túng.
Trước khi kể cho bạn nghe cái nghề ấy, tôi xin phép mở ngoặc nhắc sơ một chút về ‘lý lịch’ của mình ở giai đoạn này. Kể từ hồi rời bỏ tổ quốc yêu dấu vào cuối tháng 11 năm 1990, để sang đoàn tụ với cha con Vượt Tuyến ở Bắc Cali. Trời bắt tôi quay đủ một vòng 180 độ đến chóng mặt. Phải làm lại cuộc đời bắt đầu từ con số Zéro tròn trĩnh. Thoạt tiên là làm quen với mọi tiện nghi của đời sống Mỹ. Xứ sở giàu có, văn minh tột bực này so với quê hương tôi vừa đành đoạn bỏ lại bên kia nửa vòng điạ cầu, đúng là hai thái cực. Cho nên ngay tuần lễ thứ nhất ở đất nước Cờ Hoa, tôi luôn ngơ ngác nhiều lúc hoảng sợ đến buồn cười. Sau này ngồi nghĩ lại tôi thường bật cười một mình như kẻ tâm thần.
Ngày ấy, cách nay hơn 13 năm. Cái chi trong nhà ông xã tôi cũng khiến mình ngỡ ngàng. Tôi nhớ hôm đó, chỉ một mình tôi ở nhà. Mọi người, kẻ đến sở làm, người đi học hoặc đến chơi nhà bạn. Ðang là mùa đông giá rét, ngoài kia cây cối trụi lá, đường sá buồn hiu. Tôi bỗng nghe ầm ầm phiá sau, chỗ đặt máy giặt máy sấy. Tôi mở cửa hông thò đầu vô dòm. Cha mẹ ơi! tôi thấy cái máy giặt đang vùng vằng, nhảy nhấp nhô. Tôi hoảng quá, chạy ra phòng khách, rồi mở cửa lớn vọt ra ngoài đường cho chắc ăn. Tim đập thình thịch liên hồi kỳ trận. Ðứng mãi một mình cho tới lúc cả người tái tê mới dám trở vào nhà!
Qua năm thứ hai ở Mỹ, tôi thực sự đi học, vào trường West Valley College nằm tít trên Saratoga. Nhà tôi từng theo học ở đây khi mới đến Hoa Kỳ. Sau này bạn bè, học trò cũ của chúng tôi đều ‘bị’ anh ấy nhiệt tình giới thiệu và hướng dẫn họ nên ‘làm lại cuộc đời’ bắt đầu nơi đây. Trở lại đời sinh viên, tôi chọn ngành Art. Sở dĩ thế là vì, mớ chữ nghĩa tiếng mẹ đẻ của tôi mang theo đâu có ăn thua chi khi nhập vào xã hội mới mẻ này. Còn tôi, may sao trong dòng máu mình luân lưu gene hội họa. Ông ngoại tôi là Nguyễn Khắc Nhân vốn là họa sĩ hoàng gia triều vua Thành Thái. Thế hệ kế tiếp là một dãy các ông cậu đều là họa sĩ nổi tiếng, Phi Hổ, Phi Long, Phi Hùng và Phi Phụng tức nữ họa sĩ Maria Mộng Hoa, là mẹ tôi. Thế hệ thứ ba là lứa chúng tôi. Các cậu tôi đều có con nối dõi di truyền của cha ông. Riêng nhà chúng tôi có chính thức hai họa sĩ, chị Mộng Hòa tôi và đứa em trai thứ mười là Phan Xuân Hạ. Cho nên tôi nghĩ rằng mình thế nào cũng xơ múi chút đỉnh gene Mỹ thuật. Tôi đã học hoài học hủy ở đây mà không thèm chán. Tôi nhởn nhơ vui sống kiếp học trò ngành Art. Tôi còn hăng hái xúm vô làm báo cho sinh viên Việt Nam. Tôi quán xuyến hầu hết tiết mục dùm cho các bạn trẻ, bởi bọn họ đang chúi mũi chúi lái ra vì vừa học fulltime, vừa ‘cày’ tối đa. Cuối cùng thì tôi cũng phải ra trường với mảnh bằng đại học AA bé nhất xứ sở phồn vinh này.
Nói dông dài chi thì cũng phải thú nhận mình là thứ làm ăn tài tử, thuần túy tự do-Tôi ưa chi làm nấy. Ðủ các món ăn chơi và thực tế thanh nhàn. Ðàn địch, viết lách, làm báo, vẽ vời, nặn tượng, giặt giũ, nấu nướng hoặc làm vườn. Khi rảnh và chán mọi thứ thì xem phim bộ. Phim xã hội, phim chưởng, phim Ðài Loan, Hồng Kông, chắc chắn không ‘chơi’ phim Trung Quốc, vì dở chịu không thấu. Gần đây chịu ảnh hưởng cô dâu thứ hai, vợ Hồng Lĩnh, mới cưới từ quê hương sang ba năm nay. Thụy An mê phim Hàn quốc, nên tôi có dịp say sưa theo dõi những mối tình lâm ly tay ba, tay tư của các tài tử đẹp gái xứ Cao ly ngày trước. Nhưng nay thì bye bye tất cả, tôi chăm chú vào nghề baby sitter cho trọn đạo làm bà với người ta.
Cháu nội đích tôn họ Hồ nhà tôi tên Việt Nam như bố già nó, nhưng bỏ ‘middle name’ chữ Vượt, chỉ giữ lại Sĩ, tức Hồ Sĩ Tuyến. Còn Vượt Tuyến là tên con trai tôi, được ba me đặt ra để kỷ niệm ông nội cu Reo, năm 1958 theo đường Lào vượt rừng núi Trường Sơn để trốn chạy chế độ bất nhân từng truy quét thành tích địa chủ của nhạc gia tôi. Cụ cố nội cháu tôi đã gục ngã tại chỗ vào năm cải cách ruộng đất 1953.
Tên Mỹ của thằng cu là Jared. Tuy nhiên bà nội chướng kỳ này thích gọi là Reo. Bởi vì cháu tôi mỗi khi khoái chí, nó thích reo lên lãnh lót như chim khướu thiệt vui tai. Qua ngày thứ ba hành nghề giữ trẻ, bà cháu chúng tôi đã thành một đôi tri kỷ. Thằng bé sắp tròn 5 tháng tuổi mà khôn lanh đáo để. Vừa ‘chộ mệ’ bà nội là hai mắt sáng trưng như đèn pha, cái miệng toe toét cười với bà, ngó thương quá.
Tôi vội vàng đưa tay ẵm nó cho Mai Liên sửa soạn đi làm. Hôm nay Bu đã gắn cho me bộ chữ Việt vào máy vi tính. Tôi đặt cu Reo vào chiếc ghế nhỏ nửa nằm nửa ngồi của trẻ con gần dưới chân mình, sao cho vừa với tầm mắt có thể quan sát nó. Tôi phải nhớ để ý đến cháu, nói chuyện với nó, chỉ là ‘gù gù’ thôi, như thế thằng bé sẽ không bực mình la lối om sòm vì... cô đơn! Nhưng không lâu, chừng mươi phút ngồi im, nó bắt đầu hục hặc, chân đạp tay quơ, nhặng xị cả lên. Tôi thì đang mê gõ máy. Dòng tư tưởng tuôn trào, quên nhìn thằng bé. Thế là nó hét lên điếc tai. Bà nội liền cụt hứng. Rời máy, tôi cúi xuống tháo cũi sổ lồng cho thằng nhóc. Cu Reo im ngay, tròn mắt đen láy nhìn bà thân thiện. Tôi bế cháu vào lòng, cho nó ngồi ngay ngắn trên đùi mình. Khi tôi dò mở máy tìm xem loạt ảnh vừa thu được khi về thăm ba tôi. Tay khẽ đụng ‘con chuột’ thế nào không hiểu, trước mắt chợt hiện ra trên khung hình, cảnh hai bà cháu cu Reo đang ngon giấc trưa. Tôi thì nhắm tít mắt ngủ, miệng trề ra kỳ cục, trên ngực mình là thằng cháu nội năm tháng tuổi nằm bẹp dí cũng say sưa khò. Cái đầu bé tí tròn hoay âu yếm sát bên cổ bà. Thì ra Bu buổi trưa tạt về thăm, sở làm cu cậu cách nhà có dăm phút. Hắn ta sốt ruột vì lần đầu tiên bà già trầu lãnh nhiệm vụ gay go. Nhờ thế Vượt Tuyến đã săn được tấm hình ngộ nghĩnh này. Hôm ấy, cho cháu bú xong sạch bách chai sữa mẹ, tôi trở cơn buồn ngủ quá chừng. Tôi đặt cu Reo vào giường nó, khe khẽ hát mấy câu ca dao, mắt tôi díu lại nặng như đeo chì. Thằng cu mở mắt thao láo nhìn tôi, rồi cựa quậy không yên và bắt đầu khóc. Thế là bà nội phải bế nó lên, ôm nó đi lui đi tới, hát lè nhè bao nhiêu bài thơ ngày xưa quen gõ đầu trẻ. Thơ Kiều, rồi Chinh phụ ngâm, đến Ca dao. Ru nhẹ rồi hát to, cu Reo vẫn trơ mắt ếch ra ngắm bà. Phần tôi mỗi lúc mắt một trĩu nặng, hai tay ôm cháu mỏi nhừ và chân bước loạng quạng, chỉ muốn lăn đùng ra thôi. Cuối cùng đành ngồi xuống cái ghế đu đưa, tiếp tục ngân nga nhạc Trịnh Công Sơn, chuyển sang hát Ngậm ngùi, thơ lục bát của Huy Cận do Phạm Duy phổ nhạc. Tôi lắng nghe tự thấy sao mà du dương, rền rĩ, và bát nháo thế. Nhưng tạ ơn Trời Phật, chàng tí hon của tôi bấy giờ mới bằng lòng nhắm nghiền mắt ngủ êm. Tôi khe khẽ bế nó lên, đặt nó vào giường, nhưng êm là thế, thằng bé ré lên khóc ngon lành. Tôi đã loay hoay vừa ôm hờ hai tay mình vào cháu bé vừa trổ giọng ca ngâm đủ mùi. Lần này hắn cứ nhất định lì ra khóc vang. Vậy là bà nội phải đầu hàng nó. Tôi lại ẵm nó ra khỏi giường, lại dặt dìu bước ngắn bước dài. Rồi cứ thế ôm cu Reo dạo mãi ra phòng khách, vào phòng ngủ, quanh quanh khắp nhà. Vừa hò Huế buồn như chấu cắn, thổn thức mấy câu Nam Ai Nam Bình sầu não nuột. Tôi còn bắt qua Vọng Cổ kiểu Út Trà Ôn mùi mẫn. Trong ký ức có bao nhiêu loại ca nhạc, cổ điển rồi hiện đại tôi đem ra thực hành, coi thử có trị nổi thằng cháu nội khó tính này không. Sau cùng cháu tôi mệt quá (có lẽ vì nghe bà hát mãi?) nó quay ra ngáy. Lần này tôi khôn hồn ôm cháu sẽ sàng leo lên giường ba me nó, nhẹ nhàng lăn mình xuống rồi sau đó chìm vào giấc mộng từ lúc nào! Ðó là nguồn gốc của tấm hình bà ru cháu.
Cu Reo thích đứng chơi trên hai đầu gối bà, nó quay mặt vào tôi nhìn chăm chú một lúc rồi nhoẻn miệng cười. Lòng tôi chan hoà niềm vui. Nắng ngoài kia sân lấp lánh mời gọi, tôi bế cháu mở cửa ra vườn, lững thững dạo chơi. Muà xuân đã về, gió nhẹ man mác, cỏ xanh tươi. Trong chậu sành nơi góc vườn, đám hoa tím bé tí rưng rưng khoe cánh mỏng.
Màu tím đậm của sắc Forget-me-not khiến tôi chợt nhớ tới Zoe. Con bé con này rất mê màu tím. Khi nó bập bẹ tập nói, tiếng đầu tiên là tím. Cái miệng xinh xinh chúm lại rồi phát ra thanh âm sắc ngọt. Bà ngoại này hạnh phúc quá chừng. Thế là suốt buổi trưa muà hè năm Sông An vừa tròn một tuổi, tôi hí hửng bồng Zoe thăm thú khắp mọi xó xỉnh của vườn nhà ngoại. Tôi dừng ngang khóm hoa Brigitte màu hồng phấn vừa he hé chớm nụ, thoáng ửng chút sắc tím nhạt. Zoe reo lên: tím. Tôi vội vàng ôm cháu vào khoe ầm với cả nhà đang tụ tập dưới bóng cây sồi.
Me nó thích thú khám phá con bé con sớm yêu màu sắc lãng mạn. Nu dành lấy Zoe trong tay me và làm một vòng quanh vườn để trắc nghiệm. Khi dạo qua bụi hoa leo đang nở những chùm trắng như tuyết đọng, Nu dè chừng, theo dõi con bé. Zoe sà xuống, bật reo lên: tím!
Từ đó về sau, áo quần, giày vớ rồi đồ chơi hay bất cứ thứ gì dính vào Zoe, luôn luôn là màu tím! Còn cu Reo, nó sẽ thích loại màu nào đây?
Cuối tuần của nghề giữ trẻ là chiều thứ năm. Hai bà cháu chia tay hẹn sẽ sớm gặp lại nhau ngày thứ ba sắp tới. Nhưng chưa chi qua hôm sau tôi đã thấy nhớ cháu. Những tưởng được rảnh rang ở nhà tha hồ vui vì sẽ làm đủ việc theo dự tính trong đầu. Sáng thứ sáu tôi thẫn thờ vô ra trong căn nhà quạnh hiu vì thiếu tiếng khóc tiếng reo cười của đứa cháu nội. Hèn chi sách vở không ngừng nhắc gợi về ba thứ âm thanh tạo nên hạnh phúc cho tổ ấm một mái nhà: tiếng hời hỡi của bà ru cháu, tiếng ê a học bài của lũ trẻ thơ và tiếng dệt cửi của người vợ đảm đang nội trợ. Tôi chợt bâng khuâng nhớ lại tuổi thanh xuân.
Thuở ấy, hai vợ chồng đều trẻ măng. Tốt nghiệp đại học, hai đứa cùng chọn ngành giáo dục. Ðời sống còn hàn vi nên mỗi thứ tiêu pha phải chi ly tính toán. Khi có mang Vượt Tuyến, tôi lo may hàng tá tã lót (hồi đó làm chi có sẵn tã lót tiện dụng như bây giờ -loại tã này, đặt em bé ở đâu, hay ai có vui tay đòi bế cũng không hề sợ dây bẩn vì bé tiêu tiểu bất ngờ). Tôi tỉ mỉ thêu ren từng chiếc áo xinh xinh, đan vớ, móc crocher mũ nón. Tôi tự tay làm lấy tất cả đồ dùng cho đứa con sắp chào đời. Tôi vui thú áp dụng bài học nữ công khi còn đi học. Rồi khi con trai chào đời, mẹ tôi mỗi cuối tuần từ Huế theo xe đò tất tả vượt đèo Hải Vân vào Ðà Nẵng thăm cháu và nuôi con gái ở cữ. Má săn sóc tôi theo lối xưa, hơ háp xông phây con gái cẩn thận. Má nói, như thế sữa mẹ mới ấm áp, an toàn cho em bé bú mà không đau bụng, phần con sau này khi lớn tuổi vẫn ‘săn dòn’ như là ‘con gái’ v.v... Vì Bu là đứa cháu ngoại đầu tiên của ba má tôi, nên nó là trân châu bảo ngọc của đại gia đình.
Tôi nhớ lại tháng thứ nhất của mình khi ‘nằm nơi’ cu Tuyến, tôi vẫn chưa quen xưng me với em bé, mồm miệng sao mà ngượng nghịu thế. Tôi kêu nó là... em và xưng... chị! Riêng thằng bé lạ chưa, mấy hôm có bà ngoại ở chơi, nó ngoan lắm, tối ngủ yên, cách ba giờ ngoại nó lay tôi dậy cho bé bú. Thằng con không đòi bế hay khóc nhè. Nhưng mẹ tôi vừa ra Huế là hắn liền trở quẻ. Ðêm tôi ngủ chập chờn vì nó cứ đòi rúc vú mẹ mới chịu im, còn không thì khóc váng lên, dỗ sao cũng không bằng lòng. Cứ thế, tôi nhợt nhạt người ra vì thiếu ngủ. Em bé chướng kỳ ghê, ban ngày ngủ khì, triền miên hằng mấy tiếng đồng hồ. Me thì cương sữa người như sốt lên, thằng cu vẫn không thèm dậy bú. Rồi khi đêm về, chứng nào tật nấy. Thằng chó con tỉnh như sáo, mở mắt đen láy ra chơi, còn mình thì buồn ngủ quá chừng. Nó còn đòi bế lên, nếu không thì phải bú chằm chặp, không một lúc rời vú mẹ. Nhiều lúc nhà tôi sốt ruột vì nghe con khóc, ghé vào giúp một tay cho me nó ngủ. Anh ấy bồng em bé lên à ơi ru, chịu khó đi lui đi tới ngân nga mãi những điệu trầm điệu bổng, tôi nghe lơ mơ in như gần hết pho Kim Vân Kiều. Anh chàng cu lắng tai nghe rất thích chí, nằm êm thắm trong lòng bố thưởng thức. Nhưng rồi, khi bố sẻ sàng đặt xuống giường, tức thì cu cậu ré lên vang làng chuyển xóm. Trong tháng tuổi thứ nhất ấy của cu Tuyến, vợ chồng trẻ chúng tôi thực sự vất vả.
Dạo đó, vào niên khoá 64-65, dù chưa lấy xong mảnh bằng Cử Nhân, nhưng khi nộp đơn xin được bổ đi dạy giờ, tôi đã được cho về Quốc Học Huế. Tôi đã từ chối, không dám nhận cái sứ vụ lệnh ngon lành này. Lý do, chúng tôi vừa đám cưới xong. Nếu nhận, vợ chồng son phải sống xa cách người một nơi. Nhất là nếu có em bé làm sao tôi xoay sở nổi đây. Tôi vừa tròn 23, trẻ quá một khi vào làm cô giáo ở ngôi trường nam sinh đệ nhị cấp lớn nhất miền trung này. Do thế, lúc sinh Vượt Tuyến tôi rảnh rang ở nhà nuôi con. Còn nhà tôi thì đang đeo nặng một tuần mấy chục giờ vừa trường công và tư thục ở Ðà Nẵng. Cho nên vì đêm nào cũng phải thức giúp vợ ru con, sáng lại anh ấy phờ phạc hệt anh chàng thua bạc lúc đến trường. Rồi cuối tuần bà ngoại cu Tuyến lại xuất hiện, thằng chó con lại ngoan, ăn rồi là quay ra ngủ. Tôi theo dõi thấy má chỉ ầu ơ với cháu, bế lên tí xíu, xoa lưng nó, vỗ tay nhè nhẹ, âu yếm hôn vào đôi chân bé xíu của cháu. Chỉ có thế mà sao nó hiền lành dễ bảo ngay. Và tôi, tôi lăn ra ngủ cho bù một tuần lễ dài trắng mắt vì thức đêm với em bé.
Cũng thế, bây giờ làm bà nội cu Reo. Ngó Bu cứng rắn cho thằng con vào nôi, mặc cho thằng bé khóc đỏ mặt tía tai, con trai tôi tỉnh bơ quay ra phòng làm việc tiếp. Tôi ngạc nhiên hỏi vì sao lại có biện pháp mạnh như thế. Vượt Tuyến trả lời, mình kỷ luật và me coi, lát nữa hắn ngủ ngon lành! Nhưng tôi làm sao đành nhìn cháu bé khổ sở như thế. Tôi ẵm nó ra, bế lên tay, ru khe khẽ mấy câu ca dao và ít phút sau, cháu tôi êm ái chìm vào giấc điệp.
Tuần lễ thứ hai khi lên giữ cháu, Mai Liên khoe với tôi chiếc xe tập đi vừa sắm cho con. Tôi ngẩng ra nhìn. Bao nhiêu là đồ chơi đẹp và hấp dẫn treo quanh khung xe. Chiếc hộp hình cầu trong veo, mình khẽ vuốt lên, chợt réo rắc và xoay tít. Con tôm hùm dơ hai cái càng đỏ chói, ấn nhẹ tay thôi đã ầm ĩ tiếng reo thanh thoát. Con cua vàng hai mắt lồi tinh quái. Chú mực ma mặc áo đỏ tươi, ngó nhí nhảnh. Rồi con cá vàng bạn nàng Mermaid. Chú hải cẩu thập thò, ông sao nhấp nháy biết hát và cầu vồng đủ màu kêu rì rào. Tôi vui, như thế là thằng bé chơi thoả thích nhé và tha hồ cho bà nội làm việc. Me thằng cu thả nó vào xe nơi chiếc túi vải may theo dạng quần tắm. Nó cười hí hửng, hai chân dậm thiệt khỏe trên tấm sàn, nó xoay người gần nửa vòng, hai tay quơ ra đập lên mấy cái đồ chơi vừa tầm tay làm phát ra một loạt âm thanh rộn ràng nghe vui tai. Tôi mải miết làm việc. Không quên lâu lâu đùa nhẹ lên mớ đồ chơi cho chúng khua rộn rã. Nhưng mươi phút sau thôi, cu Reo đã reo ầm ĩ đòi bà nội phải lưu ý.
Tôi ngẫm nghĩ nhớ lại. Ngày xưa, con vịt cao su bóp nhẹ tay vào là nó kêu chút chít, đó là món quà đầu tiên của bà ngoại cho Vượt Tuyến. Con vịt xinh xinh màu lục tươi rói ấy đã làm bạn với con trai đầu lòng của vợ chồng tôi suốt thời nó nằm nôi. Về sau, chú vịt dễ thương này còn tiếp tục sống thân tình với Nu, Na nữa. Con vịt đơn giản, đồ chơi hiền lành của em bé thời chúng tôi mới lập gia đình, mãi in đậm vào ký ức khó phai nhòa trong tôi.
Nay, làm sao đếm cho xuể hàng chục hằng trăm món đồ chơi của trẻ thơ. Như bé Zoe, có riêng cả một căn phòng đặt đồ chơi cho nó. Bố Zoe tự tay đóng cho con gái một căn gác nhỏ, có thang leo lên lầu. Trên ấy, me nó trang trí giường nệm lòa xoà, thêu ren hoa cùng lụa là cho Zoe, không khác chi giường ngủ của nàng công chúa tí hon. Dưới gác là phòng khách, vừa là phòng ăn. Zoe tiếp đãi ông bà ngoại thật chu đáo. Ba người chúng tôi chui vào ngồi lom khom trong khoang nhỏ ấy. Zoe loay hoay nấu nướng. Nó tíu tít pha trà, dọn bánh cake vừa nướng trong lò ra mời ông bà ‘thời’. Nó sung sướng nhìn chúng tôi xuýt xoa nhắm trà với bánh nóng hôi hổi. Ông ngoại còn bày đặt order thêm cà phê. Zoe ba tuổi, nhanh nhẹn pha chế, rành rẽ không thua chi bố nó khi chiêu đãi ông nhạc. Tất nhiên mọi thứ đều là đồ chơi, làm bằng nhựa, bằng nhôm sáng loáng xinh xẻo, là tài sản của bé Sông An, cháu ngoại yêu qúy của chúng tôi.
Tôi mơ màng nhớ lại, món đồ chơi của út Hoài em gái tôi, cái lung tung. Ba má tôi sinh đến mười hai đứa con, gồm sáu trai sáu gái, không kể một em bé má tôi bị hư thai. Thằng em trai thứ 11, cả nhà gọi là Út Hậu. Nhưng về sau trong nhà lại lòi thêm bé gái nữa, chúng tôi đề nghị kêu nó là Hoài. Lần này chương trình bà Âu Cơ của ba má Hoa Hường thiệt sự chấm dứt. Tôi hơn đứa em gái út ít này đến 15 tuổi. Dạo đó tôi đang học thi Ðíp Lôm. Má bận vẽ vời và trông coi tiệm ảnh, nên tôi phải giữ em. Tôi cho nó nằm trên tấm vải nilông và đặt trên sàn nhà lát gỗ. Hồi đó tã lót em bé đâu có an toàn như bây giờ, nếu cho nó ngự trên nệm giường ‘tiểu thư’ của mình thì đến mang họa vì sẽ khai mùi nước tiểu ‘cả đời’! Tôi vừa giữ em vừa làm toán, học bài như điên. Em bé ngoan ngoãn nằm chơi một mình. Tôi nhớ mình đã chịu khó xuống chợ Ðông Ba, tìm mua cho em một con thỏ bằng nhựa kêu chút chít, mua thêm một cái lung tung nữa. Nhưng con thỏ hồng dễ thương ấy không làm nó thích bằng món kia.
Lung tung là loại đồ chơi thông dụng của trẻ con. Có hình dáng giống như một cái kẹo que khổng lồ. Cái que tre nhỏ dài cỡ hơn gang tay, đường kính 5 ly, được chuốt trơn láng. Ðầu que mang 1 cái nan tre rộng cỡ bề ngang một lóng tay và được uốn cong thành hình tròn, đường kính khoảng 6, 7 cm. Người ta bịt kín 2 mặt mỗi bên bằng lớp giấy căng thẳng. Hai bên hông dính hai sợi chỉ dài đeo tòn teng mỗi đầu 1 hột gạo. Mình chỉ việc lâu lâu dùng mấy ngón tay lăn lên đuôi que cho nó quay vòng vòng, hai hột gạo sẽ chạm lên mặt trống bằng giấy, phát ra âm thanh rộn ràng. Út Hoài của tôi chăm chú theo dõi vui thú. Ðồ chơi đơn sơ là thế mà em gái Út tôi tỏ ra ham thích không chán. Nó thiệt ngoan, nằm chơi một mình, để yên cho bà chị nhỏ này ‘dùi mài kinh sử’.
Tôi miên man hồi tưởng, thời thơ ấu sống với ba má. Gia đình cả chục anh chị em. Thế mà lần lửa, cả bầy chúng tôi đều được nuôi dưỡng chu đáo, được cho ăn học đến nơi đến chốn, rồi trưởng thành vào đời có nghề nghiệp hẳn hoi với xã hội. Ðến thế hệ mình, con cái nửa tá, chúng tôi cũng lo cho các con đầy đủ.
Trước 75, ngoài việc học chữ ở trường, dù còn bé tí, cả bầy còn theo lớp đặc biệt về Pháp Văn. Nguyên chúng là học sinh trường Nguyễn Hiền-xuất phát từ Blaise Pascalvốn thuần túy chương trình Pháp. Tuần hai buổi, tôi mời thêm cô giáo piano đến nhà. Mộc Lan tốt nghiệp thủ khoa trường Quốc Gia Âm Nhạc Huế. Cô ấy dạy dương cầm cho Bu Nu Na với phương pháp và thủ thuật mới mẻ, khác hẳn khi mình học đàn với các soeur ở Jeanne d’Arc, cho nên lũ trẻ tiến bộ trông thấy. Me chỉ việc dò bài cho chúng và kèm cu Bơ làm quen những phím đàn, nhận diện ‘tính tình tang’ từng nốt đen nốt trắng. Nhưng Hồng Lĩnh, vừa lên ba coi bộ cũng muốn tham gia với các anh chị. Nó nói, con muốn học với Mộc Lan kìa! Bởi vì thằng bé đã thấy mommy cũng thụ giáo với nữ nghệ sĩ tài hoa và xinh đẹp này kia mà. Dạo ấy, tụi nhóc còn được cái may mắn có bà ngoại là họa sĩ, nên tha hồ cho chúng tập tành vẽ vời, pha màu thích chí mỗi ngày ở họa thất của ngoại, sát nách Trung Tâm Văn hóa Pháp, là nơi chúng phải có mặt thường xuyên mỗi chiều sau lúc tan học lớp ngày ở Nguyễn Hiền.
Dòng tư tưởng về thời dĩ vãng của tôi chợt gián đoạn, có tiếng cu Reo đang lãnh lót cất lên ở phòng nó. Tôi chạy xuống, bế cháu đặt vào chiếc xe đẩy, nai nịt gọn gàng cho nó. Sáng nay hai bà cháu tôi sẽ ‘hành quân’, ‘thám hiểm’ quanh quanh các con đường nhỏ của xóm nhà hàng xóm. Nắng ấm, thoáng trời xanh trên kia bao la, gió nhè nhẹ hiền hòa, nên tôi mở trần xe mà không che kín. Thằng bé con mở mắt to nghiêng ngó ngắm cảnh vật. Trước nhà ai cỏ non cũng xanh mơn mởn, mấy khóm hoa ngũ sắc tươi cười chào đón chúng tôi. Hoa ngũ sắc gợi nhớ quê nhà. Nơi ấy, chúng thường mọc hoang ở các vùng núi non hoặc vùng quê. Những thân dừa ngất cao xa xa khiến tôi da diết nhớ hàng cau vườn quê nội.
Hôm tôi về, ghé thôn Nguyệt Biều thăm vườn trẻ. Nơi đây, các soeur Dòng Mến Thánh Giá nhận nuôi giữ miễn phí một số trẻ con nhà nghèo khổ, bị bại liệt. Bầy trẻ tật nguyền, đứa thì nghẹo đầu cố vươn hai tay ra níu áo tôi, cái cổ to bạnh ra vì suốt ngày cứ uốn éo cần cổ để điều khiển tay chân khi làm việc gì. Bé khác có cái đầu thiệt bự, hai mắt húng hiếng, thân mình vặn vẹo. Có trẻ hai chân gầy lép tong teo, đang cố lết đi. Một số lớn, chậm phát triển, bị câm điếc, gầy yếu, bụng ỏng, chân tay ngắn, và da xanh mét. Tất cả đều là những đứa trẻ, con nhà cùng túng vùng quê tôi. Cha mẹ chúng lao động cật lực vẫn kiếm không đủ ăn, gia đình nào cũng một bầy nheo nhóc. Họ đã đem đứa con dị tật bẩm sinh đến gửi miễn phí ở đây, các soeur tận tình trông nom, tập luyện cho con họ phần nào trở lại bình thường. Lớp trẻ em bại liệt này đã được cho ăn no buổi trưa, nhờ thế phụ huynh có thể yên tâm chạy lo kiếm gạo nuôi cả nhà. Tôi và một nhóm bạn thân người Huế, từ nhiều năm qua, đã rủ nhau gom góp chút tiền gửi về tiếp sức với các nữ tu thôn Nguyệt Biều lo buổi ăn trưa cho lũ trẻ khốn khổ ấy.
Tiếng một con chim lẻ bạn chiêm chiếp kêu lên đâu đây, đánh thức tôi quay trở về hiện tại. Cu Reo ngơ ngác nhìn bà. Tôi cúi xuống hôn cháu. Thằng bé hí hửng nhếch chiếc miệng xinh. Tôi đẩy xe dạo tiếp. Thằng chó con của tôi long lanh mắt ngắm những bông lá đuôi chồn mươn mướt màu nâu, chợt đỏ tươi dưới ánh nắng ban mai. Cây cỏ lá hoa rung rinh, lao xao theo cơn gió từ đâu đùa tới. Tôi để ý, thằng bé ngây ra nhìn không chớp mắt. Tôi nghĩ vu vơ, thiên nhiên xinh đẹp có lẽ còn hấp dẫn trẻ thơ hơn so với hàng loạt món đồ chơi tinh xảo do con người tạo ra!
Sáng nay cô dâu thưa với mẹ chồng, tuần này Mai Liên bận quá, grand ma giữ cu Reo thêm ngày thứ sáu cho Mai Liên. Tôi liền OK vui vẻ. Cháu nội tôi một tháng qua đã quen được bà ru ngủ bằng những dòng thơ dân gian. Cho nên tôi sẽ tiếp tục hát cho cháu tôi nghe những câu ca dao đơn sơ mà chan chứa tình tự dân tộc:
Con mèo con chó có lông
Cây tre có mắt nồi đồng có quai.
Hết gạo thì có Ðồng Nai
Hết củi đã có Tân Sài chở vô
Có vàng vàng nỏ hay phô
Có con con nói trầm trồ mẹ nghe...
Tôi mơ màng tưởng tượng ngày cu Reo chập chững tập đi những bước đầu tiên, ngày cháu bập bẹ học nói. Rồi nó sẽ dần khôn lớn, tôi sẽ giảng cho cháu nghe ý nghĩa những câu thơ bà thường ru nó ngủ thuở thơ ấu... Dòng suy tưởng lại bị cắt đứt, cu Reo đang thét to giận dỗi vì bà bỏ quên nó nãy giờ trong chiếc xe tập đi một mình...
San Jose, mùa Phục Sinh 2003
.
Source : Hoàng hôn thôn Vỹ
Phan Mộng Hoàn
PHAN MỘNG HOÀN - TUỔI MƯỜI LĂM
TUỔI MƯỜI LĂM
Tấm lụa mềm màu xanh da trời khe khẽ lay động. Gió chiều từ phía kia Thương Bạc thổi lên đem theo cơn gió mát của sông Hương về, làm Mai khoan khoái vô cùng. Cô đóng tập toán lại, rời bàn học và ra đứng chơi bên cửa sổ. Thoáng màu xanh phơn phớt bay lên, vải lụa mềm mại quét nhẹ lên má cô bé gây cảm giác buồn buồn dễ chịu. Mai vươn vai làm một động tác thư dãn cho tan hết mỏi mệt sau những giây phút học hành căng thẳng. Sau hè, cô đã lên lớp đệ tứ, bước vào năm thi chuyển sang đệ nhị cấp. Vì thế ngay từ bây giờ hai chị em đã bắt đầu ráo riết chuẩn bị cho mùa thi gay go sắp tới.
Từ hè năm trước mạ đã cẩn thận kiếm thầy kèm toán cho hai đứa. Ông thầy dạy tra là một anh chàng Quốc Học ban Tú Tài, người dài ngoằn, hai mắt chim sâu đen, nhỏ. Anh thầy có vẻ rụt rè thiếu tự tin, da mặt thì men mét màu núi lam chiều, tái tê phiền muộn. Ngay từ giây phút đầu tiên Mai đã không ưa nổi anh thầy. Đầu óc cô bé đã mọc ra bao trò tinh nghịch để chọc phá cho đỡ buồn ngủ. Cứ vào khoảng trưa trưa chưa tới 2 giờ thầy đã ngồi lù lù nơi phòng khách. Mai trước đó còn tỉnh như sáo sậu, vậy mà nghe mạ kêu, hai đứa lên học! là tự nhiên hai mí sụp xuống, mắt Mai ríu lại muốn khò một giấc. Hồi đó vì theo trường ma soeur dạy các môn học toàn tiếng Tây nên khi chuyển trở lại chương trình Việt hai đứa lính quýnh sợ không bắt kịp bạn bè. Nhất là toán. Hết năm Cinquième, tương đương đệ lục, Mai chỉ mới học toán Algèbre, chưa biết tới Géométrie là chi. Vì thế suốt mùa hè năm trước hai chị em không được đi chơi đâu xa, phải ở nhà luyện lại chuyển ngữ tiếng Việt.
Anh thầy tên Cân, mà người ngợm thiếu cân xứng, cứ dài ra như kẹo kéo yến thòn! Chuyên môn diện complet sơ mi trắng, quần tây trắng. Đặc biệt nhất là mái tóc chải brillantine bóng mượt, con ruồi chấp chới bay qua cũng không dám đậu, lỡ trượt té gãy giò răng! Mai nhớ lại kỷ niệm học hè ngắn ngủi đó lại phá ra cười một mình như con khùng. Nhưng đôi khi cô cũng cảm thấy hối hận vì mình đã thiếu lễ độ đối với thầy, bởi dù chi cũng nhứt tự vi sư...huống hồ cô bé đã chịu nhồi nhét bao nhiêu là kiến thức toán khó ưa!
Hôm anh thầy giảng về các định đề Tam giác. Chị Miên ngơ ngác nhìn lên, cứ ngó chăm hăm vô miệng thầy làm như nhìn thế chị sẽ thông minh hơn để minh triết những phần li kỳ của công thức Hình học, vốn khó nhét vô cái đầu óc chỉ ham mơ mộng làm thơ...con cóc của chị ấy. Còn Mai thì ngồi không yên, loay quay như troai, vì suốt buổi trưa trời oi bức khó chịu mà cứ bị nghe rè rè bên tai âm thanh khàn đục, biểu răng cô không bực bội sốt ruột. Cô bé khó lòng tập trung nghe lời giảng, cô còn để tâm trí lang thang ngoài cửa sổ, lát chiều tụi con Thanh hàng xóm đã hẹn Mai nhớ ra cửa sổ phòng khách trên lầu để chuyền sang cho mấy món quà qúy đem về từ Nam kỳ quốc. Bọn này sướng ghê, xuân thu nhị kỳ được bay vô Sàigòn chơi. Lần nào về nhà cũng chịu khó chia cho Mai chút xíu mê tơi từ xứ lạ quê người.
Mai và Thanh vốn là bạn thân ở Jeanne d'Arc. Hai đứa ngồi cùng bàn từ thuở lớp nhì Tiểu học cho tới cuối năm Cinquième. Bầy con gái hai nhà đều là học trò piano của ma soeur Robert. Soeur người Pháp, cao lớn, hai mắt trong veo màu đọt chuối. Soeur là hung thần cho những ai lười tập đàn. Nếu cần, bàn tay to lớn của ma soeur nghệ sĩ sẽ dán lên hai má, lên hai mông các nhạc sĩ tương lai không thương tiếc. Miên là tên lì lợm ăn nhiều đòn nhất. Lý do, Miên thường ngưng tập đàn mỗi khi vắng mặt soeur, ra đứng mơ mộng nhìn trời làm thơ, hoặc mải mê dòm tụi Lycée dượt bóng rổ, bóng chuyền bên kia sân trường hàng xóm.
Chiều nào, kiểng tan trường vừa vang, cả lũ lại thi nhau chạy đua lên lầu nhạc để dành cho được cái đàn tốt nhất...Bây giờ thì rã đám, chị em Mai qua trường khác bỏ ngang việc học đàn. Miên là kẻ sung sướng nhất. Mai hơi buồn, vì cô bé vừa chớm mê nhạc, vừa mới làm quen với Mozart, Betthoven, vừa mới tình tang vui thú với những Valse Favorite, Lettre à Élise, Marche Turque...thế mà giờ đành chia xa. Bởi vì không có sấm sét búa rìu của các bà xơ áp đảo chắc chắn hồn nhạc vào lứa tuổi Mai sẽ lơ là dần thôi. Tụi nhà Thanh vẫn theo trường cũ, bên nhà hắn vẫn nghe réo rắc tiếng đàn.
Anh thầy đều giọng giảng... cho cái plafond nghe, rồi như thường lệ, đằng hắng một tiếng để cao cung hơn và ra bài tập áp dụng. Cho hai tam giác cân... Cuối giờ, đáp số bài chị Miên hơi sai, riêng Mai thì sai bét tà le cò là cái chắc. Thầy nhẹ giọng sửa bài tập:
-Cân khác với đều vì...hai chị nhớ phân biệt!
Thầy kiên nhẫn ra bài tập khác:
-Hai chị chú ý: Cho hai tam giác cân...
Mai hí hoáy ghi chép nhưng thay vì cân cô viết là đều. Bởi vì cô ghét anh thầy kèm tra nên kỵ luôn tên của ảnh! Mà cân và đều thì có chết cha ai mô nờ! Mai cứ thế mà làm theo ý mình một cách oai vệ. Hình như thầy Cân cũng lắc đầu tỏ vẻ bất bình một chút, nhưng anh chỉ lập lại với âm thanh cao hơn:
-Cân! không phải đều!
Mai vẫn tỉnh bơ như điếc, vẫn không viết cân và tất nhiên giải hắn theo nghĩa đều! Sau hai tuần học tập thầy nói thầy nghe, trò cứng cổ khó dạy như thế, mạ đành chịu thua và ân cần xin lỗi thầy, cảm phiền cho phép hai em nghỉ học vì một lý do vô tội vạ gì đó mà Mai đã không thắc mắc hỏi mạ! Vị thầy trẻ sau đó đã bye bye hai cô học trò, ngó qua tưởng thùy mị nết na...lưu luyến từ giã hai cô con gái mặt mũi ngó dễ thương nhưng... thương không dễ chút nào hết! Chàng précepteur ra đi với một phong bao dày cộm mạ đáp ơn thầy, chàng thư sinh hiền lành đến độ thiếu phong cách uy nghi của người thầy dạy dù là dạy kèm!
Từ trên cao này, sau lớp màn che kín khuôn cửa sổ phòng hai chị em, Mai tha hồ quan sát thế gian trôi qua dưới kia một cách an toàn và không sợ ai bắt gặp. Chiều nào Mai cũng để ý thấy chừng ấy nhân vật diễn qua sân khấu của riêng cô.
Con đường Thượng Tứ bề ngang cỡ cái gang tay, bề dài thì như sợi chỉ đứt khúc. Thế nhưng biến thiên linh hoạt làm Mai theo dõi không chán mắt. Một chiếc xe đạp dàn màu đỏ bầm, trông buồn bã như màu da chủ nhân. Ngày nào Mai cũng thấy hắn đạp xe ngang nhà hai, ba lần. Cái đầu cứng ngắc không quay qua quay lại như những kẻ khác. Mai nhận thấy thiên hạ có thói quen ngoảnh mặt về phía nhà mình. Tầng dưới nhà, nơi khung cửa sổ treo rèm đăng ten trắng, rèm mỏng nên thấy thấp thoáng bóng chị Miên ẩn hiện sau đó. Mai cười thầm, mấy ông con trai mắc tật quẹo cổ ni lỡ trúng gió một cái là chết, cho cái cổ quẹo cả đời! Chiếc xe dàn màu đỏ trôi dần vào cổng Thượng Tứ, Mai quan sát thấy hắn lần này chợt khẽ quay đầu nhìn lui. A! Rứa là thêm một tên quẹo cổ của chị Miên! Chị Miên của cô hiền lành, mặt mày dễ coi, hai má rám hồng da dâu với những đường vân li ti, mắt chị Miên xênh xếch mơ mộng, khuôn mặt tam giác như con mèo mà cũng khiến nhiều chàng trồng cây si, lạ thiệt! Còn Mai? con bé phá phách như đứa con trai mới lớn thì khỏi lo ai dòm dỏ tới, nên cô tha hồ trêu chọc chị Miên.
Trừ một bữa. Hôm đó, mạ sai chị Miên đi đâu có việc, chị liền rủ Mai theo. Trời mưa lất phất nên rảo bộ qua cầu Trường Tiền thiệt thú vị. Mai diện chiếc áo mưa trong veo mới tinh, nên vẫn lồ lộ màu chiếc áo dài hồng bên trong. Chị Miên chọc Mai là chiếc bánh bột lọc trần. Mai thích chí biệt hiệu này, bởi cô bé tham ăn bánh quai vạc. Miếng bánh trong trẻo nên ẩn hiện con tôm hồng thắm, thử nhai một miếng, nước ướp rựa ra đậm đà, ngon ơi là ngon. Trời hửng nắng, chị Miên đã cởi áo đi mưa, xếp lại gọn gàng. Mai thì vẫn ham diện, cô thả hàng nút bấm cho hai tà ni lông bay phập phồng trong gió, đi tung tăn đánh đàng xa, cô bé cảm thấy phơi phới trong lòng. Nhưng vừa lúc đó, một chiếc xe đạp của ai trờ tới, chiếc xe đang ngon trớn vút nhanh chợt vướng phải vạt áo của Mai đang bung lên và... rẹt một tiếng nhỏ, vạt ni lông liền dính chặt vào con én của bánh xe, làm cho xe cùng người lái xe phải dừng lại sát bên Mai.
Người đó hốt hoảng kêu lên:
-Xin lỗi! Xin lỗi chị! không phải tại tui...
Mai giận ghê lắm và tiếc đứt ruột vì thế là rách cái áo còn mới tinh khôi. Nhưng Mai vẫn lạnh lùng, mắt nhìn thẳng đàng trước và đáp không hề nhăn mặt:
-Không phải tại ai cả- Tại gió!
Anh chàng thủ phạm trở thành nạn nhân, hắn tái xanh mặt mày có lẽ cảm thấy có lỗi vì đã gây nên tội với người ta! Và nạn nhân trái lại tỉnh khô vô sự coi như không có chuyện chi xảy ra! Từ đó hắn được mang tên Tại gió.
Chị Miên đã chịu khó ghi tên Tại Gió vào trong nhật ký đời chị. Mai lâu rồi ưa lén đọc nhật ký chị Miên nên biết, còn riêng cô bé chưa mê trò chơi này. Có chăng Mai chỉ thích viết... văn! Cô bé nắn nót viết tràn cung mây, tả cảnh trăng sao, mưa gió lung tung cả lên. Chưa thấy nhân vật nào xuất hiện trong cuốn sách bìa cứng màu đỏ chói, bọc ngoài cuốn tập kẽ carô nhỏ xíu của văn sĩ Thùy Mai. Anh Minh đã có lần ghẹo Mai là văn sĩ, khi anh cũng đọc lén thấy em gái tập tễnh sáng tác tối tác tưng bừng như thế. Mai ngán ông anh thám tử của mình ghê lắm. Anh Minh chướng ghê, đã tò mò coi trộm nhật ký của người ta không biết mắc cỡ còn hung hăng khoe ầm ĩ trêu cho chị Miên nổi cáu, phát khóc lên mới thôi. Tính chị Miên hiền, chưa hề la mắng hay đánh Mai lần nào, nhưng vì anh Minh làm quá, cứ lục tìm đọc nhật ký chị ấy hoài, nên có lần hai anh em họ đã đả lôi đài nhau một trận ác liệt. Mai làm trọng tài chạy quanh, không dám xông vô can ai, cuối cùng phải chạy đi méc má!
Thụy Miên viết, Ngó cái mặt lạnh như nước đá của nhỏ Mai, mình thấy thương hại cho tên Tại Gió, hi hi, ai biểu xui cho tên vô phước đụng chi cái con khỉ nhà mình! Tại Gió! Cũng hay! Hắn giận bắt chết mà bày đặt không thèm đếm xỉa tới. Chỉ phiền mạ phải cho mình tiền, biểu đi mua cho em cái áo mới khác...
Chuyện chỉ có rứa mà chị Miên cũng mất công ghi vô nhật ký! Mai lẩm bẩm một mình khi đọc tới đó. Nhưng cũng từ dạo ấy, Mai để ý thấy tên Tại Gió hay xuất hiện trên con đường Thượng Tứ!
Tại-Gió đạp xe nghiêm chỉnh, không quay qua ngó về như thiên hạ khác. Chị Miên có lần thấy hắn đã reo lên mừng rỡ, khoe với em gái:
-Mai ơi! Tại Gió! Mai ơi!
Mai khủng khỉnh nhận xét:
-Đồ con trai chi mà da mặt trắng như thằn lằn mùng năm!
Hắn có mái tóc gờn gợn sóng, người thì mảnh khảnh. Khi xe hắn lướt qua nhà, Mai ngó profil thấy hơi khòng khòng, nét vai gầy chồm ra đằng trước. Anh chàng đạp xe mải miết như vội vàng chuyện chi!
Lần khác, vào sáng Chúa Nhật hai chị em nổi hứng rủ nhau đạp xe qua bên kia cầu Trường Tiền để xem lễ ở Nhà thờ “Nhà Nước“. Thường lệ, họ vẫn dự lễ Misa dưới kia Gia Hội. Khi đổ dốc cầu, Mai cho xe lao vút xuống con đường trải nhựa êm như mũi tên. Cô bé cười khoái chí vì ngày thường xe cộ người ngợm đông đúc dễ chi cho cô làm cua rơ như hôm nay. Gió sớm từ phía sông Hương đuổi theo rạt rào làm tà áo lụa dán sát vào người Mai, ẩn hiện dáng dấp thiếu nữ trông dễ thương ghê. Có tiếng chị Miên kêu chới với đàng sau xa. Mai phải thắng bớt cho xe trôi chậm lại chờ chị ấy. Mãi quay đầu lại nhìn Miên, Mai không kịp thấy một bóng quen quen từ phía bên kia đường ngược lại mình. Miên la lên:
-Mai tề! Tại Gió tề!
Mai nhăn nhăn mặt, ưa dòm họ một chút mà làm phách, không thèm xê xích vai. Hai chị em đưa xe vào trong sâu bên hông Nhà thờ rồi khoá chung xe lại với nhau bằng hai cái khóa vòng. Hai chiếc xe của họ còn mới tinh sơn màu xanh dương xinh như đồng xu sáng loáng, nếu không cẩn thận dễ bị thổi mất.
8 giờ đúng, tiếng chuông từ trên tháp cao ngân nga báo hiệu giờ Thánh lễ. Giáo dân dần đông kín. Mai và Miên đến sớm nên chiếm ghế trên cùng bên phiá nữ. Tượng Đức Nữ Đồng Trinh đang mỉm cười trước mặt, Mai nhìn hai bàn tay dịu dàng của Mẹ Maria đưa ra đằng trước như sẵn sàng che chở cho những ai chạy đến cùng người. Tà áo xanh da trời chập chùng buông rũ xuống, những đóa hoa hồng lấp ló dưới những ngón chân xinh xinh. Hàng nến trắng tỏa sáng lung linh. Hương thơm của hoa Glaieul thoang thoảng khiến tâm hồn cô thiếu nữ như bay bổng lên cõi không trung. Thánh lễ nơi đây trang nghiêm dễ làm Mai có ý hướng dâng mình vào dòng tu như những lần Mai lên viếng Dòng Tu Kín trên Kim Long.
Đan viện Carmélo trên ấy đã từ lâu hấp dẫn Mai say mê chọn lý tưởng cho đời mình. Ngay năm lên mười khi ở nội trú trường Dòng Sainte Marie Phú Xuân, cô bé thích lén một mình tìm qua bên Dòng Kín, lang thang chơi trước vườn hoa hồng. Ngôi thánh đường màu xám nhạt, có chiếc tháp vút cao kiểu Gothic. Khuôn viên nhà thờ lặng lẽ. Không khi nào cô bé thấy bóng dáng một nữ tu. Từ đó trí óc tò mò thôi thúc cô phải dấn thân vào. Mạ đôi lúc nói đùa, về sau cho mỗi đứa con vào tập tu một Dòng. Miệt Kim Long có hàng dãy tu viện nam nữ nối tiếp nhau. Bé Mai đã hăng hái dơ tay, con vào Carmélo! Cả nhà phá ra cười, vì Mai là đứa ồn ào tinh nghịch nhất, lại ưa vào đó làm cô tu kín!
Hai chị em rời chỗ qùy thong thả bước ra khỏi vòm cửa cao. Chị Miên lại reo lên:
-Ngó thử coi, ai rứa Mai?
Mai nhìn trật bên kia đường, dưới bóng soan già, con thằn lằn mùng năm của cô đang đứng vẩn vơ bên chiếc xe đạp dàn, và có lẽ đang mải làm thơ. Mai nổi cơn nghịch ngợm, đứng chiếu tướng về phía hắn lâu cả thế kỷ, làm chú chàng cuối cùng bẻn lẻn phóc lên xe dông tuốt! Mai nhắc:
-Về nhớ cho hắn vào nhật ký đời mình nghe tỉ tỉ!
Miên cười hiền lành:
-Coi bộ Mai của chị cứu vớt được một con chiên lạc rồi đó nghe!
-Ai mà thèm việc nớ.
Mai vùng vằng trả lời chị, rồi lên xe đạp nhanh không chờ Miên.
Buổi sáng Chúa nhật mùa hè nhưng nắng dễ chịu chưa thiêu đốt như vào giấc trưa. Hai chị em vút nhanh xuống Đập Đá chơi. Mai kêu đói bụng nên nhân đó ghé vào quán bánh bèo Tây Thượng. Tô bún cua nóng bốc khói, thơm lừng mùi sả ớt. Miếng cua chắc nụi nhai tới mô sáng mắt tới đó. Mai tham lam vừa ăn vừa dòm qua tô của Miên phân bì:
-Ốm o như Miên mà ăn hơn Mai à?
-Ừ, phải rứa mới lên cân kịp Mai chớ!
Hai chị em cành nanh và xưng tên với nhau như bạn bè. Cả nhà họ đều gọi tên nhau như thế. Minh, Miên, Mai liến láu tranh cãi nhau mọi chuyện. Với Mai nhất là chuyện dành ăn. Chẳng thế, cô bé tròn quay như hột sót. Bây giờ hết học nội trú các trường soeur Áo trắng, hết mặc đầm đồng phục, Mai bắt đầu phải mặc áo dài thướt tha. Mạ nói, con gái chừ phải lo dịu dàng, không có lắc xắc lưởi xưởi như trước, ăn uống phải nhỏ nhẻ vì áo dài có eo có thắt. Nhất là bé Mai, con phải coi chừng đó nghe!
Hai năm trước có lần Miên bắt gặp con em hột mít của mình loay hoay đứng mãi trước tấm gương soi lớn trong phòng ba má. Chiếc áo dài popeline mới may có vẻ làm hắn bực bội hay sao mà Miên thấy con nhỏ nhăn nhó mặt mày. Khi Miên bước vào, nó vội tháo phăng hàng nút bóp và ném áo lên mắc rồi nằm dài ra trên giường nệm lớn. Con bé than thở:
-Chán quá Miên ơi, Mai đi tu quách cho khỏe! Vô Dòng kín Mai khỏi nhịn ăn, khỏi mất công áo dài rắc rối eo với thắt...
Miên xì một tiếng và nói:
-A, Mai điên chưa rứa? Dòng Kín là dòng khổ tu. Ăn cơm lưng chén, chỉ ăn với muối hột, canh là nước rau luộc, hiếm khi có thịt cá! biết chưa em?!
Con nhỏ nghe thế buồn quá nên quay ra ngủ khò không thèm tranh cãi nữa.
Năm nay Mai đã 15. Hai tuần nữa là đến sinh nhật cô bé. Mạ cho quà con gái một xấp lụa màu lúa non. Hai chị em đem ngay xuống tiệm may Hùng cho Mai kịp diện hôm mừng tuổi trăng rằm của cô. Khi mặc thử Mai chưa kịp ngó vô gương ngắm nghía đã nghe chị Miên reo lên:
-Ai rứa bây? Cô tiểu thư mô đẹp ri hè?
Chú thợ may cũng tủm tỉm cười nói:
-O Mai bữa ni người lớn rồi hí!
Dòm vô tấm gương trước mặt Mai thấy hiện ra một người con gái lạ. Cô ta nghiêng đầu làm dáng, hai mắt đen láy mở to chăm chú nhìn mình, còn trên người tà áo lụa dài ôm sát, gờn gợn những núi đồi nhấp nhô, trông kỳ ghê! Tuy nhiên trong bụng cô bé cảm thấy thích thích hình ảnh dịu dàng ấy.
Mai 15 tuổi, tóc thề buông xỏa ngang lưng. Mái tóc đen mượt nên trông cô bỗng trở nên yểu điệu. Dáng dấp ra vẻ một nữ sinh Đồng Khánh. Mớ tóc thề là tác phẩm của Thụy Miên. Đầu năm vào học Đệ ngũ Mai Khôi, Mai nhờ Miên cắt bớt đuôi tóc vì tóc cô bé đã dài quá. Không biết vô tình hay cố ý mà lưỡi kéo bén đã đi một đường ngọt ngào, mái tóc dài băng xéo lên thấu nửa lưng! Mai đã khóc sưng mắt vì thương tiếc nó.
Học trò trường soeur đứa nào cũng thắt bím tóc. Mái tóc các cô bé hạt tiêu khi tháo bím ra, dài quá mông là chuyện thường. Bạn thân cùng lớp với Mai là Như Bá, khi tháo tung hai cái đuôi sam ra, tóc cô bé đổ xuống dưới đầu gối. Mùa nước lụt các trường đều đóng cửa. Như Bá tới nhà rủ Mai đi lội nước lụt. Hai con bé mười bốn tuổi, kẹp mớ tóc dài gọn lại thả đàng sau lưng, ngó xa trông như người lớn. Hai đứa xăn quần vén áo hí hửng cười nói vang đường chuyển xóm. Mấy anh thanh niên đạp xe rẽ nước bắn tung tóe đuổi theo định chọc ghẹo. Không ngờ thấy đó chỉ là hai con nhóc con nên lấy làm thất vọng!
Từ lúc Mai xỏa tóc thề, hai con rít ngây thơ của thời học Jeanne d'Arc không còn tung tăn theo bước chân chim sẻ. Nhưng kỷ niệm về thời học trường ma soeur quá nhiều trong Mai. Làm sao Mai quên cho được cuối năm Sixième, Mai được chọn vào đội múa. Vũ khúc Les Glycines do soeur Gisèle, giáo sư piano mới, thay chân soeur Robert, điều khiển.
Sau năm 54, đoàn quân viễn chinh Pháp lũ lượt kéo nhau về nước, nên bà Robert cũng khăn gói quả mướp về Paris. Ai ngờ Mai đã chảy nước mắt hôm nghe tin đó. Bà thầy nghiêm khắc dạy đàn đã nhiều lần cho Mai nếm mùi đau khổ khi luyện mười ngón tay cho dẻo để lướt trên phím ngà. Bao nhiêu lần hai má Mai đỏ bừng bừng và nóng rát in dấu bàn tay hộ pháp của ma soeur ác sát. Nhưng vì ngán bị ăn đòn nên Mai cố chăm chỉ dượt Déliateur, đánh như điên Zerny, rồi tới Petit Vélocité...Nhờ thế về sau, khi đến lượt mình trả bài, Mai đã ung dung ôm sách ra phòng lớn chờ lên đoạn đầu đài với bà Rob. Trả bài xong, soeur chúm chím cười, hai con mắt trong veo như mắt mèo long lanh đẹp ghê. Soeur còn đưa tay âu yếm xoa tóc cô bé nữa. Và không còn hét lên the thé như trước-những lúc Mai đánh sai nhịp và không thuộc trơn bài:
-Mà nhác! mà nhác!
Vũ khúc Les Glycines gồm 12 vũ nữ. Thùy Mai cùng Thanh Tiên đứng hàng thứ hai. Bội Tiên và Nguyệt Ánh xếp hàng đầu. Tiếp theo là Như Bá một hàng với Mỹ. Thanh Tuý và Hélène Hương là hai tên cao giò đứng cuối và hai cặp nữa...Bầy con gái nhỏ ồn ào như lũ tiểu qủy khiến các soeur nhọc nhằn không ít. Nhưng khi xuất hiện trên sân khấu ngày trình diễn chính thức trông họ dễ thương ghê. Những vòng hoa Glycines luân chuyển nhịp nhàng. Những cánh hoa đồng nội xinh tươi uốn lượn theo các nàng thiếu nữ xinh xinh đang bay lượn uyển chuyển. Nắng trên đồi lấp lánh, cỏ biếc dưới chân non. Xiêm y trắng như tuyết khẽ vờn theo gió chiều lên...
Làm sao Mai quên được khoảng đời hồn nhiên vô tư ấy. Mai nhớ khi chia tay với con bé Céline, da đen như mực tím khi nó phải theo bố về Pháp, Mai đã buồn ray rứt cả tuần lễ. Vào năm học Sixième, chị em Mai bị nhốt vào nội trú J. d'Arc, vì dạo ấy ba má bận rộn việc làm ăn buôn bán nên phải gửi con cái cho các soeur chăm sóc. Những chiều đầu tiên của kiếp học trò xa nhà, dù nhà Mai cách trường chỉ một con sông. Mai nhớ mạ nên khi nào cũng rưng rưng nước mắt.
Khi lang thang trong sân trường chơi một mình, Céline đã lẽo đẽo theo Mai làm quen. Mai hơi sợ vì...màu da của nó. Céline trạc tuổi Mai, có vẻ con nhà giàu, bởi lúc nào Mai cũng thấy nó diện áo đầm ren trắng toát. Tóc cô bé lai Phi Châu loăn xoăn xoắn tít từng cuộn tròn như gỗ bào. Cái đầu tròn hoay của nó luôn thay đổi kiểu design. Lúc thì thắt nhiều nơ bươm bướm đủ màu, khi tết lại thành hai con rít ngo ngoe. Trông nó thiệt ngộ nghĩnh, nhưng Mai chỉ dám nhìn lén mà không dám chơi. Mãi về sau hai đứa mới thân thiết. Céline đã dắt Mai đi giới thiệu khắp các xó xỉnh trong trường. Céline là dân pensionnaire thường trực nên rất rành rẽ mọi ngóc ngách bí hiểm của thế giới thoạt tiên buồn hiu này. Những chiều thứ bảy xe kéo của nhà đến rước Mai về thăm nhà trễ. Céline lại quanh quẩn bên cô. Có lần nó tâm sự về ba má nó. Má Céline người mình, nhà đâu tuốt trong Tourane, ba là dân Angola, sĩ quan Pháp. Céline ít bạn vì... màu da của nó. Nó hạ giọng thì thầm:
-Mai biết không? da Céline đen nhưng ...lòng Céline trắng mà!
Vừa nói nó vừa đặt bàn tay nhỏ nhắn lên trước ngực chỗ trái tim đang đánh nhịp phập phồng. Mai hồi tưởng đến đoạn đời internat đó mà thương hoài cô bạn lai dễ thương, tình cảm ướt át. Céline da màu mực tím, tóc loăn xoăn, đôi môi tròn hồng như màu san hô. Khi Céline cười, để lộ hai hàm răng đều trắng bóng như ngọc.
Mạ dặn hoài Mai: Mặc áo dài thì nhớ đi đứng thong thả, không có chạy nhảy lung tung như khi mặc đầm nghe chưa!
Thời gian đầu tập tành làm thiếu nữ, Mai khó chịu hết sức. Cô cảm thấy người ngợm mình cứng đơ như thằng Picnocio của bố Anh Đào trong chuyện cổ tích Pháp. Vả lại bây giờ chân Mai thôi mang xăng đan nên làm sao dễ dàng nhảy cà tưng như trước! Thay vào đó là đôi guốc gỗ sơn trắng, quai nhựa trong veo, gót năm phân đã nâng Mai cao lên khiến cô bắt buộc khoan thai nhịp bước.
Mỗi chiều thứ bảy, hai chị em thường rủ nhau dạo phố. Từ nhà xuống Trần Hưng Đạo chưa tới nửa giờ đồng hồ đi bộ. Khi đến gần Ty Thông Tin, Mai kéo Miên băng qua đường Nguyễn Hoàng sang phía bên kia vườn hoa cạnh bờ sông Hương. Từ đó họ sẽ băng ngang con đường dẫn lên cầu Trường Tiền. Khi tới sân banh Tennis, hai người lại chạy trở qua bên kia phố ngay trước hàng sách Ái Hoa, rồi tiếp tục dạo chơi.
Sở dĩ lộ trình có vẻ rắc rối như thế là vì Mai ghét cay ghét đắng xe bánh mì thịt. Chiếc xe hàng nhỏ, đậu xế cửa tiệm ăn đồ Tây Au Bon Gout, chuyên bán bánh mì xa xíu nóng dòn thơm phức, ngon lắm. Sáng nào đi học ngang qua đó hai đứa thường dừng lại mua ăn điểm tâm. Nhưng anh chàng chủ quán mặt rỗ hoa mè ấy thoạt tiên được Mai khen là có duyên nay trở quẻ, nghèo mà ham đã dám mê chị Miên cao qúy của Mai! Hèn chi bánh mì hắn bán rẻ ơi là rẻ, làm Mai trước đó cứ khen nức nở anh ta tốt bụng dễ thương! Về sau, Mai thấy hắn lăng xăng bắt dễ ghét, còn thường xuyên bày đặt diện đồ sơ mi quần dài trắng như lễ phục học sinh Quốc Học lúc đi défilé nữa kìa! Từ xa thoáng thấy bóng hai chị em Miên, hắn liền dơ tay vuốt vuốt mái tóc dợn sóng, chúm chím cười điệu. Ngó cái mặt trơ trẽn mà phát tức. Mai đâm giận chị Miên, ai biểu chị hiền lành tử tế với hắn làm chi nên hắn mới tưởng bở mà trèo cao chớ! Phải bắt chước như Mai này. Khi nào Mai cũng đi thẳng tưng, mặt nhìn ngay về phía trước, như thế có ai dám trêu chọc mình đã chứ.
Cái tật vác mặt của cô bé đã nhiều lần gây xung đột trong nhà. Anh Minh hay méc má phải sửa trị con Mai. Anh nói: Mạ mà không biểu hắn thùy mị hơn, cái kiểu ưa vác mặt lên trời, ra ngoài đường tụi con trai có bữa sẽ đập cho hắn chừa cái tội kiêu ngạo! A! Mai hiểu rồi, tại vì đám bạn Phi-Cơ-Trực-Thăng của anh ấy, Mai đã giả vờ ngó lơ không thèm chào họ ngoài đường, có lẽ vì thế họ đã thù dai mình?
Chiều thứ bảy con phố Trần Hưng Đạo trở thành điểm hẹn, dập dìu tài tử giai nhân. Hai đứa thích đứng lâu lắc nơi tiệm sách Tân Hoa để coi mãi mấy bản nhạc mới phát hành. Mua thì không mua, nhưng ngắm hoài không biết chán. Những bìa nhạc do Họa sĩ Phi Hùng vẽ đẹp ghê. Nàng Mỵ Nương xinh đẹp đưa tay vén nhẹ bức rèm hoa nhìn anh Trương Chi nghèo hèn. Trong lòng tách trà thơm, khói hương lãng đãng bay lên, mơ hồ hiện ra hình ảnh người ca sĩ thuyền chài đang cất cao tiếng hát dễ đắm say lòng người, ánh mắt chàng sao buồn vời vợi...Tội nghiệp con người tài hoa mệnh bạc. Tình yêu bị chối bỏ khiến trái tim chàng hóa đá. Phải đợi khi giọt nước mắt mỹ nhân nhỏ xuống thương vay, khối ngọc tình si mới được hóa giải, tan thành bọt nước...Đầu óc lãng mạn của Mai chợt nghiêm khắc lên án nàng Mỵ nương đã kỳ thị giai cấp! Cô bé 15 tuổi của chúng ta quên mất rằng trong thực tế, cô cũng đã từng ghét bỏ anh chàng chủ xe bánh mì xa xíu đó sao!?
Càng về chiều hè phố Trần Hưng Đạo càng đông đúc đến chen chân không lọt. Miên định kéo em gái xuống Ngã Giữa nhưng Mai không thích dạo phố thêm. Bởi sau lưng cô hình như có ai đang lẽo đẽo theo sau như cái bóng tự nãy giờ. Cô ơn ớn sợ. Mai nói nhỏ;
-Miên, qua chợ đi! Mai muốn gội đầu chiều ni.
Khẽ nghiêng vai. Qua vành nón bài thơ cô thoáng thấy Tại Gió. Trong chiếc áo sơ mi màu khói hương, tên con trai bỗng chững chạc đàng hoàng như người lớn. Hôm nay là ngày rằm tháng bảy, màu áo lam biểu hiện hắn là một Phật tử? Rứa mà cũng bày đặt tới nhà thờ! Chút xíu vơ vẩn nơi cô thiếu nữ mười lăm đã không dưng bốc hơi lạnh lùng.
Đằng sau chợ Đông Ba, phía gần bờ sông Hương là một dãy lều gỗ hẹp. Đó là những quán gội đầu. Hồi Mai còn nhỏ xíu mạ thường dắt tới đây chơi, chờ mạ xổ mớ tóc mềm mại đen như mun của bà cho họ gội đầu. Cô bé nằm ghé xuống một bên mạ và khoan khoái hít hà, ngửi mãi mùi hương chùm kết bốc lên thơm ngòn ngọt...Bây giờ thì tự hai chị em đến đây.
Căn lều nhỏ lợp tranh mát rượi, vách lá thô sơ, sàn lót gỗ tạp, trên trải chiếc chiếu hoa vẽ rằn ri xanh đỏ. Hai đứa nằm xuống vừa in. Đầu kê trên chiếc đòn nhỏ có lót tấm khăn vải trắng sạch boong. O chủ quán le te chạy lui chạy tới sửa soạn việc phục vụ hai cô khách quen. Mai lim dim mắt mơ màng nửa thức nửa ngủ. Nằm nghe tiếng nước chảy rào rào của gáo nước nóng ấm xối lên mái tóc thấm đẫm thơm mùi chùm kết. Những ngón tay nhà nghề của o Lượm có móng dài vừa đủ để bay lượn cào xát vào da đầu Mai, gây cho cô cảm giác đã ngứa thiệt thích thú. O Lượm vừa làm việc vừa ư ử hò Huế. Mai ngơ ngẩn lắng hồn theo lời ca trầm bổng:
Kim Long dãy dọc tòa ngang
Em chèo một chiếc thuyền nan về Sình
Đôi lứa mình lỗi hẹn ba sinh
Dẫu mần răng đi nữa cũng trọn tình với nhau
Mai đang say sưa thưởng thức mấy câu ca dao thì người nghệ sĩ dân gian hứ lên một tiếng chua lét rồi hỏi ngang phè:
-Nì, nghe có hay không rứa o dỏ dỏ? Răng không nghe la lối um sùm như mấy bữa trước rứa?
Mai liền mở mắt háy o Lượm một cái nên nước gội đầu thừa cơ lọt vô cay xè đến nhức và rát mắt quá chừng. Cô bé hét lảnh lót:
-Rát quá mạ ơi!
Mai vùng vằng nói thêm:
-Lần sau tui không tới đây gội nữa mô!
O Lượm xuống giọng dỗ dành:
-Thôi mà cho o xin lỗi hí, hai đứa đừng bắt chước thiên hạ bỏ o đi gội đầu ngoài phố nghe. Gội kiểu nớ tóc cháy đỏ khé, còn gãy rụng hết trơn. Gội chùm kết tóc mềm lại óng ả, mau kiếm dôn nì. Chưa nói xong o Lượm trở qua véo von;
Mạ ơi quan Huyện đòi hầu
Mua chanh chùm kết gội đầu cho con
Mai nghe lơ mơ và thấy khó chịu ghê. Ai đời ngày xưa người ta làm đẹp chỉ với mục đích kiếm chồng cho con gái, thiệt là “hủ lậu trường sinh”!
Khi hai chị em từ giã lều gội, tóc tai còn ướt rượt. Áo lụa thấm nước làm cả vạt trong veo đằng sau lưng, nhưng không lâu sau, ngọn gió chiều từ sông Hương xô lên thổi rạt rào đã hong khô mái tóc tiểu thư của họ.
Đã vào mùa mưa. Sau Trung thu lộng lẫy trăng vàng ngự giữa mênh mông trời mây. Huế tức khắc chuyển qua thời tiết mưa gió tơi bời. Mới hôm trước thiên hạ còn nườm nượp rủ nhau kéo đi rước đèn. Trai thanh gái lịch chen vai thích cánh ở Thương Bạc xem văn nghệ, để thưởng thức Duy Khánh hát lê thê, để du dương theo giọng ca véo von lảnh lót “Trăng lên rồi trăng rụng xuống cầu...” của đôi danh ca Ngọc Cẩm-Nguyễn Hữu Thiết...Thế mà sáng lại, trời ủ dột, xám xịt cả không gian. Nước sông Hương cuồng nộ dâng cao, hai bờ mênh mông tràn ngập sóng lớn, mưa mô gió nấy kéo đến tơi bời. Huế nhu mì bỗng chốc sát khí đằng đằng vì dòng sông trong xanh đã đục ngầu đỏ những phù sa. Năm nào như năm nấy, khai giảng chừng tuần lễ học trò ở Huế lại được nghỉ lụt vài bữa.
Mai cuộn mình trong mền ấm áp, chăm chỉ học hành. Đến trường dưới mưa, bên ngoài có tơi nhựa trong veo chở che, bên trong áo quần vẫn ướt nhẹp, nhưng bao giờ sách vở cũng được ủ ấp khô ráo và an toàn trong cặp. Cửa sổ lớn trên lầu đóng kín, rèm voan thôi bay. Ngày đêm Mai mê mải chuyện sách đèn chờ mùa thi tới với nắng vàng rực rỡ.
Phượng đỏ thắm và nhạc ve vang vang...
Viết vào mùa Trung Thu và kết thúc khi nghe tin lũ lụt ở bên nhà-
San Jose- 04/11/1999
.
Source : Hoàng hôn thôn Vỹ
Trang Phan Mộng Hoàn
art2all.net
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)