Lec, Stanisław Jerzy - Những suy tưởng rối bù [kỳ I]

tư tưởng

Lec, Stanisław Jerzy

Những suy tưởng rối bù [kỳ I]

(Diễm Châu dịch)



Chỉ một từ cũng đủ: cái còn lại chỉ là những từ.

S. J. LEC





###



Hỡi pháp thuật nhiệm mầu, hãy mở cửa*: ta muốn ra!

(* Sésame, ouvre-toi... Câu thần chú trong

chuyện Ali-Baba, để mở kho tàng...)



*



Đừng cưa cành cây mi đang ngồi bên trên,

trừ phi người ta muốn treo cổ mi lên đó.



*



Những giấc mơ không-thể-được nhất của chúng ta đã được

thực hiện; giờ, có lẽ đã tới lúc bước qua những giấc mơ có-thể-được.



*



Khởi sự là Ngôi Lời,

chấm dứt là dông dài.



*



Không nên nói đến thừng trong nhà một người bị treo cổ.

Thế còn trong nhà một tay treo cổ người thì sao?



*



Con tôm đỏ ra sau khi chết.

Ấy đó một điều tế nhị cần đưa ra làm thí dụ

với một nạn nhân!



*



Nếu các người phá hủy những pho tượng, hãy bảo toàn

các bệ đài. Chúng bao giờ cũng có thể dùng lại được.



*



Tư tưởng là bất tử,

với điều kiện là ta luôn luôn khiến nó tái sinh.



*



Tôi gặp một cơn ác mộng:

tôi mộng thấy chế độ bàn giấy có những kích thước phình ra

quá sức trong một Nhà nước vừa giành được thắng lợi

trong cuộc đấu tranh chống nạn mù chữ.



*



Con người vẫn còn cái ưu điểm này đối với máy móc:

hắn có thể tự bán mình.



*



Cái gì kìm giữ chúng ta ở địa cầu này ngoài

trọng lực?



*



Duy có người chết mới có thể sống lại được. Đối với

người sống, thời khó hơn.



*



Mọi sự đều ở trong tay con người.

Chính bởi thế mà hắn phải rửa tay luôn.



*



Thế giới thật nhỏ bé, nhưng chỉ có những trái núi gặp nhau.



*



Hãy tin ở kinh nghiệm của các nhà điểu loại học.

Muốn cho các nhà văn có thể vươn đôi cánh,

thời họ cần phải có trọn vẹn tự do

để sử dụng lông cánh.



*



Ngay cả chòm râu của đấng Tiên tri cũng có thể cạo được!



*



Những sự kiện bị vạch trần bao giờ cũng sẽ ở trần như thế,

dẫu có ăn vận theo mốt mới nhất.



*



Một nhà trào phúng khạc nhổ theo hướng gió

tự khạc nhổ vào mặt mình.



*



Sự đần độn là mẹ của tội ác.

nhưng những người cha rất thường khi là những thiên tài.



*



Khi “dựng lại” tội ác, thây ma không nhận ra

kẻ mưu sát mình.




[còn tiếp nhiều kỳ]

----------------------------

Ghi chú của người dịch:

STANISŁAW JERZY LEC [đọc như Letz] là một nhà thơ Ba-lan, tác giả khoảng hai ngàn câu "cách ngôn". Ông sinh năm 1909 tại Lwów, ở Galicie, trong một gia đình Do-thái. Sau khi học luật và ngữ ngôn học Ba-lan, ông khởi nghiệp nhà báo và nhà thơ ở Vac-xa-va. Bị bắt nhốt trong trại tập trung của Đức quốc xã từ 1941 tới 1943, ông đã vượt thoát và gia nhập hàng ngũ quân kháng chiến.

Từ 1946 tới 1950, ông làm tùy viên báo chí cho Phái bộ chính trị Ba-lan ở Vienne. Và bắt đầu viết những câu “cách ngôn”.

Những câu “cách ngôn” này xuất hiện từ 1954 trên các tạp chí văn nghệ Ba-lan và, vào năm 1957, dưới hình thức ‘xã luận’, hết sức thành công cả ở trong lẫn ngoài nước, đặc biệt là ở Đức. Trong bản Pháp văn, người ta đã có nhận xét về những câu ấy như ".. sự cô đọng có tính cách xói mòn cao độ, chống lại sự man dã đen và đỏ của thời đại, chống lại sự tầm thường quá ồn ào của những kẻ tiếm đoạt quyền bính và ngôn ngữ, chống lại sự hèn nhát và ích kỷ chung của con người..."

Stanisław Jerzy Lec mất năm 1966.



Bản dịch dựa theo bản Pháp văn của André và Zofia Kozimor, do nhà xuất bản NOIR SUR BLANC in tại Lausanne vào tháng 10-1991, với nhiều minh họa của Roland Topor và lời đề tựa của Claude Roy.

source : Tiền Vệ