Dân tham và quan tham

Nguyễn Hùng

BBC Tiếng Việt

Cập nhật: 13:37 GMT - thứ bảy, 7 tháng 12, 2013

Người dân lấy đi hơn 1000 thùng bia (ảnh Phương Thanh/Tuổi Trẻ)

Sau một loạt các quan tham trong những 'đại án' tham nhũng, giờ tới lượt dân tham lên mặt báo vì đi hôi bia của xe gặp tai nạn giao thông.

Báo Tuổi Trẻ đăng đoạn video của một độc giả ghi lại cảnh hàng trăm người dân công khai trộm bia giữa ban ngày của xe tải chở bia bị sự cố bất chấp "sự bất lực và gào khóc đến khản cổ của tài xế".

Vụ việc xảy ra hôm 4/12 ở khu vực vòng xoay Tam Hiệp, thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai.

BấmVideo cho thấy người ta ào ào đổ tới lấy bia, cả nam lẫn nữ, cả người dùng tay lẫn người dùng túi.

Tuổi Trẻ nói đây là những hình ảnh "hết sức xấu xí" của người dân "vô cảm" trong khi có báo dùng từ "dân man rợ" để chỉ những người hôi của.

Đông đảo độc giả đã lên án hành động hôi của của người dân.

Nhưng phải nói rằng chuyện hôi của cũng không phải chỉ xảy ra ở Việt Nam. Nó cũng xảy ra khi Philippines hay Hoa Kỳ gặp bão hay khi London bị đốt phá.

'Đổ bia, trôi liêm sỉ'

Các độc giả của BBC cũng có những phản ứng mạnh trên trang BấmFacebook của BBC Tiếng Việt.

Xuân Hùng viết: "Đổ môṭ xe bia trôi hết bao nhiêu liêm sỉ."

"Đổ môṭ xe bia trôi hết bao nhiêu liêm sỉ."

Xuân Hùng

Tim Nguyen bình luận: "Nghĩ lại ông Hồ và Đảng cộng sản giỏi thật. Họ chỉ cần trồng con người 40 năm thì đã có cây ăn trái rồi."

Diep Hai Nguyen nói: "Thật nhục nhã thay cho kiếp con người, hoạn nạn chả giúp nhau thì thôi, lại tranh thủ kiếm trên hoạn nạn của người khác."

Độc giả Koanh Huynh bình luận: "Từ nhỏ đã được dạy "hãy chép bài của bạn để được điểm cao", "ăn xong rồi à! con vứt vỏ ngoài đường đi", "nó đánh con thì con đánh nó đi, cô giáo không giúp được gì đâu", "đồ của bạn con, con xài đi có sao đâu", "mình lấy thêm có một trái cà thôi mà", "cô ơi, bạn này đánh con,... mày không biết đánh lại à?"...

Trong khi đó An Truong không đồng tình với chuyện gọi những người hôi bia là "vô cảm" và nói:

"Phải mình làm thêm xe bia nữa xong bơm đầy thuốc sâu vào rồi quay lại làm đổ tiếp..."

Linh Hải

"Vô cảm à, thôi cho tôi xin, cứ lấy từ đó ra mị hoài. Vô cảm mà biết đem xe ba gác đến hôi bia, người người đổ ra hôi của người ta. Đó là tham lam, trên tham nhũng, dưới tham lam chung quy gọi là ăn cướp có quy trình."

Cũng có người bình luận cực đoan. Linh Hải viết: "Phải mình làm thêm xe bia nữa xong bơm đầy thuốc sâu vào rồi quay lại làm đổ tiếp..."

Còn độc giả có nick Nguoi Ha Noi bình luận: "Khi nghe tin ngư dân bị Trung Quốc bắt giữ trái phép, đánh đập tàn nhẫn, quẳng ngư cụ xuống biển thì có được bao nhiêu người lên tiếng phản đối Trung Quốc và ủng hộ ngư dân?

"Chính cái chính quyền đang điều hành đất nước này đang tìm mọi cách để người dân bàng quan với chính đồng bào của mình, bưng bít thông tin, nói sai sự thật, ngu dân để trị, từ đó nó dẫn đến những việc như hôi của mà BBC đưa."

Độc giả có nick Một Chén Say lại viết: "Người Việt Nam đây sao? Dân việt nam là vậy sao? Đâu rồi: lá lành đùm lá rách. Nhân cách con người để đâu. Thật đáng xấu hổ."

'Giáo dục công dân'

Cũng có độc giả BBC, người có nick Shaco Aquarius bình luận: "Sự thất bại của bộ môn giáo dục công dân."

Không phải người dân Việt nào cũng đi hôi của và không phải cứ có tai nạn xảy ra là hôi của xảy ra ở mọi nơi trên thế giới.

Nhưng chuyện một số lượng lớn người lấy đi hàng ngàn thùng bia cho thấy trình độ và đạo đức của một bộ phận dân chúng.

Hàng trăm người bình luận trên Facebook của BBC

Nó cũng phần nào cho thấy cách họ từng được giáo dục trong gia đình và nhà trường.

Nhân đây xin kể hai chuyện nhỏ, một về ảnh hưởng của giáo dục tới cách ứng xử và một về thay đổi cách tổ chức xã hội để thay đổi hành vi.

Chuyện thứ nhất liên quan tới cậu con trai lớn của tôi, năm nay 12 tuổi.

Hồi đầu năm tôi dẫn cậu và hai đứa em đi thăm Công viên Olympics đang được sửa sang lại.

Tôi có sẵn vé đi tàu hàng năm và cần mua vé cho lũ con. Với vé năm của tôi, khi mua vé cho người khác tôi được giảm 30% đối với mỗi vé mua thêm.

Phòng vé đóng cửa mà máy bán vé thì không biết cách giảm giá cho tôi nên tôi quyết định khi đến ga cuối sẽ mua vé để được giảm giá.

Cậu con trai thấy tôi không mua vé vùng vằng đòi về không đi. Sau khi bị tôi bắt phải lên tàu, cậu liền gọi nhân viên nhà ga đứng điều khiển tàu lên hỏi.

Thấy nhân viên này gật gù đồng ý với giải thích của tôi cậu ta mới thôi.

Hành không là chính

Chuyện thứ hai liên quan tới việc xin hộ chiếu cho cậu út.

Nếu ở một nước quan liêu, tôi sẽ phải ra công an phường hay quận, tốt nhất là cầm theo cái phong bì, để làm mọi thủ tục.

Người Anh muốn làm hộ chiếu chỉ việc ra bưu điện

Nhưng ở Anh, tôi chỉ việc ra bưu điện lấy bộ hồ sơ, điền vào, lấy chữ ký và cam đoan của một người có tư cách và có hộ chiếu Anh là họ biết tôi, biết con tôi và ảnh đúng là của cháu.

Tôi nhờ một đồng nghiệp chứng thực rồi mang ra bưu điện. Bưu điện lại có dịch vụ kiểm tra xem tôi điền có đúng quy định của nhà nước không, dĩ nhiên tôi phải trả cho họ vài bảng, rồi họ thu tiền lệ phí hộ chiếu gần 50 bảng cho trẻ con và gửi đi.

Chừng một tuần sau tôi nhận được tin nhắn qua điện thoại của cơ quan cấp hộ chiếu báo là họ đã nhận được và đang xử lý hồ sơ, ba ngày sau họ gửi hộ chiếu về.

Thay đổi hành vi của người dân và của quan chức không phải là điều bất khả thi và rất nhiều nước đã làm thành công.

Vấn đề là người ta có dũng cảm để chấp nhận rằng những gì họ làm là không hợp lý và từ đó thay đổi hay không.

BBC