Chang Song-thaek có thật sự tạo phản?
Lucy Williamson
BBC, Seoul
Cập nhật: 07:14 GMT - thứ ba, 24 tháng 12, 2013
Vẻ mặt Kim Jong-un nói lên điều gì?
Nghe như chuyện đời xưa: hai năm sau khi lên cầm quyền, nhà lãnh đạo trẻ của Bắc Hàn đã thanh trừng và hành quyết người dượng của mình vì dám âm mưu chống lại ông.
Một câu chuyện tàn bạo được truyền thông nhà nước đưa tin tường tận đã thu hút sự chú ý của thế giới. Nhưng bao nhiêu phần trăm là sự thật? Và câu chuyện này hé lộ điều gì về nội tình của gia tộc Kim cai trị ở Bắc Hàn?
Vẻ mặt nói gì?
Ngồi phịch xuống ghế, ánh mắt chùng xuống và môi bậm lại, dường như ông đang quắc mắt nhìn đám cận thần đang đứng vỗ tay.Ngồi trên lễ đài dưới chân dung khổng lồ của người cha quá cố đang mỉm cười, Kim Jong-un mang một vẻ mặt dường như là cố ý để cho người khác phải để ý.
Dĩ nhiên là có nhiều lý do để ông ta buồn. Đó là lúc Kim Jong-un đang tưởng nhớ người cha đã qua đời hai năm trước.
Nhưng liệu có phải nỗi đau buồn làm cho vẻ mặt ông khó chịu như thế hay là nỗi căm hờn người dượng đã mưu phản ông? Đó có phải là dấu hiệu cảnh cáo đối với đám đông đứng dưới kia? Hoặc có khi nào đó là nỗi sợ? Linh cảm rằng hàng hàng lớp lớp đám thuộc hạ ngoài mặt trung thành nhưng bên trong che giấu nhiều âm mưu?
Có lẽ đó là dấu hiệu tuyệt vọng cho thấy việc xử tử ông Chang Song-thaek, suy cho cùng, không phải là do Kim Jong-un làm – dấu hiệu rằng chàng trai mồ côi 30 tuổi trong tay nắm vũ khí hạt nhân thật sự không hề nắm quyền ở đất nước này.
Kim Jong-un chủ trì lễ tưởng niệm cha trong bối cảnh bất ổn
Việc báo chí nước này đưa tin rầm rộ về vụ hành quyết khiến cho chúng ta có cảm giác hiếm hoi rằng đầu não của chế độ Bắc Hàn đang bất ổn.
Báo chí mô tả tỉ mỉ những cáo buộc chống lại Chang – từ chuyện âm mưu đảo chính cho đến xem hinh ảnh đồi trụy rồi ‘vỗ tay không thật lòng’ khi Kim Jong-un lên nắm quyền.
Những bức ảnh chụp Chang cuối gầm xuống trong tình trạng bị khống chế được truyền thông nhà nước đăng tải. Tin tức này cũng được loan báo trên hệ thống xe điện ngầm của Bình Nhưỡng.
Nhưng cáo buộc rằng ông Chang âm mưu lật đổ người cháu xác thực bao nhiêu?
Rất nghiêm trọng
Nếu ông Chang thật sự là đã bị xử tử – điều mà cho đến nay chúng ta vẫn chưa có bằng chứng gì ngoài những phát ngôn của chế độ Bình Nhưỡng – chúng ta có thể biết chắc rằng ông ta đã làm điều gì đấy rất nghiêm trọng.
Các quan chức cấp cao ở Bình Nhưỡng hiếm khi bị tử hình và nhất là không khi nào lại tử hình một cách ồn ào cho công chúng xem như vậy.
"Bình Nhưỡng không bao giờ công khai những chia rẽ trong nội bộ cấp cao của họ như thế này nếu nó thực sự là mối nguy của chế độ."
Giáo sư Paik Hak-soon ở Viện nghiên cứu Sejong ở Seoul
Ông Chang không chỉ là người bảo trợ và dẫn dắt cho Kim Jong-un lên nắm quyền mà ông còn nằm trong gia tộc Kim.
Cộng với tin tức từ cơ quan tình báo Nam Hàn cho biết hai thuộc hạ thân tín của ông cũng bị xử tử thì người ta càng tin rằng có điều gì đó nghiêm trọng đang xảy ra.
Nhưng liệu đó có phải là một cuộc đảo chính? Mức độ nhà nước Bắc Hàn tăng cường giáo dục công chúng sau khi ông Chang bị bắt chắc chắn là dấu hiệu của mối đe dọa hay biến động chính trị.
Một vài người dân Bắc Hàn được cho là đã âm thầm báo tin cho các liên hệ của họ ở miền Nam rằng Đảng Lao động Triều Tiên đang tăng cường các cuộc họp, các hoạt động tuyên giáo và các phiên tự kiểm điểm mà một nội dung chủ yếu là trung thành với chế độ.
Chỉ vài ngày sau khi ông Chang bị bắt, người đứng đầu quân đội Bắc Hàn đã công khai thề sẽ ‘bảo vệ chỉ Kim Jong-un chứ không ai khác’.
Điều cần suy nghĩ là truyền thông của nước này nói rất nhiều về chủ đề ông Chang bất trung – cho thấy điều gì đó rất nghiêm trọng ở đầu não chế độ.
Truyền thông Bắc Hàn thường dành nhiều thời gian đưa tin về ‘Lãnh tụ tôn kính’ của họ và những chuyến thị sát của ông đến những xí nghiệp lúc nào cũng thành công và những đơn vị quân đội lúc nào cũng sẵn sàng.
Người dân Nam Hàn sốc với vụ hành quyết ông Chang Song-thaek
Sự rạn nứt đột ngột ở bề mặt khiến mọi người bàng hoàng. Người dân nước này được thông báo rằng nhân vật quyền lực số hai ở đất nước họ và là dượng của nhà lãnh đạo tối cao là kẻ phản quốc và rằng ông ta đã cài cắm nhiều kẻ tạo phản vào những cơ quan nhà nước mà ông ta quản lý và đang kết đảng phái riêng để đối chọi với chính quyền.
Điểm yếu hay sức mạnh?
Nhiều người nghĩ rằng việc chính quyền Bắc Hàn công khai về mối đe dọa nội bộ này thể hiện điểm yếu của họ. Họ cần phải nhổ bỏ những kẻ chống đối khác hay bóp nghẹt những đốm lửa bất đồng dù yếu ớt trong bối cảnh quốc gia này vẫn đang chịu đựng những khó khăn kinh tế.
Khó mà nhìn rõ những gì đang xảy ra bên trong Bình Nhưỡng. Tuy nhiên những hình ảnh được bí mật tuồn ra ngoài gần đây cho thấy người dân đang la hét và đối đầu với công an trên đường phố.
Sun Mu, trước đây từng là nghệ sỹ tuyên giáo trong Quân đội Bắc Hàn, nói với BBC điều đọng lại trong đầu ông mạnh nhất về tuyên bố bắt giữ ông Chang là cách thông báo của Bắc Hàn: “Câu chữ dường như được viết vội vàng, lộn xộn và không thật sự được cân nhắc kỹ lưỡng. Dường như chúng được viết ra để khẳng định tính chính đáng.”
Giáo sư Paik Hak-soon ở Viện nghiên cứu Sejong ở Seoul nói rằng cách đưa tin của truyền thông Bắc Hàn là dấu hiệu cho thấy sức mạnh chứ không phải điểm yếu của chế độ.
Chang Song-thaek cũng bị đồn là có quan hệ bất chính với phu nhân của Kim Jong-un
Ông cũng cho rằng ý kiến có chia rẽ nghiêm trọng trong giới chóp bu Bắc Hàn là sai lầm.
“Bình Nhưỡng không bao giờ công khai những chia rẽ trong nội bộ cấp cao của họ như thế này nếu nó thực sự là mối nguy của chế độ,” ông bình luận.
Ông Paik cho rằng vấn đề chỉ đơn giản là đã đến lúc ông Chang Song-thaek, vốn có tiếng là tham vọng và kiêu ngạo, phải chấm dứt vai trò người dẫn dắt và rằng quyền lực của ông đã trở nên quá lớn.
Và cũng có nhiều tin đồn ghê rợn hơn chưa được kiểm chứng về việc tại sao ông Chang sụp đổ, trong số đó là việc ông ta có quan hệ tình ái với phu nhân của Kim Jong-un.
Cáo trạng dàn dựng?
Kim Seong-min, một người Bắc Hàn đào tẩu từng làm việc trong bộ phận tuyên truyền của quân đội Bắc Hàn hiện đang sống ở Seoul, nói ông không tin cáo trạng ông Chang mà truyền thông Bắc Hàn đưa ra là lý do thật sự đằng sau sự thanh trừng ông này.
“Những việc như vậy chúng ta đã biết nhiều,” ông nói, “Tôi nghĩ ông Chang ắt hẳn đã làm điều gì đó khiến Kim Jong-un thật sự nổi điên.”
Có thật sự là đã có âm mưu tạo phản? Đây có vẻ là một giả thiết hợp lý giải thích tại sao Bình Nhưỡng trong vụ việc Chang Song-thaek lại không hành xử như cách xưa nay họ vẫn làm: họ cáo buộc tội làm phản để che giấu tội lỗi thật sự – đây là một chiến lược mạo hiểm đối với một chế độ duy trì quyền lực bằng sự trấn áp.
Ông Chang Song-thaek bị chính quyền Bắc Hàn hạ nhục chưa từng thấy
Nhưng nếu thật sự ông Chang đã mưu phản thì với vị trí cao của ông, vụ việc sẽ còn gây sóng gió trong nhiều tuần nữa.
Có lẽ đó là lý do ông Kim Jong-un có vẻ mặt ‘hãm tài’ như thế. Nhưng một lần nữa, không có bằng chứng rõ ràng rằng ông là người ra quyết định hành quyết Chang Song-thaek.
Những nhà quan sát tình hình Bắc Hàn chia làm hai trường phái: những người tin rằng Kim Jong-un đang thật sự nắm quyền và những người khác cho rằng ông ta chỉ là con rối bị một thế lực nào đấy, như quân đội chẳng hạn, giật dây.
Ông Michael Madden, người chuyên theo dõi các nhân vật cấp cao của chế độ Bắc Hàn, lưu ý rằng giới lãnh đạo quân sự được xếp đứng bên phải Kim Jong-un trong buổi viếng Kim Jong-il mới đây.
Quân đội giật dây?
Kim Jong-un và phu nhân đứng tách biệt ra hẳn những người khác, nhưng cả bộ trưởng Quốc phòng và tổng tham mưu trưởng dường như có vị trí nổi bật trong hàng ngũ.
Trong suốt hai năm Kim Jong-un nắm quyền, đã nhiều lần các mục tiêu quân sự áp đảo lợi ích kinh tế: đóng cửa khu công nghiệp Kaesong điều phối chung với miền Nam, hủy bỏ thỏa thuận viện trợ của Mỹ do vụ thử tên lửa tầm xa và phớt lờ cảnh báo của Trung Quốc với vụ thử hạt nhân lần ba.
Câu hỏi ai mới thực sự là người nắm quyền ở Bắc Hàn vẫn còn tiếp tục được tranh cãi.
Các tướng lĩnh quân đội có vị trí ngày càng nổi bật trong chính quyền Bắc Hàn
Tuy nhiên giữa đám mây mù những chuyện mà chúng ta không biết đằng sau câu chuyện bất ngờ này, có những điều thể hiện rất rõ ràng.
Một là sự bàng hoàng của người dân ở cả hai miền Triều Tiên,
Người dân Nam Hàn bất bình trước đạo lý Nho giáo dạy kính trọng người lớn trong gia đình lại bị chà đạp một cách trắng trợn như vậy.
Một số người Bắc Hàn đang tỵ nạn ở miền Nam cho biết đã có sự thay đổi tiêu cực trong cách người dân miền Bắc nhìn nhận nhà lãnh đạo của họ. Họ đang tự hỏi rằng tại sao lãnh đạo của họ lại làm thế với dượng của mình.
Một điểm nữa cũng được nhiều người đồng ý là có khả năng Bắc Hàn sẽ tiếp tục khiêu khích.
Bộ Quốc phòng Nam Hàn đã nói rằng họ tin rằng ‘có khả năng rất cao’ là miền Bắc sẽ có hành động quân sự để đánh lạc hướng dư luận.
Một quan chức cấp cao trong Chính phủ Nam Hàn nói với điều kiện ẩn danh rằng khả năng Bình Nhưỡng khiêu khích là 100% - và sẽ trước tháng Tư năm sau.
Thời gian sẽ trả lời, nhưng với vẻ mặt Kim Jong-un như vậy thì sóng gió vẫn còn ở phía trước.
BBC
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét