VĂN : Người duy nhất cho rằng tôi không điên

Lữ

Người duy nhất cho rằng tôi không điên




I.

Tôi rủ cô bé đi biển. Đúng ra thì cô nên từ chối. Làm sao cô có thể tin một người như tôi được. Hoặc tệ hơn nữa, câu chuyện giữa chúng tôi bắt đầu như vầy: cô bé đề nghị tôi ra biển chơi. Tôi đang đứng lảng vảng đâu đó thì cô đến bên tôi, và rủ:

— Chú ơi, mình ra biển chơi.

Vâng, câu nói giống như là một mệnh lệnh. Cô có biết tôi là ai không? Chắc là không. Có thể cô thấy tôi tội nghiệp, đáng thương. Râu ria tôi xồm xoàm, quần áo tôi xốc xếch. Sự nghèo nàn, túng quẩn của tôi làm cho cô bé thấy thương hại?

Thấy tôi ngần ngại, cô cố thuyết phục:

— Ở ngoài biển, chúng ta có thể đùa chơi với sóng. Chúng ta tha hồ thả bộ dọc theo bờ biển, nhìn sóng vỗ vào bờ. Rồi chúng ta đứng yên, xem từng đợt sóng phủ nước lên đôi chân. Đôi chân của ta sẽ lún dần trong cát ướt.

Tôi bắt đầu cảm thấy khó chịu. Cô bé này là ai? Tại sao cô biết tôi rõ ràng như vậy? Cô hiểu điểm yếu của tôi. Tôi thích biển và mê nhìn sóng vỗ. Cô phải là nhân viên của một cơ quan tình báo, đã theo dõi đời sống của tôi hàng mấy mươi năm trời. Nhưng cô bé nhỏ quá. Không biết cơ quan tình báo có chịu mướn những nhân viên tí hon như cô này không?

Và tôi đã làm gì sai quấy khiến cho người ta phải theo dõi tôi? Hay là họ lầm lẫn tôi với một người khác? Có thể lắm. Nếu vậy thì tôi phải cho họ biết tay mới được. Ý nghĩ đó vừa loé lên thì lập tức bị tắt ngấm. Tôi nhìn cô bé, trước đôi mắt đen láy như hai hột nhãn thì mọi ý định cho ai đó “biết tay” tan thành mây khói. Cô bé đang nhìn tôi, chờ đợi một câu trả lời. Và tôi không có câu trả lời nào cả. Tôi không có quyền trả lời. Cô bé ra lệnh:

— Liệng mấy cái giỏ đồ dơ dáy này đi!

Trời! Cô gọi gia tài của tôi là “mấy cái giỏ đồ dơ dáy”. Tại sao cô không đi bụi đời, ăn bờ sống bụi như tôi một thời gian, rồi mới biết quí mấy cái giỏ này. Bộ cô tính đem tôi về nuôi hay sao mà ăn nói ngược ngạo vậy? Cô đừng hòng. Không ai có thể nhốt tôi được cả. Có cái thú nào sánh bằng niềm vui của một nếp sống tự do, không có một vách tường nào ngăn cản tầm nhìn của mình. Tôi muốn đi đâu thì đi, muốn nằm chỗ nào thì nằm. Ai cho gì thì ăn. Chỗ nào vui thì ở lại. Khi nào thấy hết vui thì tôi lại ra đi.

Cô bé chỉ vào mấy cái giỏ mà nói:

— Đi chơi mà mang theo mấy cái này thì hết vui. Người ta sẽ cười con thúi mũi. Con sẽ quê một cục mà không thèm chơi với chú nữa. Liệng đi, rồi mình cùng ra biển chơi.

Giọng nói của cô bé khả nghi, mang đầy tính dụ khị. Thấy tôi ôm khư khư mấy cái giỏ, cô bé nhảy tung tăng quanh tôi mà hát:

— Ê, cái đồ bủn xỉn. Có mấy đống giẻ rách mà cũng không nỡ liệng. Người gì mà keo kiệt hết chỗ nói. Con không chơi với chú nữa.

Hát một hồi rồi cô bé bỏ đi thiệt. Cô bé chưa đi xa mà tôi đã thấy quyến luyến, lúng túng gọi:

— Đi thiệt hả? Cho tôi đi với. Ra biển chơi thiệt đó hả?

Tôi vừa gọi vừa chạy theo cô bé.



II.

Cô bé và tôi đi ra biển thật. Bây giờ, tôi không nhớ rõ ai đã rủ ai ra biển. Có thể chính tôi là người bày đầu, và cô bé dại dột nghe theo tôi. Hoặc có thể câu chuyện trên đây là hoàn toàn chính xác. Tôi không biết cô bé tên gì? Và cô từ đâu đến? Tôi chỉ nhớ cô bé thích chạy nhanh trên nền cát ướt. Nó có vẻ điên rồ. Vừa chạy, cô bé vừa la hét. Nó la hét vì hạnh phúc hay là vì đau khổ? Hay nó la hét chỉ vì nó là một cô bé điên điên xinh đẹp? Khi chạy, mái tóc của cô bé tung lên trong gió. Tôi vừa chạy theo, vừa thở.

Chạy một lúc thì cô bé dừng lại. Nó rũ người ra mà cười. Cười vô cớ. Lúc đó, tôi nghĩ cô bé này có bệnh tâm thần. Nhưng rồi tôi lại thấy mình mới là kẻ điên loạn. Tôi không nhớ cả sự kiện tại sao chúng tôi lại có mặt trên bãi biển này. Hay cả hai người đều điên? Một người điên gặp một người điên khác. Tự nhiên hai người cảm thấy mến nhau. Và câu chuyện tôi đang kể đây phải là một câu chuyện điên rồi. Chuyện một thằng điên gặp một con điên. Một con điên xinh đẹp như tiên nữ giáng trần, có đôi mắt đen luôn luôn thuyết phục được người khác nghe theo mình. Và một thằng điên gớm giếc như là quỷ sứ, tóc dài tới tận vai và hôi hám không thể nào tả được.

Cô bé cười đã rồi ca hát:

Vui là vui là vui, chúng mình vui nhiều.

Vui là vui là vui, chúng mình vui quá…

Tôi chẳng thấy có gì vui vẻ để cho cô bé ca ngợi như vậy. Nhưng rồi tôi nhăn răng mà cười. Cô bé nhìn tôi và hỏi:

— Bây giờ chú mới chịu cất đi cái mặt nhăn nhó của chú. Nãy giờ chú tiếc rẻ mấy cái giỏ đồ dơ dáy của chú hả?

Mấy cái giỏ nào? Cô bé hay có cái lối nói chuyện khó hiểu. Tôi chưa kịp nghĩ ngợi gì thêm thì nó sà tới, nắm tay tôi mà kéo. Nó nói:

— Con với chú chạy đua. Mình chạy từ chỗ này, cho đến nơi mấy người đang tụ tập đằng kia. Chú phải chạy hết sức mới được, chứ không nên chạy lẹt đẹt như con vịt bầu đằng sau lưng con.

Cô bé nói xong thì liền đứng trong tư thế chuẩn bị chạy. Nó hỏi:

— Chú sẵn sàng chưa?

Tôi làm oai, nói:

— Sẵn sàng rồi. Ngày xưa tôi là lực sĩ điền kinh mà em không biết sao?

Cô bé nhăn mặt, nhái giọng tôi:

— Không biết sao? Chú là đồ ba xạo!

Và không để tôi kịp ngạc nhiên, hoặc la rầy về lối ăn nói ba trợn của nó, cô bé ù té chạy. Tôi nhất định không chịu nhượng bộ. Thế giới chung quanh bắt đầu giựt lùi ra sau bằng một tốc độ đáng nể. Rồi một cái bóng không chịu thụt lùi, mà lại chạy vọt ra trước. Cô bé bặm môi, nhướng mày, mặt mũi xanh lè xanh lét đang cố chạy thật nhanh. Tôi suýt bật cười vì cái tính háo thắng của cô bé.

Rồi tôi tới đích trước. Ít ra thì tôi nhớ như vậy. Tôi chiến thắng vẻ vang, làm cho cô bé bật khóc. Nó khóc hu hu, thấy uất ức như ai đó vừa ăn hiếp nó. Giọng khóc của con gái, dù là của đứa con gái nhỏ xíu xiu bằng hột tiêu như cô bé, cũng làm cho tôi hoảng sợ. Tôi lúng túng không biết làm gì cho phải. Mọi người chung quanh đang dòm ngó chúng tôi. Đương nhiên là họ không bao giờ có ý nghĩ chúng tôi là một cặp cha con. Lý do thật là giản dị: tôi thì xấu xí, và cô bé thì xinh đẹp. Cô bé xinh đẹp, ngay cả khi nó khóc bù lu bù loa trên bãi biển.

Tôi muốn bỏ cô bé mà đi cho rồi. Cái thứ con gái, hễ một chút là bật khóc. Tôi là một kẻ lang thang bụi đời, thấy cuộc sống của mình thật là thong dong tự do, không bao giờ có nhu cầu dỗ dành và chiều chuộng một đứa con gái. Không hiểu sao, cô bé như đọc được ý nghĩ của tôi. Nó hét lớn:

— Và bây giờ còn muốn bỏ chạy nữa. Chú y hệt như ba của con. Ở đời không có ai thương con hết.

Tôi không thương nó ư? Điều đó có gì là đáng ngạc nhiên đâu. Chúng tôi quen nhau chưa đầy một buổi sáng. Câu trách móc của cô bé không làm tôi xúc động. Tôi cự nự:

— Nếu sợ thua thì đừng chơi. Chơi thua rồi lại bật khóc. Cái thứ con nít.

Nghe tôi nói, cô bé nín khóc. Nó hổ thẹn? Tôi không tin cô bé biết hổ thẹn. Nó cười, rồi khóc, tráo trở nhanh không thể tưởng nổi. Đôi mắt nó ráo hoảnh, nhìn tôi mà hỏi:

— Ai là con nít? Chú mới là đồ con nít. Con lớn rồi.

Vậy là tôi nắm được cái chỗ yếu của cô bé rồi. Nó sợ làm con nít. Chỉ có con nít mới sợ làm con nít mà thôi. Cô bé là con nít đích thực rồi. Tôi đổi giọng:

— Không, em là người lớn. Tôi nhìn lầm. Con nít đâu có nín khóc nhanh như vậy được.

Và tôi đã làm cho cô bé bật cười. Nó đến gần, đá mạnh vào chân tôi một cái. Cô bé cười với mấy giọt nước mắt ở trên đôi má. Nước mắt thật hẳn hoi. Tôi thề sẽ tìm cách xa lánh cái cô bé này. Cuộc đời của tôi giống như một áng mây bay. Cô bé là cái lồng. Nước mắt của nó cũng là cái lồng và nụ cười của nó cũng là cái lồng. Vướng vào nó, là tôi sẽ đi đời nhà ma. Tôi sẽ mất hết tự do của mình.



III.

Chúng tôi ngồi ăn xôi trên bãi biển. Cô bé mua chuộc tình cảm tôi trong lúc tôi chán ngán nó nhất. Đúng ra, nó mua chuộc cái bao tử cồn cào của tôi. Tôi đói bụng từ ngày hôm trước. Mặc dù lục lạo kỹ càng những nơi người ta vứt thức ăn dư, tôi không tìm ra một cái gì có thể bỏ vào bao tử được cả.

Rồi đúng lúc tôi quyết định rời xa cô bé thì nó rủ tôi mua xôi ăn. Tôi lắc đầu, cho nó biết là tôi không có tiền. Tôi không bao giờ có tiền. Điều đó không có nghĩa là tôi nghèo. Bao nhiêu người có tiền vẫn nghèo xơ nghèo xác đó không thấy sao? Họ có tiền nhưng không dám mua cho mình một cái gì đáng giá thật sự. Ví dụ như thời gian. Nhiều người giàu đâu có mua được một tháng nghỉ ngơi. Còn tôi thì muốn nghỉ lúc nào cũng được. Tôi có thể nghỉ ngơi trên bãi biển kỳ diệu này hàng tháng trời. Tôi nói với nó là tôi không nghèo. Và cảnh cáo cô bé không được khinh thường tôi. Cô bé lắng nghe tôi, rồi mới nói:

— Con mua xôi cho chú ăn.

Vậy là nó thắng. Nước miếng của tôi chảy ròng ròng. Nếu nó nói thiệt thì tôi sẽ được làm vua trong tức khắc. Tôi bỗng thấy thương nó kỳ lạ. Chưa ai từng mua xôi cho tôi ăn cả. Cô bé này làm gì có tiền mà mua xôi? Nó có tiền. Nó móc từ trong túi nho nhỏ của nó ra một tờ giấy bạc. Nó là con nhà giàu. Nó là thứ điệp viên thượng thặng, đang có nhiệm vụ theo dõi và mua chuộc tôi. Nó là phú ông, đang đưa nắm xôi ra dụ khị thằng bờm. Tôi ngoan ngoãn, với một ít mặc cảm xấu hổ đồng ý nhận nắm xôi hối lộ, và cũng là chấp nhận tiếp tục nghe cô bé cười và khóc lóc bù lu bù loa.

Tôi bốc từng dúm xôi bỏ vào miệng bằng bàn tay với những chiếc móng thật dài và dơ dáy. Lúc nào tôi ăn cũng ngon miệng. Đó là cái may mắn của những con người đói khát triền miên như tôi. Có đồ ăn là tôi thấy hạnh phúc. Tôi vừa ăn, vừa nhìn cô bé mà cười. Nó cũng cười, với đôi mắt hiền dịu của một bà mẹ đang nhìn đứa con mình đang ăn ngồm ngoàm. Nó ăn một nửa gói xôi, rồi ngưng lại, đẩy nửa gói còn lại sang bên tôi. Tôi ăn luôn nửa gói xôi dư của cô bé mà vẫn thấy còn đói.

Tôi không nghi ngờ gì nữa; cô bé là con nhà giàu. Một thứ nhà giàu có lương tâm. Nó mua xôi cho tôi ăn và nhường nửa gói xôi dư cho tôi. Và trong trái tim của một tên không nhà, không cửa, lang thang khắp nẻo đường góc phố như tôi, tôi đã chấp nhận cái cô bé hay khóc hay cười, có tiền và có lương tâm mua xôi cho tôi ăn là một người bạn. Tôi hỏi nó:

— Em tên gì?

Cho đến lúc đó, có một gói xôi rưỡi vào trong bụng rồi tôi mới nhớ ra là tôi chưa biết tên cô bé. Cô bé nói:

— Con đâu có hỏi tên chú. Chú biết tên con làm gì?

A, cái cô bé khó chịu. Chỉ có cái tên mà cũng không cho tôi biết sao? Tôi không cần. Tôi sẽ đặt cho nó một cái tên cho dễ gọi. Tôi buột miệng nói:

— Em tên là Hột Mè. Em nhỏ xíu như một Hột Mè, chạy chậm rì như một con rùa. Hột Mè nhỏ xíu thì làm sao chạy cho nhanh được. Tôi biết rồi. Em không phải là Hột Mè, mà là Ốc Tiêu.

Cô bé nghe tôi đặt tên thì phản đối:

— Con không phải là Hột Mè, mà cũng không phải là Ốc Tiêu.

Tôi không tha cô bé, tiếp tục đặt tên:

— Thôi, tôi biết rồi. Em không phải là Ốc Tiêu. Em là Giọt Sương long lanh trong buổi sớm mai. Giọt Sương thì dễ nghe hơn là Giọt Lệ. Cái cô bé hay khóc, hay có giọt lệ ở trên má. Hoặc là tôi gọi em là Hay Khóc cho dễ nhớ. Văn chương làm gì cho rườm rà.

Nghe đến đó, thì Hay Khóc muốn khóc thật. Nó tức giận, có thể là hối hận đã mua cho tôi một gói xôi và nhường cho tôi nửa gói xôi nó ăn không hết. Nó chồm người lên, hét vào tai tôi:

— Con không phải là Hay Khóc. Hiểu chưa?

Tôi làm ra vẻ tò mò, hỏi:

— Vậy em tên gì? Ba em đặt em tên gì?

Với nét mặt buồn buồn, cô bé trả lời:

— Con không có ba.

Em nói xong câu đó, thì cả hai chúng tôi hoàn toàn rơi vào im lặng. Tôi thấy như vừa hiểu được một điều gì nơi em. Tôi hiểu một điều gì hay là không hiểu được điều gì hết. Cuộc đời của tôi không được làm bằng những cái hiểu. Em không có ba. Tại sao em không có ba cho được? Con người sinh ra thì phải có ba và có má. Cô bé là con nhà giàu, có tiền mua xôi cho tôi ăn, thì nhất định không phải là một kẻ lang thang, không nhà như tôi đâu.

Một hồi sau, thấy em không nói gì cả, tôi lại hỏi:

— Má em giàu lắm hả? Má cho tiền em mua xôi ăn. Em có tiền mua tới hai gói xôi.

Em nghe tôi hỏi, có vẻ ngây ngô, thì bật cười. Cái cô bé này, đặt tên là Hay Cười cũng được. Nó cũng dễ cười, và nụ cười của nó dễ thương không thể tả được. Nó vừa cười, vừa nói:

— Má con thường cho con tiền. Nhưng má không có thời giờ chơi với con. Chỉ có chú là chịu chơi với con mà thôi.

Vậy là tôi đã hiểu ra tất cả mọi chuyện. Từ nay, tôi là người bạn của cô bé tí hon Hay Cười này. Tôi là thằng điên, không ai thèm chơi hết, và cũng không thèm chơi với ai hết, tự nhiên có một cô bạn. Cô bạn với gương mặt xinh đẹp, hay khóc, hay cười, không có ba, nhưng lại có mẹ giàu sang, sẵn sàng mua xôi cho tôi ăn mỗi khi tôi đói bụng. Cô bé là một tiên nữ giáng trần. Nó là Giáng Kiều mà tôi không phải là Tú Uyên. Tôi là một thằng điên. Thằng điên gớm ghiếc nổi tiếng của thành phố này. Chưa ai từng thương yêu tôi cả.



IV.

Tôi khám phá ra cô bé không sợ hãi tôi như bao nhiêu người khác. Nó có vẻ thân thiện với tôi ngay từ đầu. Điều này bất thường. Người ta thường tránh xa tôi. Họ không ghét gì tôi cả, tôi biết vậy. Không ai nỡ lòng nào ghét tôi. Nhưng người ta cũng không thương tôi được. Họ ghê sợ cái bề ngoài dơ dáy của tôi. Tôi muốn nói cho mọi người hay là cái bề ngoài của tôi tuy khó coi, hôi hám, nhưng bên trong, tâm của tôi thật hiền lành, tốt bụng. Cái khó là tôi cũng không biết bên trong của tôi thế nào. Tâm của tôi thay đổi liên tục. Có lúc tôi hiền, nhưng nhiều khi tôi cũng hung dữ ghê sợ. Tôi la hét, múa may dữ tợn.

Bạn theo dõi câu chuyện này, thấy nó không đầu không đuôi thì cũng đừng lấy làm lạ. Những điều tôi viết, chưa chắc là có thật. Trong thế giới của tôi, không có gì mà tôi có thể khẳng định là có thật cả. Ngay cô bé cũng vậy, nó có đó rồi mất đó. Trong một thoáng, tôi không biết cô bé ở đâu và nghi ngờ rằng mình đã từng quen biết một thiên thần nho nhỏ như vậy. Người ta cho rằng tôi điên rồ. Tôi chấp nhận lời nhận xét đó. Với tôi, thế giới cũng điên rồ. Thế giới thay đổi nhanh không thể tưởng tượng nổi. Thế giới biến hoá còn nhanh hơn cô bé Hay Khóc, hoặc là Hay Cười. Tôi điên. Thế giới này điên. Và cô bé cũng có dòng máu hơi điên điên thì phải. Không điên thì tại sao nó dám đến gần tôi?

Bạn phải chứng kiến cái cảnh cô bé nói chuyện với tôi thì mới cảm hết cái điên rồ của nó. Nó thân thiện, gần gũi, như đã quen biết tôi từ một cái kiếp nào. Như thể, tôi chính là ba nó. Hay tôi là ba nó thật? Không thể nào, cô bé nói là nó không có ba. Tôi chưa từng gần một người đàn bà nào cả. Về gia đình tôi, tôi không nhớ gì hết. Hình như vừa sanh ra là tôi đã lang thang, điên loạn.

Cô bé cũng điên là đúng rồi. Nó nắm tay tôi lang thang trên biển. Từ nay, trong thành phố này, người ta sẽ thấy thêm một người điên. Tôi rủ cô bé đi bơi. Nó nhìn tôi, thán phục:

— Chú biết bơi hả?

Tôi không biết bơi, nhưng cố tình nói dóc:

— Tôi bơi nhanh như là con rái cá. Ngày xưa, tôi từng giựt giải vô địch bơi lội trong thành phố này. Em muốn tôi dạy bơi không? Tôi sẽ bắt con chuồn chuồn cho nó cắn lỗ rốn. Chuồn chuồn cắn rốn mình rồi thì mình biết bơi liền.

Cô bé biết tôi nói xạo, nó cười ngặt nghẽo:

— Chú dạy bơi kiểu đó là không biết bơi rồi.

Cô bé khôn quá cỡ. Chưa gì mà nó đã lật tẩy của tôi. Tôi thẹn quá, phút chốc hoá thành giận. Tôi quả quyết:

— Tôi bơi cho em coi.

Cô bé không nói gì, chắp hai tay đằng sau lưng, nhìn thách thức. Tôi chạy ùn ra biển, tay chân quạt lung tung, dáng điệu thật là hung dữ. Cô bé đứng trên bờ ôm bụng mà cười. Nó không nên cười như vậy. Cái kiểu cười của nó làm tôi nổi giận. Tôi bực bội bước lên bờ. Quần áo tôi ướt mem và bước chân tôi nặng trịch. Tôi sẽ làm cho cô bé sợ. Tôi sẽ giận nó đúng một trăm ngày. Thế nào nó cũng sợ và không dám chê cười tôi nữa. Người đời chê cười tôi chưa đủ sao mà cô bé này, cũng học cái thói coi thường tôi nữa. Cho đến lúc đó, thì tôi mới biết, tôi đã thương cô bé mới quen biết này rồi. Không ai lại giận dỗi một người lạ một trăm ngày bao giờ. Mình chỉ giận người mình thương lâu như vậy thôi.

Thấy tôi ngồi một đống, cô bé đến bên cạnh. Nó im lặng, chấp nhận sự đau khổ của tôi. Chưa bao giờ tôi thấy mình tủi thân như vậy. Tôi muốn khóc. Lần đầu tiên tôi biết tình thương mang đến cái gì. Tình thương làm cho ta muốn khóc. Tôi là một thằng điên, lần đầu tiên hiểu được tình thương là gì và muốn khóc hu hu như một em bé. Rồi cô bé bên cạnh tôi bỗng lớn lên thật nhanh. Nó thành một bà mẹ. Nó trở thành mẹ tôi lúc nào mà tôi không biết. Đôi mắt của nó là đôi mắt của một bà mẹ dịu hiền. Nó nhích lại gần tôi, ngồi sát vào người tôi. Tôi thấy toàn thân mình cứng lại. Tôi sung sướng đón nhận tình thương của cô bé. Tôi nói:

— Tôi điên thật. Tôi là một thằng điên. Em chơi với tôi làm gì?

Vâng, hãy tin rằng đó là câu nói tỉnh táo nhất trong đời tôi. Tình thương làm cho tôi tỉnh táo hơn. Tôi giận cô bé chưa dài hơn năm phút là đã thấy mềm lòng. Cô bé nắm tay tôi, an ủi:

— Chú không có điên đâu. Ai nói chú điên vậy?

Cho đến lúc đó, cô bé là người duy nhất cho rằng tôi không điên. Vâng, cô là người duy nhất. Kể cả tôi, tôi cũng tin là mình điên rồ. Sau cô bé, không có ai cho rằng tôi không điên cả. Cô bé là một thiên thần lạ kỳ. Chỉ có thiên thần mới nghĩ rằng tôi không điên. Chỉ có cô bé mới thân thiện với tôi như vậy. Lạ không?


Thenac, 3-6-2008