MÂY TRẮNG (tran ho dung ): Từ Sochi đến Kiev và bài học cho Putin

23/2/14

Từ Sochi đến Kiev và bài học cho Putin

Hiệu Minh

Putin ở Sochi và Kiev khói lửa.

Như một điềm gở, Thế vận hội mùa Đông Sochi 2014 với chi phí 50 tỷ đô la, cao nhất từ trước tới nay, ngay trong ngày khai mạc hoành tráng đã có một sự cố. Lẽ ra năm vòng tròn biểu tượng cho Olympic phải sáng lên trên sân vận động, thì có một vòng không sáng, gây trò cười và chế giễu trên thế giới ảo cùng với tin đồn về bạn gái mới của Putin.

Chuyện vui tới mức, Konstantin Ernst, tổng chỉ huy màn khai mạc Sochi, xuất hiện trong lễ bế mạc với cái áo t-shirt có logo Olympic 4 vòng tròn. Người xem không khỏi thán phục trình độ vui nhộn của người Nga, biết xấu hổ và chấp nhận thất bại. Biết được như thế, lần sau Konstantin sẽ không phạm sai lầm.

Thế vận Sochi là mong ước của Putin muốn cho thế giới biết sức mạnh của nước Nga đang trỗi dậy. Chi 50 tỷ đô la, ông định dùng tiền như một miếng võ hiểm judo “quật ngã, đè, siết cổ và khóa tay chân” đối phương.

Từ thủ tướng thành tổng thống, rồi thủ tướng, rồi quay lại làm tổng thống, Putin không phải vừa. Nhưng quay lại nhiệm kỳ 3 tổng thống, hình ảnh Putin đã nhạt đi rất nhiều. Ông thành con rối lật đật trên chính trường.

Hình như tuổi càng cao, càng nắm quyền lực lâu, ông càng mắc sai lầm. ChoSnowden, một con tốt hủi của nước Mỹ, vào trú ngụ ở Moscow, Putin đã mất uy tín nghiêm trọng. Chọc được Hoa Kỳ về chuyện nghe lén, nhưng nước Nga lại bị phản thùng mà không biết và đau hơn nhiều. Đó là Maidan, nghe na ná như Snowden.

Sochi không có những chính khách lớn tới dự như Tổng thống Mỹ, Thủ tướng Anh và nhiều tên tuổi chính trị cao cấp khác. Nhưng đó là chuyện nhỏ.

Thiếu một vòng tròn. Ảnh: internet

Olympic 1980 Liên Xô dính vào vụ chiến tranh Afganistan, bị cả thế giới tẩy chay. Cho dù màn kết là con gấu Nga bay lên trời, nhưng sau đó 10 năm, Liên Xô biến khỏi thế giới.

34 năm sau, sự tẩy chay dường như lặp lại, ở mức độ thấp hơn, nhưng thiệt hại khôn lường. Chọn đúng thời điểm Putin đang mải mê trượt tuyết ở Sochi, xem chân dài biểu diễn trên băng, phe chống đối Yanukovych ở Ukraine đã làm nên cuộc cách mạng Cam ở Maidan.

Sợ khủng bố Sochi do người Chesnia sẵn sàng cảm tử, Putin không thể ngờ hàng trăm ngàn dân Ukraine theo chủ nghĩa dân tộc đã “khủng bố” cả nước Nga, tại Kiev cách Sochi gần 1000km.

Vụ trả đũa Snowden này mới thực sự là đòn hiểm của Obama. May mà tổng thống Hoa Kỳ không đến dự. Chuyện gì sẽ xảy ra khi cả chủ lẫn khách chào đón nhau, nhưng trên tivi đưa cảnh người biểu tình và an ninh bắn giết nhau trên quảng trường Maidan, rồi Yanukovych chạy trốn. Hay đây chính là lý do Obama từ chối vì biết trước kế hoạch của ai đó.

Trong vài tuần, thế vận hội mùa Đông diễn ra bình thường, không có sự cố nào đáng tiếc. Nhưng để cho biểu tình phế truất tổng thống Ukraine mới là sự cố đáng nhớ nhất trong cuộc đời làm chính trị của Putin.

Cho dù Crime, Sevastopol, miền đông Ukraine có ly khai, cho dù khí đốt có bị cắt, giá xăng dầu có tăng lên trên thế giới, thì cái giá Maidan là chén rượu đắng, khó nuốt trôi.

Thiếu một vòng tròn. Ảnh: internet

Nhớ lại lễ khai mạc, 5 vòng biểu tượng của Olympic tại Sochi, một vòng không sáng. Đó là điềm gở mất Ukraine, Putin không thể ngờ tới. Cho dù trong phiên bế mạc, 5 vòng đã đủ. Nhưng Ukraine hoàn toàn biến khỏi tầm nhìn của nước Nga.

Putin làm gì trong bối cảnh hiện nay. Hãy biết chấp nhận thất bại như Konstantin Ernst mặc áo t-shirt 4 vòng tròn. 3 nhiệm kỳ tổng thống, 2 nhiệm kỳ thủ tướng, là quá đủ cho một con lật đật và matryoska.

Nếu định đưa nước Nga thành hùng mạnh, Putin không nên dùng tiền, khí đốt và dầu mỏ, an ninh, quân đội, làm vũ khí bảo vệ Kremlin và đi thương lượng quốc tế. Saddam Hussen, Gaddafi, và bao kẻ xứ Arab dùng dầu mỏ với bạc tỷ đô la, vũ khí đầy người, để ngự trị trên ngai vàng, cuối cùng vẫn bị treo cổ hay chui ống cống.

Quốc gia dựa vào tài nguyên để phát triển thường xảy ra tham nhũng, bởi những kẻ quyền thế bỗng nhiên có đống của trong tay. Đất nước không thể đi lên vì tranh chấp quyền lợi nhóm. Tài nguyên chỉ có hạn, đào đi bán mãi rồi cũng hết.

Hãy biến nước Nga thành thể chế dân chủ thực sự. Đó mới là tài nguyên vô giá cùng với khu Siberia rộng lớn giầu có, đưa nước Nga và bạn bè đi lên trong hào quang và hạnh phúc.

Năm nay ngoài 60 tuổi, Putin vẫn còn thời gian để thay đổi.

HM. 23-2-2014