Thanh Tâm Tuyền - Tôi không còn cô độc (2 )

Thanh Tâm Tuyền
Tôi không còn cô độc
(tt)


Liên những bài thơ tình thời chia cách

I.

Sự em có mặt cần thiết như những sớm mai
(nếu đời người không có những sớm mai)
anh trở dậy
đọc thơ Nguyễn-Du
những câu lục bát buồn rưng rưng cuối đường của một ngày
chợt anh muốn viết tặng em
không thể được
em làm con tin ở một thế giới
mà lòng sầu héo là trọng tội
anh cố gắng viết những lời thơ thật tự nhiên
như câu chuyện buổi còn gặp gỡ
như khoảng trời đơn sơ sau cửa sổ
anh gọi thầm một mình
trong giấc mơ phủ làn tóc biếc
anh biết anh gọi thầm một mình
LIÊN


II.

Anh nhớ em cùng một lúc với thành phố
với những con đường anh đi qua một lần
để đến nhà em anh băng ngang một vườn hoa vắng
(lần trở về anh ngồi xuống ghế dài
nếu là buổi chiều quạnh hiu mây lá mùa thu)
một phố bình dân có chợ và những quán ăn
giản dị như trang nhật kí của anh
ngày bắt đầu yêu em


III.

Trời trắng cánh tay mặc áo ngắn
những cuốn sách nhỏ truyền tay
được viết cho những người ngày mai
cuộc đời tối tăm đòi ánh sáng
anh nâng niu cuốn sách nói đến cách mạng
nói đến người tâm hồn trái tim tự do
nói đến anh và em
hoàn toàn cởi mở


IV.

Sự vắng mặt của em và bãi biển mùa đông
thành phố đau từ mỗi cột đèn
mỗi bực thềm cửa đóng
em đi không nón không áo choàng
mưa tầm tã
những cửa sổ đêm muốn hé ra
nổi loạn
và mắt em mặt trời cỏ hoa với môi anh đằm thắm
và rực rỡ nhớ thương


V.

Nét cong môi hồng mắt tình cờ
ngực hoa yếu đuối
những miền không gian được gọi qua
tình yêu không thẹn thùng
đâu phải một thứ mưa ô-buy vào thành phố
năm cửa ô hồi sinh trên xác năm cửa tù
mưa nắng cùng rủ nhau xuống Sinh từ ngõ Hội vũ
bao nhiêu đường tình tự ga Hàng cỏ
nụ hôn đầu ôm mái tóc lang thang
tà áo bàn tay hương trẻ con
hoàng hôn tỉnh
kim khí khua trong bước trở về nhà cửa
sự vắng mặt không thể lâu hơn nữa
thù nghịch tan vào hơi thở
trong giấc hôn mê thôi khóc tiếng mèo đêm
tình yêu mầu nhiệm hoàn thành
vĩnh viễn


VI.

Anh xin em ngọn tóc cỏ cái hôn tím
mắt chợt xẩm chiều
bởi trôi qua những miền tâm sự viếng thăm

có thể em chết trước khi anh kịp về
mùa lạnh gian phòng cũ
không ai khép cửa sổ
cúi xuống viền mi những bóng tối bên ngoài
có thể rồi anh sẽ yêu người đàn bà thứ hai
anh không chối
nhưng mãi mãi em còn là đất dĩ vãng
mà rễ tình cảm đòi bén gần
và những viên gạch những lối xưa
còn chiêm bao gót em mềm âu yếm
em ơi tình yêu thường đến vào buổi chiều
khoe cánh tay quyến rũ
nhưng không là buổi chiều
đúng hơn là buổi sáng rừng tâm hồn ta
vậy sao em lại ngủ
ngủ trong lòng mộ trong nghĩa địa thân thể anh
với áo cỏ may châm da thịt
anh đã đến từ biệt lùa mái tóc vào những ngón tay
những giọt lệ sương lấp lánh
anh hứa trở về không đối diện với thù
dòng sông chỉ còn tiếng sóng vỗ
cười tung lồng ngực chứa chan
thành phố đứng cao làm hiệu
rằng anh còn trở về
rằng anh còn người yêu
nàng công chúa ngủ trong rừng không giận hờn
LIÊN


Vĩ tuyến

Nói thầm với nhau
bằng bàn tay

người nằm đường ngăn trên trán đau

nói thầm với nhau
bằng vuốt ve

người nằm đường ngăn tim rách nát

nói thầm với nhau
bằng giận dữ

người nằm đường ngăn chém thịt da

nói thầm với nhau
bằng thân thể
nói thầm với nhau
bằng yêu thương
nói thầm với nhau
thật đằm thắm

cuộc đời nhược tiểu cuộc đời nhược tiểu

nói thầm với nhau
dù vĩ tuyến


Lệ đá xanh

Tôi biết những người khóc lẻ loi
không nguôi một phút
những người khóc lệ không rơi ngoài tim mình
em biết không
lệ là những viên đá xanh
tim rũ rượi

đôi khi anh muốn tin
ngoài đời chỉ còn trời sao là đáng kể
mà bên những vì sao lấp lánh đôi mắt em
đến ngày cuối
đôi khi anh muốn tin
ngoài đời thơm phức những trái cây của thượng đế
mà bên những trái cây ngọt ngào đôi môi em
nguồn sữa mật khởi đầu

đôi khi anh muốn tin
ngoài đời đầy cỏ hoa tinh khiết
mà bên cỏ hoa quyến rũ cánh tay em
vòng ân ái
đôi khi anh muốn tin
ôi những người khóc lẻ loi một mình
đau đớn lệ là những viên đá xanh
tim rũ rượi


Kêu gọi

Bài thơ chưa thành mở ngỏ
người nào đọc trộm rồi

hôm qua là bóng tối
hôm nay là ngày mai
tôi ngồi trên bãi biển
trời thì xanh
mây bông bênh
sóng dữ cũng thành hiền
thuyền căng buồm lại bến
cá ngon chật khoang
anh bạn chài trần ngực
tôi vẽ chữ Tự-do
mọi người cười ào ạt

tôi ngừng xe giữa lối
ném lời hát lên đầu
em bé trên đồi hoa
rỡn xong về vườn nhà
ông bà em thường kể
chúng nó lôi người hành hình giữa chợ
cướp hết đồng cỏ riêng
thân trâu ngựa kéo cày
ở đây còn ai không tự-do

Tôi gặp người trại chủ Ðông-Âu
được biếu ổ bánh mì
vàng bắp tay thân mật
màu rượu đỏ tấm lòng
ngày trước suối không đủ nước chảy vào làng
vựa thóc trống hoang
tôi gửi ông hình ảnh Tự-do về các bạn
qua đêm ngủ giữa lúa đầy
tôi còn ghé Bình-Nhưỡng
thăm sức khoẻ Cao-li
chúng nó nằm dưới nền nhà vừa dựng
trên cao tôi nhòm Hà nội
những nét Tự-do lồ lộ mặt đường
ấy chữ những người thân yêu tù tội
kêu gọi chúng tôi
làm lại nhà tranh thoáng ngang biệt thự
người giầu thân thiết kẻ nghèo
chia nhau từng tấm áo
tôi khắc Tự-do vào mỗi tâm hồn

hôm qua là bóng tối
hôm nay là ngày mai
bài thơ chưa thành mở ngỏ
người nào đọc trộm rồi
hãy mời anh viết nối


Người yêu

Chúng tôi chạy trên mùa xuân
ngoài căn phòng riêng
dù cửa sổ
chúng tôi chạy trên mùa xuân
cỏ sương quyến rũ
người yêu nắm cánh tay
không cần những con đường
có thể một lối mòn đã khuất
có thể những đồng hoa đỏ ngút đầu
có thể là bờ ruộng đất non
để chúng tôi nhường nhau chút bước
người yêu nắm cánh tay
chúng tôi chạy trên mùa xuân
mặt trời luôn luôn nhảy nhót tươi cười
con chim nhỏ hót tặng chúng tôi
rằng sao quên chim lâu thế
người yêu khoe hàm răng
ở đâu hình như tiếng bể
ngọt hiền măng sữa
em ơi sao chưa dừng lại
chúng ta vào châu thành
anh thong thả lên thư viện
mở những cuốn sách mùa xuân bay qua nét trắng
người yêu nắm cánh tay
cười tiếng suối
băng qua những cuộc đời ào ào thành phố
cửa nhà rộng choang choang
hai người bạn tình rõi chúng ta trên mắt gác
sao chưa dừng lại em ơi
trong kia làng mở hội
em vào vườn trèo lên cây bưởi
mời mọi người dự đám cưới đôi ta
mùa xuân làm bà mối
người yêu nắm cánh tay
hình ảnh ngoài trời ngỡ vỡ con ngươi
chúng tôi chạy trên mùa xuân

Người ta chỉ yêu khi tự do

không bao giờ chúng tôi dừng lại
chúng tôi chẳng yêu một mình
người yêu nắm cánh tay
bao nhiêu rừng núi không thoả sức
phải bơi qua đại dương
nối liền lục địa
mùa xuân cầm nhịp
tất cả tim hát
Người ta chỉ yêu khi tự do


Từ bao giờ

Tặng Ngọc Dũng

Ðêm không là đêm trên một đường. Người nào đứng lên cho bóng mình to gấp tiếng nói.
Tiếng nói gọi về phiá trước, bước sóng dài. Người sẽ gói vào lòng tay.
Không chờ sự dao động. Trán bình yên.
Gửi những hơi thở đã đốt lửa trái tim vào những gì sắp xuất hiện. Phải không em? Không có trơ trọi bởi vì sự vật nằm triền miên cùng nhau. Chẳng lẽ anh mãi phải là anh và em mãi phải là em thì đau khổ.

Tôi hỏi: từ bao giờ anh thôi là anh để là em?
Mùa châu ngọc cũng không biết
Từ bao giờ


Tôi không còn cô độc

Hợp xướng

Chúng tôi cúi chào
những người đến đây
mỗi bàn tay nằm một lòng tay
trái tim hồi hộp
chúng tôi cúi chào
ngày họp mặt
mùa xuân bình minh vừng trán
mùa xuân tinh con ngươi
mùa xuân mềm mái tóc làn môi
móng tay bóng như lộc mới
chúng tôi cúi chào
hằng năm họp mặt về mùa xuân
mùa hè là của biển khơi
mùa thu rủ nhau lên rừng
mùa đông về khép cửa
ngồi bên bếp lửa
sửa soạn tâm hồn
cho ngày gặp gỡ
suốt mùa xuân
mọi người thành thi sĩ

Một giọng

Thi sĩ ôi thi sĩ
ai cười tôi chịu lỗi
một phút là thi sĩ
đủ sáng tâm hồn đầy cuộc đời
được làm thi sĩ suốt mùa xuân
tôi quỳ gối ngắm bầu trời
ân huệ lớn lao cho chúng ta

Hợp xướng

Mọi người thành thi sĩ
cuộc đời hôm nay bao nhiêu lần thơ
Thi sĩ vào

Thi sĩ

Không giận hờn tủi nhục áp bức
mặt ai đều đứng thẳng
thở cùng nhịp ngọt người yêu
người có thể đặt trái tim mình ra ngoài
hay trong trái tim một người
nào ai cấm đoán

Hợp xướng

Người từ phương nào đến
được mời hay tình cờ

Thi sĩ

Hãy ngắm tôi như thế
hôm qua tôi còn ngủ sau ngọn đồi
cách một dòng sông
ngoài nghĩa địa
hôm qua mùa đông tôi cô đơn
khi mọi người khép cửa đốt lửa sưởi tâm hồn
dù chẳng được mời
tôi trở dậy
hội xuân nào chật hẹp
hồn tôi không vướng víu bao nhiêu

Một giọng

Hỡi người ngoài nghĩa địa
tôi thay mặt đón mời
hội xuân luôn ngỏ cửa

Hợp xướng

Chúng tôi cúi chào
người đến trái tim ngửa bàn tay

Thi sĩ

Hãy ngắm tôi như thế
cởi cho tôi cô đơn
hoàng hôn sẽ không vào thớ đất
mắt nhìn bõ thương yêu

Một giọng

Không bao giờ quên người ngủ ngoài nghĩa địa

Hợp xướng

Không bao giờ quên người ngủ ngoài nghĩa địa
không bao giờ quên người ngủ ngoài nghĩa địa
không bao giờ quên
không bao giờ quên

Một em gái
Tiến đến trước mặt thi sĩ

Hỡi thi sĩ
tôi đã nhận ra người
bài thơ ở trong lời êm ấy
bài thơ ở sâu hút mắt này
tôi đã nhận ra người
hỡi thi sĩ
hôm nào người đã viết
hãy gọi tôi là thi sĩ
hỡi người được sống ngày mai

Hợp xướng

Ôi chao thi sĩ
chúng tôi được sống ngày mai
đồng chúc mừng thi sĩ

Một giọng

Người hãy nói thành lời
thơ người tôi thuộc cả
các bạn đọc lên đi
câu tự do âu yếm
Tiếng ồn ào đọc thơ của mọi người, em gái
ra ngoài và trở vào tay cầm vòng hoa

Em gái

Hội xuân kính tặng vòng hoa
người nói thành lời
chúng tôi uống sữa
Quay vào trong
giữ cho hơi thở nhịp nhàng
thi sĩ bắt đầu lên tiếng

Một giọng

Thi sĩ bắt đầu lên tiếng

Thi sĩ

Cảm ơn mọi người
cảm ơn hội xuân rộng lớn
những người dự hôm nay
tôi thấy những cặp mắt ngước
những búp tay hồng bâng khuâng
mầu áo trưng vui
tôi còn nhìn thấy đi vào
ở cuối dãy
một người hôm qua
mùa đông đậu lại trên mái tóc
trên chân run
Ông già vào
Người chưa ngủ ngoài nghĩa địa
độc nhất hôm nay
bằng những con đường
bờ cỏ song song
cây cao ngất
bằng những con đường mềm mềm nhẹ nhàng
qua đồng cỏ xanh
đường nhiều hoa và nhà cửa
người đến đây
những ngày hôm nào
hầm hố mìn chông
(đồ vật giết người)
những ngày hôm nào
không đủ lối băng ngang
những ngày hôm nào
mắt đỏ đau thương
những ngày hôm nào
môi tím nhục nhằn
những ngày hôm nào
mặt toác giận hờn

Hợp xướng

Những ngày hôm nào
những ngày hôm nào

Thi sĩ

Những ngày đã sống trói tay
những ngày đã sống tù đầy
lòng tôi điên cuồng
mồm tôi khấn nguyện
tự do tự do tự do tự do tự do
em gái cười riễu cợt
chữ tự do không nghĩa
mỗi người đã chính một tự do
hãy tưởng tượng
những ngày băng ngục
đêm dài vô kể
tôi chẳng dám chạm tay người yêu
khi ấy chúng tôi là hai xác cứng
tôi đau quằn quại từng mảnh thịt
phải có tự do chỉ có tự do
không chúng tôi thành súc vật
người mất nơi trú ẩn
lang thang như bầy cừu
được lùa nhốt trong chuồng lớn
rào gai sắc chết người
người bị móc con ngươi trái tim tinh thần
ném vào thú dữ
cấu xé nhau

Hợp xướng

Ôi ghê tởm
ôi hãi hùng
cuộc đời hôm qua
hàng triệu hàng triệu linh hồn gục ngã

Một giọng

Tôi quỳ ngắm bầu trời
đó quả là sự thực
như màn xanh thắm kia sao

Em gái

Tôi đã đọc thơ người
đau từng nhát chém
tôi mãi còn hối hận
vết nhớp của người qua

Ông già

Quá khứ quá khứ
hãy ném về hôm qua
giận hờn tủi nhục áp bức đoạ đầy
không còn ám ảnh
tôi vào dự hội vui
kêu lớn rằng: tự do

Hợp xướng

Tự do tự do
tự do tình biển cả
yêu chẳng xuể cuộc đời

Thi sĩ

Tôi đã chết nghẹn ngào
ôm tình yêu tự do chật ngực
tôi chết và chối từ
đừng ai gọi tôi là thi sĩ

Hợp xướng

Chúng tôi được sống ngày mai
và gọi người trìu mến
hỡi thi sĩ chúng tôi

Thi sĩ

Tôi ngủ ngoài nghĩa địa một mình
quanh tôi là người khác
chúng tôi cùng cô độc
người yêu tôi chết mãi phương xa
bởi vì đất đai chia năm xẻ bảy
bởi vì tâm hồn vỡ vụn thuỷ tinh
tôi không biết mộ nàng
người yêu tôi chưa bao giờ ngỏ
nói làm sao khi chưa tự do
hôm nay tôi dự hội
hôm nay dùng mắt nhìn
hôm nay dùng lời dịu
cô độc phút tan tành
tôi không còn cô độc

Ông già

Tôi không còn cô độc

Hợp xướng

Tôi không còn cô độc

Em gái

Không ai còn cô độc
nối kết bằng âm thanh
nối kết bằng ánh sáng
nối kết bằng tự do
bằng cườm tay mắt nhìn
bằng tim đập hơi thở
không ai còn cô độc

Hợp xướng

Không ai còn cô độc
không ai còn cô độc
Người yêu vào

Người yêu

Tôi đi vào hội xuân
thân thể còn nô lệ
thế kỉ vui hớn hở
hãy thương thế kỉ qua
bằng tự do tất cả
giải thoát tôi
tôi không những cô độc
còn nhục nhằn bẩn thỉu xác xơ

Thi sĩ

Ôi người yêu thuở cũ
tôi không chờ em bao giờ

Người yêu

Hội xuân lan thành bước
tôi chết ở ven rừng
cùm xích đeo tay
mắt điếc tai câm giác quan lạnh cứng

Thi sĩ

Em về đây rồi
ngực toang hơi thở rưng rưng
hôm nay tự do anh phải nói
hãy yêu tôi hỡi người yêu mấy kiếp

Người yêu

Hãy yêu tôi hỡi người yêu mấy kiếp
tiếng chân nào ròn ngõ hồn vắng lạ
nắng bay về đó
màu vàng đuổi màu đen
kẻ thù ăn năn khóc nức

Ông già

Chúng cũng cô đơn không kém
chết trần truồng
chúng ta đã thương mà liệm vải

Người yêu

Có phải anh đi về chân trời
theo đường biển
ôi tâm hồn em thoắt sáng
mùa xuân vây quanh
ấm bao nhiêu những người thân thuộc
tình yêu cười ở giữa

Thi sĩ

Tôi ca hát muôn đời
tưởng không còn họp mặt
hỡi những người mùa xuân

Người yêu

Em thành người yêu
không cô độc
cho em nắm tay
đo âu yếm
còn bao giờ còn bao giờ xa cách nữa không

Thi sĩ

Tôi không còn cô độc

Em gái

Mọi người dự hội xuân
không ai còn cô độc

Hợp xướng

Không ai còn cô độc

Ông già

Tôi có thể ra ngủ ngoài nghĩa địa
thế kỉ lớn hoàn toàn
Ông già ngã xuống

Hợp xướng

Không bao giờ quên ngủ ngoài
nghĩa địa

Thi sĩ


Hãy hát lên em
rằng đời không cô độc
rằng đời mãi mãi tự do

Hợp xướng

Chúng tôi cúi chào
những người đến đây
mỗi bàn tay nằm một lòng tay
trái tim hồi hộp
chúng tôi cúi chào
ngày họp mặt
đầy đủ những người chết cô đơn
đau cô độc
thi sĩ và người yêu
hoa đào bay trên không trung
chim chóc viền mọi con đường
không bao giờ chúng tôi quên người ngủ ngoài địa
mộ thi sĩ người yêu sẽ cạnh nhau

Một giọng

Hỡi người thi sĩ đau cô độc
tôi khắc tặng người tấm bia
Ở đây ngủ một người muôn đời
thi sĩ

Hợp xướng

Ở đây ngủ một người muôn đời
thi sĩ


Mục lục

Ở đây tôi là vị hoàng đế
Phục sinh
Mặt trời
Ðịnh nghĩa một bài thơ hay
Ôi anh em cộng hoà
Trưởng thành
Phiên khúc 20
Bằng hữu
Bến tàu
Mắt biếc
Tình yêu giữa đám đông
Kiến trúc
Hoa
Tình cờ
Tù binh
Bài thơ chữ số
Thành phố
Hình ảnh
Của em
Một bài thơ
Gửi Quách Thoại
Của Duy Thanh
Chim
Mưa ngủ
Nhịp ba
Liên Những bài thơ tình thời chia cách
Vĩ tuyến
Lệ đá xanh
Kêu gọi
Người yêu
Từ bao giờ
Tôi không còn cô độc


Nguồn: Tôi không còn cô độc, Thơ Thanh Tâm Tuyền, Người Việt xuất bản. Ngọc Dũng và Jacques Halpern vẽ bìa. Duy Thanh minh hoạ và Mặc Đỗ trình bày. Bìa trước hoạ phẩm của Ngọc Dũng. Bìa sau hoạ phẩm của J. Halpern. Thanh Tâm Tuyền nhìn bởi Duy Thanh. Ngoài những cuốn thường còn in thêm 13 bản quý không bán đề Đỗ Thạch Liên – Mai Thảo - Nguyễn Sỹ Tế - Doãn Quốc Sỹ - Trần Thanh Hiệp – Quách Thoại - Trọng Lang - Ngọc Dũng – Duy Thanh – Hà Việt Phương - Trần Lê Nguyễn - Mặc Đỗ - Đạm Minh – và 100 bản đánh số từ I đến C dành riêng cho các bạn yêu thơ. Tất cả những bản này đều có một phụ bản đặc biệt độc nhất của Duy Thanh và chữ kí tác giả. Bản quyền là của tác giả. In tại nhà in HỢP LỰC (Việt Nam) xong ngày 15-10-1956, giấy phép số 1160/TXB (3-9-1956).