Lữ : Mỗi ngày, tôi trẻ lại

Lữ

Mỗi ngày, tôi trẻ lại




Trong rừng thu, tôi đã nghe lá nói. Những chiếc lá xì xào với nhau mỗi khi cơn gió đến. Thoạt đầu, tôi nghe lá nói tiếng Hoà Lan. Rồi tôi nghe lá nói tiếng Việt. Ôi, tiếng Việt nghe sao mà thân thương. Đó là tiếng nói, là ngôn ngữ tôi đã xa lìa từ thuở bé. Đó là âm thanh quen thuộc của tuổi thơ. Tôi tò mò hỏi: “Các em biết nói từ lúc nào?” Nhưng những chiếc lá im lặng, làm bộ như không biết gì cả.

Làm sao các em không biết gì được. Các em biết làm ra màu vàng, màu đỏ thật đẹp trên thân lá. Các em biết nhảy múa trong không gian. Các em biết vẫy tay trong nắng mới. Các em biết rơi xuống như một cơn mưa. Và các em biết nói. Tôi đã được một nhà thơ tiết lộ cho tôi hay là các em biết nói:
Trời lạnh lên rồi gió vút qua
Lá vàng tập đọc chữ ê a
Đôi lời nghe được đôi lời mất
Vài chữ Hoà Lan vài chữ Ta.

Tôi không tin gì mấy. Nhưng bây giờ thì rõ ràng lắm rồi. Lá biết nói. Em biết nói thì em phải biết nghe. Con người cũng biết nghe. Nhưng con người ít chịu nghe nhau lắm. Em có biết tại sao không? Tại vì người ta đã bắt đầu dùng bộ óc quá nhiều. Người ta suy nghĩ ngày, suy nghĩ đêm. Suy nghĩ nhiều đến độ không sao ngủ được. Em hãy tưởng tượng những chiếc lá không ngủ, thức suốt đêm mà trằn trọc.

Tôi đã từng thức dậy sớm và bắt gặp một rừng thu đang ngủ. Những đám mây trong rừng cũng đang ngủ. Và tôi cao hứng ngâm lên những câu:
Thức dậy sớm hơn mây
Đi dạo quanh chân núi
Đi chơi giữa rừng cây
Rừng mùa thu trăm sắc
Trên lá sương đọng đầy (...)

Phải rồi, chúng ta đều cần những giấc ngủ bình an. Các em cứ ngủ. Hôm nào dậy muộn một chút cũng không sao. Tôi đã từng thấy mặt trời ngủ quên. Nhất là vào mùa đông, không khí thật lạnh và mặt trời nhất định không chịu dậy sớm. Tôi đã nghe chim chóc trong rừng phàn nàn về mặt trời. Có con chim nói: “Ta đổi mặt trời khác. Tìm một mặt trời siêng năng hơn đến sống với chúng ta.” Và có lần, đàn chim đã đem mặt trời xuống đất đó em. Đàn chim tính làm lớn chuyện. Tôi đã phải đứng ra can ngăn: “Đừng làm vậy. Mình sống với nhau, phải có tình, có nghĩa.”

Chính hai chữ “tình nghĩa” đã cứu được mặt trời. Nhưng vào mùa đông thì mặt trời vẫn ngủ thật nhiều. Tôi thường hay thức dậy sớm. Khi có một giấc ngủ ngon, thức dậy sớm ta thấy tinh thần khoẻ lắm. Tôi sẽ pha một bình trà nóng. Tôi bỏ trà vô bình, chế nước sôi và để cho bình trà ngồi yên.
Ngồi yên trong giây phút
Hương thơm đã ngạt ngào
Một mình khi sương sớm
Độc bình lúc trăng sao.

Bài thơ thật dễ thương phải không em? Của bạn tôi đó. Bạn tôi uống trà một mình vào những đêm trăng. Tôi cũng uống trà một mình, vào buổi sáng. Mỗi buổi sáng, thức dậy tôi luôn thấy mình trẻ lại. Tôi sẽ ngồi thật yên để nghe một ngày đang đi tới. Lắng nghe. Tôi không dùng tới cái đầu, mà dùng trái tim của mình để lắng nghe. Ai cũng biết lắng nghe hết. Vậy mà đâu có mấy ai còn dùng tới trái tim của mình.

Một ngày mới sẽ đến. Chậm thôi. Và tôi hát:
Vào ngày mới
Lòng thênh thang
Chân bước tới
Không vội vàng (...)

Một ngày mới luôn làm cho ta trẻ lại. Chúng ta không bao giờ già. Tôi trẻ lại và em cũng vậy. Mỗi buổi sáng, chúng ta đều trở thành những em bé sơ sinh. Tự thân buổi sáng cũng là một em bé.

Vậy mà tôi biết rất nhiều người sợ già. Có người còn tin rằng chúng ta sinh ra, và chỉ sống trên thế gian này bảy, tám mươi năm thôi. Trong thời gian ngắn ngủi đó, chúng ta già nua và chết đi. Em nghe có dễ sợ không? Già nua và chết đi. Hai con ma này ám ảnh nhiều người lắm. Con ma đầu họ “Lão”. Con ma thứ hai họ “Tử”. Tôi biết chúng nó chứ sao không. Nghịch phá số một và hay làm người ta sợ hãi. Thật là hết chỗ nói.

Ngày xưa, có một người dạy phương pháp diệt trừ hai con ma. Nhưng mà nếu biết lắng nghe bằng trái tim, ta sẽ khám phá ra rằng chúng ta không bao giờ già nua cả. Không già nua và cũng không chết đi. Ngày nào, tôi cũng trẻ lại. Tôi được sinh ra trở lại. Có ai không được sinh ra trở lại vào buổi sáng đâu?

Ngày nào, em cũng được sinh ra trở lại. Và hôm nay chính tai tôi nghe em tập đọc. Tại sao em biết tiếng Hoà Lan vậy? Tôi hả? Tôi lớn lên ở Hoà Lan. Tôi đã đạp xe đến trường vào những mùa đông buốt giá. Hai tay tôi đỏ lên vì lạnh cóng. Tôi vừa học tiếng Hoà Lan, vừa học tiếng Việt. Có khi tôi không biết mình suy nghĩ trong ngôn ngữ nào. Và cũng có khi tôi không biết mình đang nghe thứ tiếng gì.

À, tôi nhớ ra rồi. Hồi mới đến Hoà Lan như là một đứa bé, tôi lập tức hiểu cô giáo người Hoà Lan. Tôi không cần học chữ nào cũng hiểu được cô. Còn người lớn, họ phải học lâu lắm mới hiểu tiếng Hoà Lan nổi. Sau này gặp lại cô giáo, tôi đã hỏi: “Em đã hiểu cô mà không cần biết tiếng Hoà Lan. Tại sao vậy? Cô dạy tiếng Hoà Lan cho rất nhiều trẻ em ngoại quốc. Có ai nói cho cô biết điều này hay không?” Cô giáo trả lời: “Trẻ em có khả năng lắng nghe. Chúng không nghe bằng những ý niệm trong đầu, cho nên cũng không cần đến ngôn ngữ.”

Phải rồi, lúc đó tôi đã nghe bằng trái tim. Khi nghe bằng trái tim, ta không cần đến ngôn ngữ. Tôi đã lắng nghe sự sống. Tôi đã biết lắng nghe em. Nơi sự sống, tôi thấy mọi người và mọi loài đang đổi mới trong từng giây từng phút. Và mỗi ngày, tôi trẻ lại.


Pháp, 10-2007